Decidit exanimis, vitamque reliquit in astris Aetheriis, fixamque refert delapsa sagittam. Amiffa folus palma fuperabat Acestes: 520 Qui tamen aerias telum contendit in auras; Oftentans artemque pater, arcumque fonantem. Hic oculis fubito objicitur, magnoque futurum Augurio monftrum: docuit poft exitus ingens, Seraque terrifici cecinerunt omina vates. 525 Namque volans liquidis in nubibus arfit arundo, Signavitque viam flammis, tenuefque receffit Confumta in ventos: cœlo ceu sæpe refixa Tranfcurrunt, crinemque volantia fidera ducunt. Attonitis hæfere animis, Superofque precati 530 Trinacrii Teucrique viri. nec maximus omen Abnuit Aeneas; fed lætum amplexus Acesten Muneribus cumulat magnis, ac talia fatur: Sume, pater: nam te voluit Rex magnus Olympi Talibus aufpiciis exfortem ducere honorem. 535 Ipfius Anchisæ longævi hoc munus habebis, Cratera impreffum fignis: quem Thracius olim Anchifæ genitori in magno munere Cisseus Ferre fui dederat monumentum et pignus amoris. Sic fatus, cingit viridanti tempora lauro;

540 Et primum ante omnes victorem appellat Acesten. Nec bonus Eurytion prælato invidit honori; Quamvis folus avem cœlo dejecit ab alto. Proximus ingreditur donis, qui vincula rupit: Extremus, volucri qui fixit arundine malum.

545

At pater Aeneas nondum certamine misso,
Cuftodem ad fefe comitemque impubis Iuli
Epytiden vocat, et fidam fic fatur ad aurem ;

Vade age, et Afcanio, fi jam puerile paratum
Agmen habet fecum, curfufque inftruxit equorum;
550 Ducat avo turmas, et fefe oftendat in armis,
Dic, ait. ipfe omnem longo decedere circo
Infufum populum, et campos jubet effe patentes.
Incedunt pueri, pariterque ante ora parentum
Frænatis lucent in equis: quos omnis euntes
555 Trinacriæ mirata fremit Troiæque juventus.
Omnibus in morem tonfa coma pressa corona.
Cornea bina ferunt præfixa hastilia ferro:
Pars leves humero pharetras. it pectore fummo
Flexilis obtorti per collum circulus auri.
560 Tres equitum numero turmæ, ternique vagantur
Ductores: pueri bis feni quemque fecuti,
Agmine partito fulgent, paribufque magistris.
Una acies juvenum, ducit quam parvus ovantem
Nomen avi referens Priamus; tua clara, Polite,
565 Progenies, auctura Italos: quem Thracius albis
Portat equus bicolor maculis; veftigia primi
Alba pedis, frontemque oftentans arduus albam.
Alter Atys, genus unde Atti duxere Latini :
Parvus Atys, pueroque puer dilectus Iulo.
570 Extremus, formaque ante omnes pulcher Iulus
Sidonio eft invectus equo: quem candida Dido
Effe fui dederat monumentum et pignus amoris.
Cætera Trinacriis pubes fenioris Acestæ
Fertur equis.

575 Excipiunt plaufu pavidos, gaudentque tuentes

Dardanidæ; veterumque agnofcunt ora parentum.
Poftquam omnem læti confeffum, oculofque fuorum
Luftravere in equis; fignum clamore paratis

Epytides

Epytides longe dedit, infonuitque flagello. 580 Olli difcurrere pares, atque agmina terni Diductis folvere choris: rurfufque vocati Convertere vias, infeftaque tela tulere. . Inde alios incunt curfus, aliofque recurfus Adverfis fpatiis: alternofque orbibus orbes 535 Impediunt, pugnæque cient fimulacra fub armis. Et nunc terga fugæ nudant; nunc fpicula vertunt Infenfi facta pariter nunc pace feruntur. Ut quondam Creta fertur Labyrinthus in alta. Parietibus textum cæcis iter, ancipitemque 590 Mille viis habuisse dolum, qua figna fequendi Falleret indeprenfus et irremeabilis error: Haud aliter Teucrum nati vestigia cursu Impediunt, texuntque fugas, et prælia ludo; Delphinum fimiles, qui per maria humida nando 595 Carpathium Libycumque fecant, luduntque per undas. Hunc morem curfus, atque hæc certamina, primus Afcanius, longam muris quum cingeret Albam, Rettulit; et prifcos docuit celebrare Latinos, Quo puer ipfe modo, fecum quo Troia pubes: 600 Albani docuere fuos: hinc maxima porro Accepit Roma, et patrium fervavit honorem: Trojaque nunc, pueri, Trojanum dicitur agmen.

Hac celebrata tenus fancto certamina Patri.
Hic primum Fortuna fidem mutata novavit.
605 Dum variis tumulo referunt folennia ludis,
Irim de cœlo misit Saturnia Juno

Iliacam ad claffem, ventosque aspirat eunti,
Multa movens, necdum antiquum exfaturata dolorem.
Illa viam celerans per mille coloribus arcum,

610 Nulli

610 Nulli vifa, cito decurrit tramite Virgo.

Confpicit ingentem concurfum: et litora luftrat,
Defertofque videt portus, claffemque relictam.
At procul in fola fecreta Troades acta

Amiffum Anchifen flebant; cunctæque profundum 615 Pontum aspectabant flentes: Heu, tot vada fessis, Et tantum fupereffe maris! vox omnibus una. Urbem orant: tædet pelagi perferre laborem. Ergo inter medias sese, haud ignara nocendi, Conjicit; et faciemque Deæ veftemque reponit. 620 Fit Beroe, Ifmarii conjux longæva Dorycli;

Cui genus, et quondam nomen, natique fuissent.
Ac fic Dardanidum mediam fe matribus infert:
O miferæ, quas non manus, inquit, Achaica bello
Traxerit ad lethum patriæ fub moenibus! O gens
625 Infelix! cui te exitio fortuna reservat?

Septima poft Troja excidium jam vertitur æftas;
Quum freta, quum terras omnes, tot inhospita faxa,
Sideraque emenfæ ferimur: dum per mare magnum
Italiam fequimur fugientem, et volvimur undis.
630 Hic Erycis fines fraterni, atque hofpes Aceftes:
Quid prohibet muros jacere, et dare civibus urbem?
O patria, et rapti nequicquam ex hofte Penates!
Nullane jam Trojæ dicentur monia? nufquam
Hectoreos amnes, Xanthum, et Simoenta videbo?
635 Quin agite, et mecum infaustas exurite puppes.
Nam mihi Caffandræ per fomnum vatis imago
Ardentes dare vifa faces: Hic quærite Trojam:
Hic domus eft, inquit, vobis. nunc tempus agi res.
Nec tantis mora prodigiis. en quatuor aræ
640 Neptuno. Deus ipfe faces animumque ministrat.

Hæc memorans, prima infenfum vi corripit ignem:
Sublataque procul dextra connixa corufcat,
Et jacit. arrectæ mentes, stupefactaque corda
Iliadum. hic una e multis, quæ maxima natu,
645 Pyrgo, tot Priami natorum regia nutrix:

Non Beroe vobis, non hæc Rhoeteia, matres,
Est Dorycli conjux: divini figna decoris,
Ardentefque notate oculos: qui spiritus illi,
Qui vultus, vocifve fonus, vel greffus eunti!
650 Ipfa egomet dudum Beroen digressa reliqui
Aegram, indignantem, tali quod fola careret
Munere, nec meritos Anchifæ inferret honores.
Hæc effata.

At matres, primo ancipites, oculifque malignis
655 Ambiguæ, spectare rates, miferum inter amorem
Præfentis terræ, fatifque vocantia regna:
Quum Dea fe paribus per cœlum fuftulit alis,
Ingentemque fuga fecuit fub nubibus arcum.
Tum vero attonitæ monstris, actæque furore,
660 Conclamant, rapiuntque focis penetralibus ignem :
Pars fpoliant aras, frondem ac virgulta facesque
Conjiciunt: furit immiffis Vulcanus habenis
Tranftra per, et remos, et pictas abiete puppes.
Nuntius Anchifæ ad tumulum, cuneofque theatri,

665 Incenfas perfert naves Eumelus: et ipfi
Refpiciunt atram in nimbo volitare favillam.
Primus et Ascanius, curfus ut lætus equestres
Ducebat; fic acer equo turbata petivit

Caftra: nec exanimes poffunt retinere magiftri.

670 Quis furor iste novus? quo nunc, quo tenditis, inquit, Heu miferæ cives? non hoftem, inimicaque caftra

Argivum ;