Idem omnes fimul ardor agit, nova quærere tecta. Deferuere domos: ventis dant colla comafque. 395 Ast aliæ tremulis ululatibus æthera complent, Pampineafque gerunt incinctæ pellibus haftas. Ipfa inter medias flagrantem fervida pinum Suftinet, ac natæ Turnique canit hymenæos; Sanguineam torquens aciem; torvumque repente 400 Clamat: Io matres, audite ubi quæque, Latinæ. Si qua piis animis manet infelicis Amatæ Gratia, fi juris materni cura remordet; Solvite crinales vittas, capite Orgia mecum. Talem inter filvas, inter deserta ferarum, 405 Reginam Alecto ftimulis agit undique Bacchi. Postquam visa satis primos acuiffe furores, Confiliumque, omnemque domum vertiffe Latini; Protinus hinc fufcis triftis Dea tollitur alis Audacis Rutuli ad muros: quam dicitur urbem 410 Acrifioneis Danae fundaffe colonis,
Præcipiti delata Noto. locus Ardua quondam Dictus avis: et nunc magnum manet Ardea nomen. Sed Fortuna fuit. tectis hic Turnus in altis Jam mediam nigra carpebat nocte quietem. 415 Alecto torvam faciem, et furialia membra Exuit: in vultus fefe transformat aniles,
Et frontem obfcœnam rugis arat: induit albos Cum vitta crines: tum ramum innectit olivæ. Fit Calybe, Junonis anus, templique facerdos: 420 Et juveni ante oculos his fe cum vocibus offert: Turne, tot incaffum fufos patiere labores, Et tua Dardaniis transcribi fceptra colonis? Rex tibi conjugium, et quæfitas fanguine dotes
Abnegat; externufque in regnum quæritur heres. 425 I nunc, ingratis offer te, irrise, periclis:
Tyrrhenas, i, fterne acies: tege pace Latinos: Hæc adeo tibi me, placida quum nocte jaceres, Ipfa palam fari omnipotens Saturnia jussit.
Quare age, et armari pubem, portisque moveri 430 Lætus in arma para: et Phrygios, qui flumine pulchro Confedere, duces, pictafque exure carinas. Cœleftum vis magna jubet. Rex ipse Latinus, Ni dare conjugium, et dicto parere fatetur, Sentiat, et tandem Turnum experiatur in armis. Hic juvenis vatem irridens, fic orfa viciffim Ore refert: Claffes invectas Tybridis alveo, Non, ut rere, meas effugit nuncius aures. Ne tantos mihi finge metus: nec regia Juno Immemor eft noftri.
440 Sed te victa situ, verique effœta fenectus, O mater, curis nequicquam exercet; et arma Regum inter falfa vatem formidine ludit. Cura tibi, Divum effigies et templa tueri: Bella viri pacemque gerant, queis bella gerenda. Talibus Alecto dictis exarfit in iras.
At juveni oranti fubitus tremor occupat artus: Diriguere oculi: tot Erinnys fibilat hydris, Tantaque fe facies aperit: tum flammea torquens Lumina, cunctantem, et quærentem dicere plura 450 Reppulit, et geminos erexit crinibus angues, Verberaque infonuit, rabidoque hæc addidit ore: En ego victa fitu, quam veri effoeta fenectus Arma inter regum falfa formidine ludit.
Refpice ad hæc: adfum Dirarum ab sede sororum:
455 Bella manu, lethumque gero.
Sic effata, facem juveni conjecit, et atro Lumine fumantes fixit fub pectore tædas. Olli fomnum ingens rupit pavor: offaque et artus Perfudit toto proruptus corpore fudor.
460 Arma amens fremit; arma toro tectifque requirit: Sævit amor ferri, et fcelerata infania belli: Ira fuper. magno veluti quum flamma fonore Virgea fuggeritur coftis undantis aheni,
Exfultantque æftu latices; furit intus aquæ vis, 465 Fumidus atque alte spumis exuberat amnis: Nec jam fe capit unda: volat vapor ater ad auras. Ergo iter ad regem, polluta pace, Latinum Indicit primis juvenum; et jubet arma parari, Tutari Italiam, detrudere finibus hoftem:
470 Se fatis ambobus Teucrifque venire Latinifque. Hæc ubi dicta dedit, Divofque in vota vocavit; Certatim fefe Rutuli exhortantur in arma. Hunc decus egregium formæ movet atque juventæ; Hunc atavi reges, hunc claris dextera factis.
Dum Turnus Rutulos animis audacibus implet, Alecto in Teucros Stygiis fe concitat alis; Arte nova fpeculata locum, quo litore pulcher Infidiis cursuque feras agitabat Iulus. Hic fubitam canibus rabiem Cocytia virgo 480 Objicit, et noto nares contingit odore,
Ut cervum ardentes agerent: quæ prima malorum Caufa fuit, belloque animos accendit agreftes. Cervus erat forma præftanti, et cornibus ingens; Tyrrhidæ pueri quem matris ab ubere raptum 485 Nutribant, Tyrrhufque pater, cui regia parent
Armenta, et late cuftodia credita campi. Affuetum imperiis foror omni Silvia cura Mollibus intexens ornabat cornua fertis; Pectebatque ferum, puroque in fonte lavabat. 490 Ille, manum patiens, menfæque affuetus herili, Errabat filvis; rursusque ad limina nota Ipfe domum fera quamvis fe nocte ferebat. Hunc procul errantem rabidæ venantis Iuli Commovere canes: fluvio quum forte fecundo 495 Deflueret, ripaque æftus viridante levaret. Ipfe etiam eximiæ laudis fuccenfus amore Afcanius, curvo direxit spicula cornu:
Nec dextræ erranti Deus abfuit; actaque multo. Perque uterum fonitu, perque ilia venit arundo. 500 Saucius at quadrupes nota intra tecta refugit; Succeffitque gemens stabulis: queftuque, cruentus, Atque imploranti fimilis, tectum omne replevit. Silvia prima foror, palmis percuffa lacertos, Auxilium vocat, et duros conclamat agreftes. 505 Olli (peftis enim tacitis latet aspera silvis) Improvifi adfunt: hic torre armatus obusto, Stipitis hic gravidi nodis: quod cuique repertum Rimanti, telum ira facit. vocat agmina Tyrrhus, Quadrifidam quercum cuneis ut forte coactis 510 Scindebat, rapta fpirans immane securi.
At fæva e speculis tempus Dea nacta nocendi, Ardua tecta petit, ftabuli et de culmine fummo Paftorale canit fignum, cornuque recurvo Tartaream intendit vocem: qua protinus omne 515 Contremuit nemus, et filvæ intonuere profundæ. Audiit et Triviæ longe lacus, audiit amnis
Sulfurea Nar albus aqua, fontefque Velini:
Et trepidæ matres preffere ad pectora natos. Tum vero ad vocem celeres, qua buccina fignum 520 Dira dedit, raptis concurrunt undique telis Indomiti agricolæ: necnon et Troia pubes Afcanio auxilium caftris effundit apertis. Direxere acies. non jam certamine agrefti, Stipitibus duris agitur, sudibusve præustis; 525 Sed ferro ancipiti decernunt, atraque late Horrefcit strictis feges enfibus, æraque fulgent Sole laceffita, et lucem fub nubila jactant. Fluctus uti primo cœpit quum albescere vento; Paulatim fefe tollit mare, et altius undas 530 Erigit, inde imo confurgit ad æthera fundo. Hic juvenis primam ante aciem stridente sagitta, Natorum Tyrrhi fuerat qui maximus, Almon Sternitur: hæfit enim fub gutture vulnus, et udæ Vocis iter, tenuemque inclufit fanguine vitam. 535 Corpora multa virum circa, feniorque Galæfus, Dum paci medium se offert; justissimus unus Qui fuit, Aufoniifque olim ditiffimus arvis. Quinque greges illi balantum, quina redibant Armenta, et terram centum vertebat aratris.
Atque ea per campos æquo dum Marte geruntur, Promiffi Dea facta potens, ubi fanguine bellum Imbuit, et primæ commifit funera pugnæ, Deferit Hefperiam, et cœli convexa per auras Junonem victrix affatur voce fuperba:
545 En perfecta tibi bello difcordia trifti.
Dic, in amicitiam coeant, et fœdera jungant: Quandoquidem Aufonio refperfi fanguine Teucros.
« PreviousContinue » |