55 Impulerat ferro Argolicas foedare latebras :

Trojaque nunc ftares, Priamique arx alta maneres. Ecce, manus juvenem interea poft terga revinctum Paftores magno ad Regem clamore trahebant Dardanidæ: qui se ignotum venientibus ultro, 60 Hoc ipfum ut ftrueret, Trojamque aperiret Achivis, Obtulerat: fidens animi, atque in utrumque paratus; Seu verfare dolos, feu certæ occumbere morti. Undique visendi studio Trojana juventus Circumfufa ruit, certantque illudere capto.

65 Accipe nunc Danaum infidias, et crimine ab uno Difce omnes.

Namque ut confpectu in medio turbatus, inermis Conftitit, atque oculis Phrygia agmina circumfpexit: Heu, quæ nunc tellus, inquit, quæ me æquora possunt 70 Accipere? aut quid jam mifero mihi denique restat? Cui neque apud Danaos ufquam locus: et fuper ipfi Dardanidæ infenfi poenas cum fanguine pofcunt. Quo gemitu conversi animi, compressus et omnis Impetus. hortamur fari, quo fanguine cretus, 75 Quidve ferat: memoret quæ fit fiducia capto. Ille hæc, depofita tandem formidine, fatur:

Cuncta equidem tibi, Rex, fuerit quodcumque, fatebor Vera, inquit: neque me Argolica de gente negabo, Hoc primum: nec, fi miferum fortuna Sinonem 80 Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget. Fando aliquid, fi forte tuas pervenit ad aures Belidæ nomen Palamedis, et inclyta fama Gloria; quem falfa fub proditione Pelafgi Infontem, infando indicio, quia bella vetabat, 85 Demifere neci: nunc caffum lumine lugent.

Illi me comitem, et confanguinitate propinquum,
Pauper in arma pater primis huc mifit ab annis.
Dum ftabat regno incolumis, regnumque vigebat
Confiliis; et nos aliquod nomenque decufque
90 Geffimus. invidia poftquam pellacis Ulyssei

(Haud ignota loquor) fuperis conceffit ab oris; Afflictus vitam in tenebris, luctuque trahebam, Et cafum infontis mecum indignabar amici. Nec tacui demens: et me, fors fi qua tuliffet, 95 Si patrios unquam remeaffem victor ad Argos, Promifi ultorem, et verbis odia aspera movi.

.

Hinc mihi prima mali labes: hinc femper Ulyffes
Criminibus terrere novis: hinc fpargere voces

In vulgum ambiguas, et quærere confcius arma. 100 Nec requievit enim, donec Calchante ministro

105

Sed quid ego hæc autem nequicquam ingrata revolvo?
Quidve moror? fi omnes uno ordine habetis Achivos
Idque audire fat eft; jamdudum fumite pœnas.
Hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridæ.
Tum vero ardemus fcitari, et quærere caufas,
Ignari fcelerum tantorum, artifque Pelasgæ.
Profequitur pavitans, et ficto pectore fatur:
Sæpe fugam Danai Troja cupiere relicta
Moliri; et longo feffi difcedere bello.

110 Feciffentque utinam! fæpe illos aspera ponti
Interclufit hiems, et terruit Auster euntes.
Præcipue, quum jam hic trabibus contextus acernis
Staret equus, toto fonuerunt æthere nimbi.
Sufpenfi Eurypylum fcitatum oracula Phoebi

115 Mittimus; ifque adytis hæc tristia dicta reportat.
Sanguine placaftis ventos, et virgine cæfa,

R 3

Quum primum Iliacas Danai veniftis ad oras: Sanguine quærendi reditus, animaque litandum Argolica. vulgi, quæ vox ut venit ad aures, 120 Obftupuere animi, gelidufque per ima cucurrit Offa tremor; cui fata parent, quem pofcat Apollo. Hic Ithacus vatem magno Calchanta tumultu Protrahit in medios: quæ fint ea numina Divum Flagitat. et mihi jam multi crudele canebant 125 Artificis fcelus, et taciti ventura videbant. Bis quinos filet ille dies, tectufque recufat Prodere voce fua quemquam, aut opponere morti. Vix tandem magnis Ithaci clamoribus actus, Compofito rumpit vocem, et me destinat aræ. 130 Affensere omnes: et quæ fibi quisque timebat, Unius in miferi exitium converfa tulere. Jamque dies infanda aderat: mihi facra parari, Et falfa fruges, et circum tempora vittæ. Eripui, fateor, leto me, et vincula rupi: 135 Limofoque lacu per noctem obfcurus in ulva Delitui, dum vela darent, fi forte dediffent. Nec mihi jam patriam antiquam fpes ulla videndi, Nec dulces natos, exoptatumque parentem: Quos illi fors ad pœnas ob noftra reposcent 140 Effugia, et culpam hanc miferorum morte piabunt. Quod te, per Superos, et confcia numina veri, Per, fi qua eft, quæ reftat adhuc mortalibus ufquam Intemerata fides, oro, miferere laborum Tantorum; miferere animi non digna ferentis.

145

His lacrymis vitam damus, et miferescimus ultro.
Ipfe viro primus manicas atque arca levari
Vincla jubet Priamus; dictifque ita fatur amicis:

Quifquis

Quifquis es, amiffos hinc jam oblivifcere Graios;
Nofter eris: mihique hæc ediffere vera roganti:
150 Quo molem hanc immanis equi ftatuere? quis auctor?
Quidve petunt? quæ relligio? aut quæ machina belli?
Dixerat. ille dolis inftructus, et arte Pelafga,

Suftulit exutas vinclis ad fidera palmas:
Vos, æterni ignes, et non violabile veftrum
155 Testor numen, ait: vos aræ, ensesque nefandi,
Quos fugi; vittæque Deum, quas hostia gessi:
Fas mihi Graiorum facrata refolvere jura;
Fas odiffe viros, atque omnia ferre fub auras,
Si qua tegunt: teneor patriæ nec legibus ullis.
160 Tu modo promiffis manéas, fervataque ferves
Troja fidem; fi vera feram, fi magna rependam.
Omnis fpes Danaum, et cœpti fiducia belli
Palladis auxiliis femper ftetit. impius ex quo
Tydides sed enim, fcelerumque inventor Ulysses,
165 Fatale aggreffi facrato avellere templo

Palladium, cæfis fummæ cuftodibus arcis,
Corripuere facram effigiem, manibusque cruentis
Virgineas aufi Divæ contingere vittas ;
Ex illo fluere, ac retro fublapfa referri

170 Spes Danaum; fractæ vires, aversa Deæ mens.
Nec dubiis ea figna dedit Tritonia monftris.
Vix pofitum caftris fimulacrum; arferæ corufcæ
Luminibus flammæ arrectis, falfufque per artus
Sudor iit; terque ipfa folo, mirabile dictu,

175 Emicuit, parmamque ferens, haftamque trementem.
Extemplo tentanda fuga canit æquora Calchas:
Nec poffe Argolicis exfcindi Pergama telis,
Omina ni repetant Argis, numenque reducant,

Quod

Quod pelago, et curvis fecum advexere carinis. 180 Et nunc, quod patrias vento petiere Mycenas, Arma Deofque parant comites, pelagoque remenfo, Improvifi aderunt. ita digerit omina Calchas. Hanc, pro Palladio, moniti, pro numine læfo, Effigiem ftatuere; nefas quæ triste piaret. 185 Hanc tamen immenfam Calchas attollere molem Roboribus textis, coloque educere juffit;. Ne recipi portis, aut duci in moenia poffit: Neu populum antiqua fub relligione tueri. Nam fi veftra manus violaffet dona Minervæ; 190 Tum magnum exitium (quod Di prius omen in ipfum Convertant) Priami imperio, Phrygibufque futurum: Sin manibus veftris veftram afcendiffet in urbem; Ultro Afiam magno Pelopeia ad mœnia bello Venturam, et noftros ea fata manere nepotes. Talibus infidiis, perjurique arte Sinonis, Credita res captique dolis, lacrymisque coacti; Quos neque Tydides, nec Lariffæus Achilles, Non anni domuere decem, non mille carinæ.

195

Hic aliud majus miferis multoque tremendum 200 Objicitur magis, atque improvida pectora turbat. Laocoon, ductus Neptuno forte facerdos, Solennes taurum ingentem mactabat ad aras. Ecce autem gemini a Tenedo tranquilla per alta, Horrefco referens, immenfis orbibus angues 205 Incumbunt pelago, pariterque ad litora tendunt: Pectora quorum inter fluctus arrecta, jubæque Sanguineæ exfuperant undas: pars cætera pontum Pone legit, finuatque immensa volumine terga. Fit fonitus, fpumante falo: jamque arva tenebant, 210 Ardentefque