Nec quifquam æratas acies ex agmine tanto Mifceri putet: acriam fed gurgite ab alto 705 Urgeri volucrum raucarum ad litora nubem. Ecce, Sabinorum prifco de fanguine, magnum Agmen agens Claufus, magnique ipse agminis instar: Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens Per Latium, poftquam in partem data Roma Sabinis. 710 Una ingens Amiterna cohors, prifcique Quirites, Ereti manus omnis, oliviferæque Mutuscæ:
Qui Nomentum urbem, qui Rosea rura Velini,
Qui Tetricæ horrentes rupes, montemque Severum,
Cafperiamque colunt, Forulofque et flumen Himellæ:
715 Qui Tyberim Fabarimque bibunt; quos frigida mifit
Nurfia, et Hortinæ claffes, populique Latini:
Quofque fecans infaustum interluit Allia nomen.
Quam multi Libyco volvuntur marmore fluctus,
Sævus ubi Orion hibernis conditur undis:
720 Vel quot Sole novo denfe torrentur aristæ,
Aut Hermi campo, aut Lyciæ flaventibus arvis;
Scuta fonant, pulfuque pedum tremit excita tellus.
Hinc Agamemnonius, Trojani nominis hoftis,
Curru jungit Halefus equos, Turnoque feroces
725 Mille rapit populos; vertunt felicia Baccho
Maffica qui raftris, et quos de collibus altis
Aurunci mifere patres, Sidicinaque juxta
Aequora, quique Cales linquunt, amnifque vadofi
Accola Vulturni, pariterque Saticulus asper,
730 Ofcorumque manus. teretes funt aclydes illis
Tela: fed hæc lento mos eft aptare flagello.
Lævas cetra tegit; falcati cominus enfes.
Nec tu carminibus noftris indictus abibis
Oebale: quem generasse Telon Sebethide Nympha 735 Fertur, Teleboum Capreas quum regna teneret Jam fenior: patriis fed non et filius arvis Contentus, late jam tum ditione premebat
Sarraftes populos, et quæ rigat æquora Sarnus; (næ,
Quique Rufras Batulumque tenent, atque arva Celen-
740 Et quos maliferæ defpectant monia Abellæ:
Teutonico ritu foliti torquere cateias;
Tegmina queis capitum raptus de subere cortex;
Aeratæque micant peltæ, micat æreus enfis.
Et te montofæ mifere in prælia Nursæ,
745 Ufens, infignem fama, et felicibus armis:
Horrida præcipue cui gens, affuetaque multo
Venatu nemorum, duris Aequicola glebis.
Armati terram exercent, femperque recentes
Convectare juvat prædas, et vivere rapto.
750 Quin et Marruvia venit de gente facerdos,
Fronde fuper galeam, et felici comtus oliva,
Archippi regis miffu, fortiffimus Umbro:
Vipereo generi, et graviter spirantibus Hydris
Spargere qui fomnos cantuque manuque folebat;
755 Mulcebatque iras, et morfus arte levabat.
Sed non Dardaniæ medicari cufpidis ictum
Evaluit: neque eum juvere in vulnera cantus
Somniferi, et Marfis quæfitæ in montibus herbæ.
Te nemus Angitiæ, vitrea te Fucinus unda,
760 Te liquidi flevere lacus.
Ibat et Hippolyti proles pulcherrima bello
Virbius; infignem: quem mater Aricia misit,
Eductum Egeriæ lucis, Hymettia circum
Litora, pinguis ubi et placabilis ara Dianæ. (vercæ 765 Namque ferunt fama, Hippolytum, poftquam arte noOcciderit, patriafque explerit fanguine pœnas Turbatis distractus equis, ad fidera rurfus
Aetheria, et fuperas coeli veniffe sub auras,
Pæoniis revocatum herbis, et amore Dianæ.
770 Tum pater omnipotens, aliquem indignatus ab umbris
Mortalem infernis ad lumina furgere vitæ,
Ipfe repertorem medicinæ talis et artis,
Fulmine Phoebigenam Stygias detrufit ad undas.
At Trivia Hippolytum fecretis alma recondit
775 Sedibus, et Nymphæ Egeriæ nemorique relegat;
Solus ubi in filvis Italis ignobilis ævum
Exigeret, verfoque ubi nomine Virbius effet.
Unde etiam templo Trivia, lucifque facratis
Cornipedes arcentur equi; quod litore currum,
780 Et juvenem monftris pavidi effudere marinis.
Filius ardentes haud fegnius æquore campi
Exercebat equos, curruque in bella ruebat.
Ipfe inter primos præftanti corpore Turnus
Vertitur, arma tenens, et toto vertice supra est:
785 Cui triplici crinita juba galea alta Chimæram
Suftinet, Aetnæos efflantem faucibus ignes.
Tam magis illa fremens, et triftibus effera flammis,
Quam magis effuso crudescunt fanguine pugnæ.
At levem clypeum fublatis cornibus Io
790 Auro infignibat, jam fetis obfita, jam bos,
Argumentum ingens, et cuftos virginis Argus,
Cælataque amnem fundens pater Inachus urna.
Infequitur nimbus peditum, clypeataque totis
Agmina densantur campis, Argivaque pubes,
795 Auruncæque manus, Rutuli, veterefque Sicani, Et Sacranæ acies, et picti fcuta Labici:
Qui faltus, Tiberine, tuos, facrumque Numici
Litus arant, Rutulofque exercent vomere colles,
Circæumque jugum; queis Juppiter Axurus arvis
800 Præfidet, et viridi gaudens Feronia luco:
Qua Saturæ jacet atra palus, gelidufque per imas
Quærit iter valles, atque in mare conditur Ufens.
Hos fuper advenit Volfca de gente Camilla,
Agmen agens equitum, et florentes ære catervas,
805 Bellatrix. non illa colo calathifve Minervæ
Femineas affueta manus; fed prælia virgo
Dura pati, curfuque pedum prævertere ventos.
Illa vel intactæ fegetis per fumma volaret
Gramina; nec teneras curfu læfiffet ariftas:
810 Vel mare per medium, fluctu suspensa tumenti,
Ferret iter; celeres nec tingeret æquore plantas.
Illam omnis tectis agrifque effusa juventus,
Turbaque miratur matrum, et prospectat euntem,
Attonitis inhians animis: ut regius oftro
815 Velet honos leves humeros; ut fibula crinem
Auro internectat; Lyciam ut gerat ipsa pharetram,
Et paftoralem præfixa cufpide myrtum.
T belli fignum Laurenti Turnus ab arce
Extulit, et rauco ftrepuerunt cornua cantu;
Utque acres concuffit equos, utque impulit arma;
Extemplo turbati animi: fimul omne tumultu
5 Conjurat trepido Latium, fævitque juventus
Effera. ductores primi, Meffapus, et Ufens,
Contemtorque Deum Mezentius, undique cogunt
Auxilia, et latos vastant cultoribus agros.
Mittitur et magni Venulus Diomedis ad urbem,
10 Qui petat auxilium: et Latio consistere Teucros,
Advectum Aenean claffi, victofque Penates
Inferre, et fatis regem fe dicere pofci,
Edoceat; multafque viro se adjungere gentes
Dardanio, et late Latio increbrefcere nomen.
15 Quid ftruat his cœptis; quem, si fortuna fequatur,
Eventum pugnæ cupiat; manifeftius ipfi,
Quam Turno regi, aut regi apparere Latino.
Talia per Latium: quæ Laomedontius heros
Cuncta videns, magno curarum fluctuat æstu:
20 Atque animum nunc huc celerem, nunc dividit illuc,
|