610 Dextra viris animufque ferox, patienfque pericli! Cui Juno fummiffa: Quid, o pulcherrime conjux, Sollicitas ægram, et tua tristia dicta timentem?

Si mihi, quæ quondam fuerat, quamque effe decebat,
Vis in amore foret; non hoc mihi namque negares
615 Omnipotens; quin et pugnæ fubducere Turnum,
Et Dauno poffem incolumem fervare parenti.
Nunc pereat, Teucrifque pio det fanguine pœnas.
Ille tamen noftra deducit origine nomen:
Pilumnufque illi quartus pater: et tua larga
620 Sæpe manu, multifque oneravit limina donis.
Cui rex ætherii breviter fic fatur Olympi:
Si mora præfentis lethi, tempufque caduco
Oratur juveni, meque hoc ita ponere sentis;
Tolle fuga Turnum, atque instantibus eripe fatis.
625 Hactenus indulfiffe vacat. fin altior iftis

Sub precibus venia ulla latet, totumque moveri,
Mutarive putas bellum; fpes pafcis inanes.

Cui Juno illacrymans: Quid fi, quod voce gravaris,
Mente dares? atque hæc Turno rata vita maneret?
630 Nunc manet infontem gravis exitus: aut ego veri
Vana feror: quod ut o potius formidine falsa
Ludar, et in melius tua, qui potes, orsa reflectas!
Hæc ubi dicta dedit; cœlo fe protinus alto
Mifit, agens hiemem nimbo fuccincta per auras:
635 Iliacamque aciem, et Laurentia caftra petivit.
Tum Dea nube cava tenuem fine viribus umbram
In faciem Aeneæ, visu mirabile monstrum,
Dardaniis ornat telis; clypeumque jubasque
Divini assimulat capitis: dat inania verba,

640 Dat sine mente fonum, greffufque effingit euntis.

Morte

Morte obita quales fama est volitare figuras,
Aut quæ fopitos deludunt fomnia sensus.
At primas læta ante acies exfultat imago,
Irritatque virum telis, et voce laceffit.
645 Inftat cui Turnus, ftridentemque eminus hastam
Conjicit: illa dato vertit veftigia tergo.

Tum vero Aenean averfum ut cedere Turnus
Credidit, atque animo fpem turbidus haufit inanem:
Quo fugis, Aenea? thalamos ne defere pactos:
650 Hac dabitur dextra tellus quæfita per undas.
Talia vociferans sequitur, strictumque coruscat
Mucronem: nec ferre videt fua gaudia ventos.
Forte ratis celfi conjuncta crepidine faxi
Expofitis ftabat scalis, et ponte parato;
655 Qua rex Clufinis advectus Ofinius oris.
Huc fefe trepida Aeneæ fugientis imago
Conjicit in latebras: nec Turnus segnior instat;
Exfuperatque moras, et pontes tranfilit altos.
Vix proram attigerat; rumpit Saturnia funem,
660 Avulfamque rapit revoluta per æquora navim.
Illum autem Aeneas abfentem in prælia pofcit:
Obvia multa virum demittit corpora morti.
Tum levis haud ultra latebras jam quærit imago,
Sed fublime volans nubi fe immifcuit atræ:
665 Cum Turnum medio interea fert æquore turbo.
Refpicit ignarus rerum, ingratusque falutis,
Et duplices cum voce manus ad fidera tendit:
Omnipotens genitor, tanton' me crimine dignum
Duxisti? et tales voluifti expendere pœnas?

670 Quo feror? unde abii? quæ me fuga, quemve reducet? Laurentefne iterum muros, aut caftra videbo?

Quid manus illa virum, qui me, meaque arma fecuti?
Quofque, nefas, omnes infanda in morte reliqui?
Et nunc palantes video, gemitumque cadentum
675 Accipio. quid agam? aut quæ jam fatis ima dehifcat
Terra mihi? vos o potius miferescite, venti:

In rupes, in faxa (volens vos Turnus adoro)
Ferte ratem, fævifque vadis immittite Syrtes;

Quo neque me Rutuli, neque confcia fama fequatur.
680 Hæc memorans, animo nunc huc nunc fluctuat illuc;
An fefe mucrone ob tantum dedecus amens
Induat, et crudum per coftas exigat ensem:
Fluctibus an jaciat mediis, et litora nando

Curva petat, Teucrumque iterum fe reddat in arma. 685 Ter conatus utramque viam: ter maxima Juno Continuit; juvenemque animi miserata repreffit. Labitur alta fecans, fluctuque æftuque fecundo: Et patris antiquam Dauni defertur ad urbem.

At Jovis interea monitis Mezentius ardens
690 Succedit pugnæ, Teucrosque invadit ovantes.
Concurrunt Tyrrhenæ acies, atque omnibus uni,
Uni odüifque viro telifque frequentibus instant.
Ille, velut rupes, vaftum quæ prodit in æquor,
Obvia ventorum furiis, expoftaque ponto,
695 Vim cunctam, atque minas perfert cœlique marisque;
Ipfa immota manens. prolem Dolicaonis Hebrum
Sternit humi; cum quo Latagum, Palmumque fugacem:
Sed Latagum faxo, atque ingenti fragmine montis
Occupat os, faciemque adverfam: poplite Palmum
700 Succifo volvi fegnem finit; armaque Laufo

Donat habere humeris, et vertice figere cristas.
Nec non Evantem Phrygium, Paridisque Mimanta

Aequalem,

Aequalem, comitemque: una quem nocte Theano In lucem genitori Amyco dedit; et face prægnans 705 Ciffeis regina Parin creat: urbe paterna

Occubat: ignarum Laurens habet ora Mimanta.
Ac velut ille canum morfu de montibus altis
Actus aper, multos Vefulus quem pinifer annos
Defendit, multosque palus Laurentia, silva

710 Pastus arundinea; postquam inter retia ventum est,
Subftitit, infremuitque ferox, et inhorruit armos:
Nec cuiquam irafci, propiusve accedere virtus:
Sed jaculis, tutifque procul clamoribus instant:
Ille autem impavidus partes cunctatur in omnes,
715 Dentibus infrendens, et tergo decutit hastas.
Haud aliter, juftæ quibus eft Mezentius iræ,
Non ulli eft animus ftricto concurrere ferro:
Miffilibus longe, et vasto clamore laceffunt.
Venerat antiquis Coriti de finibus Acron,

720 Graius homo; infectos linquens profugus Hymenæos:
Hunc ubi miscentem longe media agmina vidit,
Purpureum pennis, et pactæ conjugis oftro;
Impaftus ftabula alta leo ceu fæpe peragrans,
(Suadet enim vesana fames) si forte fugacem

725 Confpexit capream, aut furgentem in cornua cervum; Gaudet hians immane, comafque arrexit, et hæret Vifceribus fuper incumbens: lavit improba teter

Ora cruor:

Sic ruit in denfos alacer Mezentius hoftes.

730 Sternitur infelix Acron, et calcibus atram

Tundit humum exfpirans, infractaque tela cruentat.
Atque idem fugientem haud eft dignatus Oroden
Sternere, nec jacta cæcum dare cufpide vulnus:

Obvius adverfoque occurrit, feque viro vir
735 Contulit; haud furto melior, fed fortibus armis.
Tum fuper abjectum pofito pede nixus et hasta:
Pars belli haud temnenda, viri, jacet altus Orodes.
Conclamant focii lætum Pæana fecuti.

Ille autem exfpirans: Non me, quicunque es, inulto, 740 Victor, nec longum lætabere: te quoque fata Prospectant paria, atque eadem mox arva tenebis. Ad quem fubridens mista Mezentius ira:

(rex

Nunc morere: ast de me Divum pater atque hominum
Viderit. hoc dicens eduxit corpore telum.

745 Olli dura quies oculos, et ferreus urget

Somnus: in æternam clauduntur lumina noctem. Cædicus Alcathoum obtruncat, Sacrator Hydaspen, Partheniumque Rapo, et prædurum viribus Orsen: Meffapus Cloniumque, Lycaoniumque Ericeten; 750 Illum infrænis equi lapfu tellure jacentem;

Hunc peditem pedes: et Lycius procefferat Agis:
Quem tamen haud expers Valerus virtutis avitæ
Dejicit: Atronium Salius; Saliumque Nealces,
Infignis jaculo, et longe fallente sagitta.
755 Jam gravis æquabat luctus et mutua Mavors

Funera: cedebant pariter, pariterque ruebant
Victores, victique: neque his fuga nota, nec illis.
Di Jovis in tectis iram miserantur inanem
Amborum, et tantos mortalibus effe labores.
760 Hinc Venus, hinc contra fpectat Saturnia Juno.
Pallida Tifiphone media inter millia fævit.

At vero ingentem quatiens Mezentius hastam,
Turbidus ingreditur campo: quam magnus Orion,
Cum pedes incedit medii per maxima Nerei

765 Stagna,