Ipfa canat, vocemque volens, atque ora refolvat.
Illa tibi Italiæ populos, venturaque bella,

Et quo quemque modo fugiafque ferafque laborem, 460 Expediet: cursusque dabit venerata fecundos. Hæc funt quæ noftra liceat te voce moneri.

Vade age, et ingentem factis fer ad æthera Trojam.
Quæ poftquam vates fic ore effatus amico eft;
Dona dehinc auro gravia, fectoque elephanto,
465 Imperat ad naves ferri: ftipatque carinis
Ingens argentum, Dodonæofque lebetas,
Loricam confertam hamis, auroque trilicem,
Et conum infignis galeæ, criftafque comantes,
Arma Neoptolemi. funt et fua dona parenti.
470 Addit equos, additque duces.

Remigium fupplet: focios fimul instruit armis.
Interea claffem velis aptare jubebat

Anchises, fieret vento mora ne qua ferenti.
Quem Phœbi interpres multo compellat honore:
475 Conjugio Anchifa Veneris dignate superbo,
Cura Deum, bis Pergameis erepte ruinis,
Ecce tibi Aufoniæ tellus: hanc arripe velis:
Et tamen hanc pelago præterlabare necesse est.
Ausoniæ pars illa procul, quam pandit Apollo.
480 Vade, ait, O felix nati pietate. quid ultra

Provehor, et fando furgentes demoror Austros?
Nec minus Andromache, digreffu mosta supremo,
Fert picturatas auri subtemine vestes,

Et Phrygiam Afcanio chlamydem: nec cedit honori: 485 Textilibufque onerat donis, ac talia fatur:

Accipe et hæc, manuum tibi quæ monumenta mearum
Sint, puer, et longum Andromachæ teftentur amorem,

Conjugis

Conjugis Hectoreæ, cape dona extrema tuorum.
O mihi fola mei fuper Aftyanactis imago!
490 Sic oculos, fic ille manus, fic ora ferebat:
Et nunc æquali tecum pubefceret ævo.
Hos ego digrediens lacrymis affabar obortis:
Vivite felices, quibus eft fortuna peracta
Jam fua: nos alia ex aliis in fata vocamur.
495 Vobis parta quies: nullum maris æquor arandum:
Arva neque Aufoniæ, femper cedentia retro,
Quærenda. effigiem Xanthi, Trojamque videtis,
Quam veftræ fecere manus: melioribus, opto,
Aufpiciis; et quæ fuerit minus obvia Graiis.
500 Si quando Tybrim, vicinaque Tybridis arva
Intraro, gentique meæ data mœnia cernam;
Cognatas urbes olim, populosque propinquos,
Epiro, Hefperia, quibus idem Dardanus auctor,
Atque idem cafus, unam faciemus utramque
505 Trojam animis. maneat nostros ea cura nepotes.
Provehimur pelago vicina Ceraunia juxta :
Unde iter Italiam, curfusque breviffimus undis.
Sol ruit interea, et montes umbrantur opaci.
Sternimur optatæ gremio telluris, ad undam,
510 Sortiti remos, paffimque in litore ficco

Corpora curamus: feffos sopor irrigat artus.
Necdum orbem medium nox horis acta fubibat:
Haud fegnis ftrato furgit Palinurus, et omnes
Explorat ventos, atque auribus aera captat.
515 Sidera cuncta notat tacito labentia cœlo,

Arcturum, pluviafque Hyadas, geminofque Triones,
Armatumque auro circumfpicit Oriona.

Poftquam cuncta videt cœlo constare sereno;

Dat clarum e puppi fignum: nos caftra movemus, 520 Tentamusque viam, et velorum pandimus alas. Jamque rubefcebat ftellis Aurora fugatis,

Quum procul obfcuros colles humilemque videmus
Italiam. Italiam primus conclamat Achates:
Italiam læto focii clamore falutant.

525 Tum pater Anchises magnum cratera corona
Induit, implevitque mero; Divofque vocavit,
Stans celfa in puppi.

Di, maris et terræ tempeftatumque potentes,
Ferte viam vento facilem, et fpirate secundi.
530 Crebrefcunt optatæ auræ: portusque patescit
Jam propior, templumque apparet in arce Minervæ.
Vela legunt focii, et proras ad litora torquent.
Portus ab Eoo fluctu curvatur in arcum ;
Objectæ falfa fpumant aspergine cautes:
535 Ipfe latet. gemino demittunt brachia muro
Turriti fcopuli, refugitque a litore templum.
Quatuor hic, primum omen, equos in gramine vidi
Tondentes campum late, candore nivali.

Et pater Anchises: Bellum, o terra hospita, portas :
540 Bello armantur equi: bellum hæc armenta minantur.
Sed tamen iidem olim curru fuccedere fueti
Quadrupedes, et fræna jugo concordia ferre.
Spes est pacis, ait. tum numina fancta precamur
Palladis armifonæ, quæ prima accepit ovantes;
545 Et capita ante aras Phrygio velamur amictu:

Præceptifque Heleni, dederat quæ maxima, rite
Junoni Argivæ juffos adolemus honores.
Haud mora: continuo perfectis ordine votis,
Cornua velatarum obvertimus antennarum;

550 Grajuge

་

550 Grajugenumque domos, fufpectaque linquimus arva.
Hinc finus Herculei, fi vera eft fama, Tarenti
Cernitur: attollit fe diva Lacinia contra,
Caulonifque arces, et navifragum Scylacæum.
Tum procul e fluctu Trinacria cernitur Aetna:
555 Et gemitum ingentem pelagi, pulfataque saxa
Audimus longe, fractafque ad litora voces:
Exfultantque vada, atque æstu mifcentur arena.
Et pater Anchises: Nimirum hæc illa Charybdis :
Hos Helenus fcopulos, hæc faxa horrenda canebat:
560 Eripite, O focii, pariterque infurgite remis.

Haud minus ac juffi faciunt: primusque rudentem
Contorfit lævas proram Palinurus ad undas:
Lævam cuncta cohors remis, ventisque petivit.
Tollimur in cœlum curvato gurgite; et iidem
565 Subducta ad Manes imos descendimus unda.
Ter fcopuli clamorem inter cava faxa dedere:
Ter fpumam elisam et rorantia vidimus aftra.

Interea fessos ventus cum fole reliquit :
Ignarique viæ, Cyclopum allabimur oris.
570 Portus ab acceffu ventorum immotus, et ingens
Ipfe; fed horrificis juxta tonat Aetna ruinis:
Interdumque atram prorumpit ad æthera nubem,
Turbine fumantem piceo, et candente favilla:
Attollitque globos flammarum, et fidera lambit.
575 Interdum fcopulos, avulfaque vifcera montis
Erigit eructans, liquefactaque saxa sub auras
Cum gemitu glomerat, fundoque exæftuat imo.
Fama eft, Enceladi femuftum fulmine corpus
Urgeri mole hac, ingentemque infuper Aetnam
580 Impofitam, ruptis flammam exfpirare caminis:

Et,

Et, feffum quoties motat latus, intremere omnem ̧
Murmure Trinacriam; et cœlum fubtexere fumo.
Noctem illam tecti filvis immania monftra

Perferimus; nec, quæ fonitum det caufa, videmus. 585 Nam neque erant aftrorum ignes, nec lucidus æthra Siderea polus; obscuro fed nubila cœlo:

Et Lunam in nimbo nox intempesta tenebat.
Poftera jamque dies primo furgebat Eoo,
Humentemque Aurora polo dimoverat umbram ;
590 Quum fubito e filvis, macie confecta suprema,
Ignoti nova forma viri, miferandaque cultu
Procedit; supplexque manus ad litora tendit.
Refpicimus: dira illuvies, immissaque barba,
Confertum tegmen fpinis: at cætera Graius,
595 Et quondam patriis ad Trojam miffus in armis.
Ifque ubi Dardanios habitus et Troia vidit

Arma procul; paulum aspectu conterritus hæsit,
Continuitque gradum: mox fefe ad litora præceps
Cum fletu precibufque tulit. Per sidera testor,
600 Per Superos, atque hoc cœli spirabile lumen;
Tollite me Teucri: quafcunque abducite terras.
Hoc fat erit. fcio me Danais e claffibus unum,
Et bello Iliacos fateor petiiffe Penates.
Pro quo, fi fceleris tanta est injuria noftri,
605 Spargite me in fluctus, vastoque immergite ponto.
Si pereo, manibus hominum periisse juvabit.
Dixerat: et genua amplexus, genibusque volutans
Hærebat. qui fit, fari, quo fanguine cretus,
Hortamur; quæ deinde agitet fortuna, fateri.
610 Ipfe pater dextram Anchises, haud multa moratus,
Dat juveni; atque animum præfenti pignore firmat.