Et vires habuere fuas; ad fidera raptim

Vi propria nituntur, opifque haud indiga nostræ.
Nec minus interea fœtu nemus omne gravefcit;
430 Sanguineifque inculta rubent aviaria baccis.
Tondentur cytifi, tædas filva alta ministrat,
Pafcunturque ignes nocturni, et lumina fundunt.
Et dubitant homines ferere, atque impendere curam
Quid majora fequar? falices, humilesque genistæ,
435 Aut illæ pecori frondem, aut pastoribus umbram
Sufficiunt, fepemque fatis, et pabula melli.
Et juvat undantem buxo fpectare Cytorum,
Naryciæque picis lucos: juvat arva videre,
Non raftris hominum, non ulli obnoxia curæ.
440 Ipfæ Caucaseo fteriles in vertice filvæ,

Quas animofi Euri affidue franguntque feruntque,
Dant alios aliæ foetus: dant utile lignum

Navigiis pinos, domibus cedrosque cupreffofque.
Hinc radios trivere rotis, hinc tympana plauftris
445 Agricolæ, et pandas ratibus pofuere carinas.
Viminibus falices fecundæ, frondibus ulmi:
At myrtus validis hastilibus, et bona bello
Cornus Ityræos taxi torquentur in arcus.
Nec tiliæ leves, aut torno rafile buxum,
450 Non formam accipiunt, ferroque caventur acuto.
Nec non et torrentem undam levis innatat alnus,
Missa Pado: nec non et apes examina condunt
Corticibufque cavis, vitiofæque ilicis alveo.
Quid memorandum æque Baccheia dona tulerunt?
455 Bacchus et ad culpam caufas dedit: ille furentes
Centauros letho domuit, Rhotumque Pholumque,
Et magno Hylæum Lapithis cratere minantem.

O for

O fortunatos nimium, fua fi bona norint, Agricolas! quibus ipfa, procul difcordibus armis, 460 Fundit humo facilem victum justissima tellus. Si non ingentem foribus domus alta fuperbis Mane falutantum totis vomit ædibus undam; Nec varios inhiant pulchra teftudine poftes, Illufafque auro veftes, Ephyreiaque æra ; 465 Alba nec Affyrio fucatur lana veneno,

Nec cafia liquidi corrumpitur usus olivi: At fecura quies, et nefcia fallere vita, Dives opum variarum; at latis otia fundis, Speluncæ, vivique lacus; at frigida Tempe, 470 Mugitufque boum, mollefque fub arbore fomni Non abfunt. illic faltus, ac luftra ferarum, Et patiens operum, parvoque affueta juventus, Sacra Deum, fanctique patres: extrema per illos Juftitia excedens terris veftigia fecit.

475

Me vero primum dulces ante omnia Mufæ,
Quarum facra fero ingenti percuffus amore,
Accipiant; cœlique vias, et fidera monftrent:
Defectus folis varios, lunæque labores:

Unde tremor terris: qua vi maria alta tumescant 480 Obicibus ruptis, rursusque in se ipsa residant: Quid tantum Oceano properent se tingere foles fe Hiberni, vel quæ tardis mora noctibus obftet. Sin, has ne poffim naturæ accedere partes, Frigidus obftiterit circum præcordia fanguis; 485 Rura mihi, et rigui placeant invallibus amnes; Flumina amem filvafque inglorius. O, ubi campi, Sperchiufque, et virginibus bacchata Lacænis Taygeta! o, qui me gelidis in vallibus Hæmi

Siftat, et ingenti ramorum protegat umbra! 490 Felix, qui potuit rerum cognofcere caufas; Atque metus omnes, et inexorabile fatum Subjecit pedibus, ftrepitumque Acherontis avari! Fortunatus et ille, Deos qui novit agreftes, Panaque, Silvanumque fenem, Nymphafque forores! 495 Illum non populi fasces, non purpura regum Flexit, et infidos agitans difcordia fratres; Aut conjurato defcendens Dacus ab Istro: Non res Romanæ, perituraque regna: neque ille Aut doluit miserans inopem, aut invidit habenti. 500 Quos rami fructus, quos ipfa volentia rura Sponte tulere fua, carpfit: nec ferrea jura, Infanumque forum, aut populi tabularia vidit. Sollicitant alii remis freta cæca, ruuntque In ferrum; penetrant aulas, et limina regum. 505 Hic petit excidiis urbem, miserofque Penates, Ut gemma bibat, et Sarrano dormiat oftro. Condit opes alius, defosfoque incubat auro. Hic ftupet attonitus roftris: hunc plaufus hiantem Per cuneos (geminatur enim) plebifque patrumque 510 Corripuit: gaudent perfusi fanguine fratrum'; Exfilioque domos, et dulcia limina mutant; Atque alio patriam quærunt sub sole jacentem. Agricola incurvo terram dimovit aratro;

Hinc anni labor: hinc patriam, parvosque nepotes 515 Suftinet; hinc armenta boum, meritofque juvencos. Nec requies, quin aut pomis exuberet annus, Aut fœtu pecorum, aut Cerealis mergite culmi: Proventuque oneret fulcos, atque horrea vincat. Venit hiems; teritur Sicyonia bacca trapetis:

520 Glande

520 Glande fues læti redeunt, dant arbuta filvæ:

Et varios ponit fœtus autumnus; et alte
Mitis in apricis coquitur vindemia faxis.
Interea dulces pendent circum ofcula nati:
Casta pudicitiam fervat domus: ubera vaccæ
525 Lactea demittunt: pinguefque in gramine læto
Inter fe adverfis luctantur cornibus hodi.
Ipfe dies agitat feftos: fufufque per herbam,
Ignis ubi in medio, et focii cratera coronant,
Te libans, Lenæe, vocat: pecorifque magiftris
530 Velocis jaculi certamina ponit in ulmo:

Corporaque agrefti nudat prædura palæstra.

Hanc olim veteres vitam coluere Sabini:
Hanc Remus et frater: fic fortis Etruria crevit:
Scilicet et rerum facta est pulcherrima Roma,
535 Septemque una fibi muro circumdedit arces.
Ante etiam fceptrum Dictæi regis, et ante
Impia quam cæfis gens eft epulata juvencis ;
Aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat.
Necdum etiam audierant inflari claffica; necdum
540 Impofitos duris crepitare incudibus enfes.

Sed nos immenfum fpatiis confecimus æquor:
Et jam tempus equum fumantia folvere colla.

GEORGICON.

5

10

LIBER TERTI U S.

TE quoque, magna Pales, et te memorande canemus
Paftor ab Amphryfo: vos filvæ, amnefque Lycæi.
Cætera, quæ vacuas tenuiffent carmina mentes,
Omnia jam vulgata. quis aut Eurysthea durum,
Aut illaudati nefcit Bufiridis aras?

Cui non dictus Hylas puer, et Latonia Delos?

Hippodameque, humeroque Pelops infignis eburno,
Acer equis? tentanda via cft, qua me quoque poffim
Tollere humo, victorque virum volitare per ora.

Primus ego in patriam mecum, modo vita supersit,
Aonio rediens deducam vertice Mufas:

Primus Idumæas referam tibi, Mantua, palmas:
Et viridi in campo templum de marmore ponam
Propter aquam,tardis ingens ubi flexibus errat
15 Mincius, et tenera prætexit arundine ripas.
In medio mihi Cæfar erit, templumque tenebit.
Illi victor ego, et Tyrio conspectus in ostro,

1

Centum quadrijugos agitabo ad flumina currus.

Cuncta mihi, Alpheum linquens, lucofque Molorchi,

20 Curfibus, et crudo decernet Græcia cæftu.

Ipfe caput tonfæ foliis ornatus olivæ

Dona feram. jam nunc folennes ducere pompas
Ad delubra juvat, cæfofque videre juvencos;