Argivum; veftras fpes uritis. en ego vester
Afcanius. galeam ante pedes projecit inanem,
Qua ludo indutus belli fimulacra ciebat.

675 Accelerat fimul Aeneas, fimul agmina Teucrum.
Aft illæ diverfa metu per litora passim

Diffugiunt: filvafque, et ficubi concava furtim
Saxa, petunt. piget incepti, lucifque; fuofque
Mutatæ agnofcunt: excuffaque pectore Juno eft.
680 Sed non idcirco flammæ atque incendia vires
Indomitas pofuere: udo fub robore vivit
Stuppa vomens tardum fumum: lentufque carinas
Eft vapor, et toto defcendit corpore pestis:
Nec vires heroum, infufaque flumina profunt.
685 Tum pius Aeneas humeris abscindere vestem,
Auxilioque vocare Deos, et tendere palmas:
Juppiter omnipotens, fi nondum exofus ad unum
Trojanos, fi quid pietas antiqua labores

Refpicit humanos; da flammam evadere classi
690 Nunc, pater, et tenues Teucrum res eripe letho.
Vel tu, quod fupereft, infesto fulmine morti,
Si mereor, demitte; tuaque hic obrue dextra.
Vix hæc ediderat; quum effufis imbribus, atra
Tempestas fine more furit, tonitruque tremifcunt
695 Ardua terrarum, et campi: ruit æthere toto
Turbidus imber aqua, denfisque nigerrimus Austris :
Implenturque fuper puppes; semusta madescunt
Robora; restinctus donec vapor omnis, et omnes,
Quatuor amiffis, fervatæ a pefte carinæ.

700

At pater Aeneas cafu concuffus acerbo,
Nunc huc ingentes, nunc illuc pectore curas
Mutabat; verfans, Siculifne refideret arvis,

Oblitus fatorum, Italafne capefferet oras.

Tum fenior Nautes, unum Tritonia Pallas
705 Quem docuit, multaque infignem reddidit arte;
Hæc responsa dabat, vel quæ portenderet ira
Magna Deum, vel quæ fatorum pofceret ordo.
Ifque his Aenean folatus vocibus infit:

Nate Dea, quo fata trahunt retrahuntque, fequamur : 710 Quidquid erit, fuperanda omnis fortuna ferendo est. Eft tibi Dardanius divinæ ftirpis Aceftes:

Hunc cape confiliis focium, et conjunge volentem:
Huic trade, amiffis fuperant qui navibus; et quos
Pertæfum magni incepti, rerumque tuarum eft:
715 Longævofque fenes, ac feffas æquore matres,

725

Et quidquid tecum invalidum, metuensque pericli est,
Delige; et his habeant terris, fine: monia feffi,
Urbem appellabunt permiffo nomine Acestam.
Talibus incenfus dictis fenioris amici;

720 Tum vero in curas animus diducitur omnes :
Et nox atra polum bigis fubvecta tenebat.
Vifa dehinc cœlo facies delapfa parentis
Anchifæ, fubito tales effundere voces:
Nate, mihi vita quondam, dum vita manebat,
Care magis; Nate, Iliacis exercite fatis;
Imperio Jovis huc venio, qui claffibus ignem
Depulit, et cœlo tandem miferatus ab alto est.
Confiliis pare, quæ nunc pulcherrima Nautes
Dat fenior lectos juvenes, fortiffima corda,
730 Defer in Italiam. gens dura, atque aspera cultu
Debellanda tibi Latio eft. Ditis tamen ante
Infernas accede domos; et Averna per alta

Congreffus pete, Nate, meos. non me impia namque

Tartara

735

Tartara habent, triftefque umbræ: fed amœna piorum
Concilia, Elyfiumque colo. huc cafta Sibylla

Nigrantum multo pecudum te fanguine ducet.

Tum genus omne tuum, et quæ dentur moenia, difces.
Jamque vale. torquet medios nox humida curfus:
Et me fævus equis Oriens afflavit anhelis.

740 Dixerat: et tenues fugit, ceu fumus, in auras.

Aeneas, Quo deinde ruis? quo proripis? inquit. Quem fugis? aut quis te noftris complexibus arcet? Hæc memorans, cinerem et fopitos fufcitat ignes; Pergameumque Larem, et canæ penetralia Vestæ, 745 Farre pio, et plena fupplex veneratur acerra. Extemplo focios, primumque arceffit Acesten: Et Jovis imperium, et cari præcepta parentis Edocet; et quæ nunc animo fententia conftet. Haud mora confiliis: nec juffa recufat Acestes. 750 Transcribunt urbi matres, populumque volentem Deponunt, animos nil magnæ laudis egentes. Ipsi transtra novant, flammisque ambesa reponunt Robora navigiis: aptant remofque rudentesque: Exigui numero, fed bello vivida virtus.

755

Interea Aeneas urbem defignat aratro,

Sortiturque domos: hoc, Ilium; et hæc loca, Trojæ
Effe jubet. gaudet regno Trojanus Acestes,
Indicitque forum, et patribus dat jura vocatis.
Tum vicina aftris Erycino in vertice fedes
760 Fundatur Veneri Idaliæ: tumuloque facerdos,
Et lucus late facer additur Anchifæo.

Jamque dies epulata novem gens omnis, et aris
Factus honos: placidi ftraverunt æquora venti:
Creber et afpirans rurfus vocat Auster in altum.
765 Exoritur

Ff3

765 Exoritur procurva ingens per litora fletus:

Complexi inter fe noctemque diemque morantur.
Ipfæ jam matres, ipfi, quibus afpera quondam
Vifa maris facies, et non tolerabile numen,
Ire volunt, omnemque fugæ perferre laborem.
770 Quos bonus Aeneas dictis folatur amicis,

Et confanguineo lacrymans commendat Acestæ.
Tres Eryci vitulos, et tempeftatibus agnam
Cædere deinde jubet; folvique ex ordine funes.
Ipfe caput tonfæ foliis evinctus olivæ,

775 Stans procul in prora, pateram tenet; extaque falfos Porricit in fluctus, ac vina liquentia fundit.

Profequitur furgens a puppi ventus euntes : Certatim focii feriunt mare, et æquora verrunt. At Venus interea Neptunum exercita curis 780 Alloquitur, talefque effundit pectore queftus: Junonis gravis ira, et inexfaturabile pectus Cogunt me, Neptune, preces descendere in omnes : Quam nec longa dies, pietas nec mitigat ulla; Nec Jovis imperio, fatisve infracta quiefcit. 785 Non media de gente Phrygum exedisse nefandis Urbem odiis fatis eft, nec pœnam traxe per omnem Relliquias: Troja cineres atque offa peremtæ Infequitur. caufas tanti fciat illa furoris. Ipse mihi nuper Libycis tu teftis in undis

790 Quam molem fubito excierit. maria omnia cœlo Miscuit, Aeoliis nequicquam freta procellis :

In regnis hoc aufa tuis.

Pro fcelus! ecce etiam Trojanis matribus actis,
Exuffit fœde puppes; et, claffe fubegit

795 Amiffa, focios ignotæ linquere terræ.

Quod

Quod fupereft; oro, liceat dare tuta per undas
Vela tibi: liceat Laurentem attingere Tybrim:
Si conceffa peto; fi dant ea mœnia Parcæ.
Tum Saturnius hæc domitor maris edidit alti:
800 Fas omne eft, Cytherea, meis te fidere regnis,
Unde genus ducis: merui quoque: fæpe furores
Compreffi, et rabiem tantam cœlique marisque.
Nec minor in terris (Xanthum Simoentaque teftor)
Aeneæ mihi cura tui. quum Troia Achilles
805 Exanimata fequens impingeret agmina muris,
Millia multa daret letho, gemerentque repleti
Amnes, nec reperire viam, atque evolvere poffet
In mare se Xanthus; Pelidæ tunc ego forti

Congreffum Aenean, nec Dis, nec viribus æquis, 810 Nube cava eripui: cuperem quum vertere ab imo Structa meis manibus perjuræ mœnia Trojæ.

Nunc quoque mens eadem perftat mihi: pelle timores:
Tutus, quos optas, portus accedet Averni.
Unus erit tantum, amiffum quem gurgite quæret:

815 Unum pro multis dabitur caput.

His ubi læta Deæ permulfit pectora dictis;
Jungit equos curru genitor, spumantiaque addit
Fræna feris, manibusque omnes effundit habenas.
Cæruleo per fumma levis volat æquora curru.
820 Subfidunt undæ; tumidumque fub axe tonanti
Sternitur æquor aquis: fugiunt vasto æthere nimbi.
Tum variæ comitum facies; immania cete,
Et fenior Glauci chorus, Inoufque Palæmon,
Tritonefque citi, Phorcique exercitus omnis.
825 Læva tenent Thetis, et Melite, Panopeaque virgo,
Nefæe, Spioque, Thaliaque, Cymodoceque.

Hic