Vel fcena ut verfis difcedat frontibus; utque 25 Purpurea intexti tollant aulæa Britanni,
In foribus pugnam ex auro, folidoque elephanto Gangaridum faciam, victorisque arma Quirini: Atque hic undantem bello, magnumque fluentem Nilum, ac navali furgentes ære columnas. 30 Addam urbes Afiæ domitas, pulfumque Niphatem, Fidentemque fuga Parthum verfisque sagittis; Et duo rapta manu diverso ex hoste tropæa, Bifque triumphatas utroque ab litore gentes. Stabunt et Parii lapides, fpirantia signa,
35 Affaraci proles, demiffæque ab Jove gentis Nomina, Trofque parens, et Trojæ Cynthius auctor. Invidia infelix Furias amnemque feverum
Cocyti metuet, tortofque Ixionis angues, Immanemque rotam, et non exfuperabile faxum. Interea Dryadum filvas, faltufque fequamur Intactos, tua, Mæcenas, haud mollia jussa.
Te fine nil altum mens inchoat: en age fegnes Rumpe moras: vocat ingenti clamore Citharon, Taygetique canes, domitrixque Epidaurus equorum: 45 Et vox affenfu nemorum ingeminata remugit. Mox tamen ardentes accingar dicere pugnas Cæfaris, et nomen fama tot ferre per annos, Tithoni prima quot abest ab origine Cæfar.
Seu quis, Olympiacæ miratus præmia palmæ, 50 Pascit equos; seu quis fortes ad aratra juvencos; Corpora præcipue matrum legat. optima torvæ Forma bovis, cui turpe caput, cui plurima cervix, Et crurum tenus a mento palearia pendent. Tum longo nullus lateri modus: omnia magna;
55 Pes etiam; et camuris hirtæ fub cornibus aures. Nec mihi difpliceat maculis infignis et albo, Aut juga detrectans, interdumque aspera cornu, Et faciem tauro propior, quæque ardua tota, Et gradiens ima verrit veftigia cauda.
Aetas Lucinam, juftofque pati hymenæos Definit ante decem, poft quatuor incipit annos: Cætera nec fœturæ habilis, nec fortis aratris. Interea, fuperat gregibus dum læta juventus, Solve mares: mitte in Venerem pecuaria primus; 65 Atque aliam ex alia generando suffice prolem. Optima quæque dies miferis mortalibus ævi Prima fugit: fubeunt morbi; tristisque fenectus; Et labor, et duræ rapit inclementia mortis. Semper erunt, quarum mutari corpora malis. 70 Semper enim refice: ac, ne post amissa requiras, Anteveni, et fobolem armento fortire quotannis.
Nec non et pecori eft idem delectus equino. Tu modo, quos in fpem statues fubmittere gentis, Præcipuum jam inde a teneris impende laborem. 75 Continuo pecoris generofi pullus in arvis Altius ingreditur, et mollia crura reponit: Primus et ire viam, et fluvios tentare minaces Audet, et ignoto sese committere ponti:
Nec vanos horret ftrepitus. illi ardua cervix, 80 Argutumque caput, brevis alvus, obesaque terga: Luxuriatque toris animofum pectus: honesti Spadices, glaucique; color deterrimus albis, Et gilvo. tum, fi qua fonum procul arma dedere, Stare loco nefcit: micat auribus, et tremit artus; 85 Collectumque premens volvit fub naribus ignem:
Densa juba, et dextro jactata recumbit in armo. At duplex agitur per lumbos spina, cavatque Tellurem, et folido graviter fonat ungula cornu. Talis Amyclæi domitus Pollucis habenis
90 Cyllarus; et, quorum Graii meminere poetæ, Martis equi bijuges; et magni currus Achillis. Talis et ipfe jubam cervice effudit equina Conjugis adventu pernix Saturnus, et altum Pelion hinnitu fugiens implevit acuto.
(annis Hunc quoque, ubi aut morbo gravis, aut jam fegnior Deficit; abde domo, nec turpi ignosce senectæ. Frigidus in Venerem senior, fruftraque laborem Ingratum trahit; et, fi quando ad prœlia ventum est, Ut quondam in ftipulis magnus fine viribus ignis, 100 Incaffum furit. ergo animos, ævumque notabis Præcipue: hinc alias artes, prolemque parentum, Et quis cuique dolor victo, quæ gloria palmæ,
Nonne vides? quum præcipiti certamine campum Corripuere, ruuntque effufi carcere currus;
105 Quum fpes arrectæ juvenum, exfultantiaque haurit Corda pavor pulfans: illi instant verbere torto, Et proni dant lora: volat vi fervidus axis. Jamque humiles, jamque elati fublime videntur Aera per vacuum ferri, atque affurgere in auras. 110 Nec mora, nec requies. at fulvæ nimbus arenæ Tollitur: humefcunt fpumis, flatuque fequentum. Tantus amor laudum, tantæ eft victoria curæ.
Primus Erichthonius currus, et quatuor aufus Jungere equos, rapidisque rotis insistere victor. 115 Frena Pelethronii Lapithæ, gyrosque dedere Impofiti dorfo; atque equitem docuere fub armis
Infultare folo, et greffus glomerare fuperbos.
Aequus uterque labor: æque juvenemque magistri Exquirunt, calidumque animis, et curfibus acrem: 120 Quamvis fæpe fuga verfos ille egerit hoftes, Et patriam Epirum referat, fortesque Mycenas; Neptunique ipfa deducat origine gentem.
His animadverfis, inftant fub tempus, et omnes Impendunt curas denso diftendere pingui, 125 Quem legere ducem, et pecori dixere maritum: Pubentesque secant herbas, fluviosque ministrant, Farraque; ne blando nequeant fupereffe labori: Invalidique patrum referant jejunia nati:
Ipfa autem macie tenuant armenta volentes. 130 Atque, ubi concubitus primos jam nota voluptas Sollicitat, frondesque negant, et fontibus arcent: Sæpe etiam curfu quatiunt, et Sole fatigant, Quum graviter tunfis gemit area frugibus, et quum Surgentem ad Zephyrum paleæ jactantur inanes. 135 Hoc faciunt, nimio ne luxu obtufior ufus Sit genitali arvo, et fulcos oblimet inertes: Sed rapiat fitiens Venerem, interiufque recondat. Rurfus cura patrum cadere, et fuccedere matrum Incipit; exactis gravidæ quum menfibus errant: 140 Non illas gravibus quifquam juga ducere plaustris, Non faltu fuperare viam fit paffus, et acri Carpere prata fuga, fluviofque innare rapaces. Saltibus in vacuis pafcant, et plena fecundum Flumina: mufcus ubi, et viridiffima gramine ripa, 145 Speluncæque tegant, et faxea procubet umbra. Eft lucos Silari circa, ilicibufque virentem Plurimus Alburnum, volitans, cui nomen afilo
Romanum eft, cftron Graii vertere vocantes; Asper, acerba fonans: quo tota exterrita silvis 150 Diffugiunt armenta: furit mugitibus æther Concuffus, filvæque, et ficci ripa Tanagri. Hoc quondam monftro horribiles exercuit iras Inachiæ Juno pestem meditata juvencæ.
Hunc quoque (nam mediis fervoribus acrior inftat) 155 Arcebis gravido pecori; armentaque pasces Sole recens orto, aut noctem ducentibus aftris.
Post partum cura in vitulos traducitur omnis: Continuoque notas, et nomina gentis inurunt: Et quos aut pecori malint submittere habendo, 160 Aut aris fervare facros, aut fcindere terram, Et campum horrentem fractis invertere glebis. Cætera pafcuntur virides armenta per herbas.
Tu quos ad ftudium atque ufum formabis agreftem, Jam vitulos hortare, viamque infifte domandi, 165 Dum faciles animi juvenum, dum mobilis ætas. Ac primum laxos tenui de vimine circlos Cervici fubnecte: dehinc, ubi libera colla Servitio affuerint; ipfis e torquibus aptos Junge pares, et coge gradum conferre juvencos: 170 Atque illis jam fæpe rotæ ducantur inanes
Per terram, et fummo vestigia pulvere fignent. Post valido nitens fub pondere faginus axis Inftrepat, et junctos temo trahat æreus orbes. Interea pubi indomitæ non gramina tantum, 175 Nec vescas falicum frondes, ulvamque palustrem, Sed frumenta manu carpes fata: nec tibi fœtæ, More patrum, nivea implebunt mulctralia vaccæ; Sed tota in dulces confument ubera natos.
« PreviousContinue » |