Page images
PDF
EPUB

Mevanas Varenus, arat cui divitis uber
Campi Fulginia, & patulis Clitumnus in arvis
Candentes gelido perfundit flumine tauros.

Itaque Statius L. I. filv. IV. verf. 128.

nec fi vacuet Mevania valles,

Aut praestent niveos Clitumna novalia tauros,
Sufficiam.

& Servius ad Virg. Georg. L. II. verf. 146. Clitumnus autem fluvius eft in Mevania, quae pars eft Umbriae partis Tufciae. nec non Philargyrius; Clitumnus amnis eft Umbriam a Tuscia dividens. Significat autem boves Mevanienfes, qui funt albi. Ceterum nullus est fluvius, cui suus non adfcribatur fons. Quare rectius, me judice, Clitumnum haud adnumeraffet inter fontes Sequester. Nescio denique, an fat recte apud Plinium nat. hist. L. II. cap. 103. legatur; In Falisco Clitumni amnis aqua pota candidos boves facit pro in Falifco omnis aqua: quanıvis adftipulentur MSS. codices, neque lectionem istam improbet de la Cerda ad Virg. loc. dict. quandoquidem est incredibile Faliscum agrum, & tam late patuiffe, & ad Clitumnum pertinuisse. Sed animadverto, Joann. Harduinum §. 89. not. & emend. ad Plin. meas partes jam praeoccupasse, & multo ante eum Sigifm. Ge. lenium. Poftremo Max. Misson nov. itiner. Ital. Gallice fcripto epift. XXI. pag. 330. tom. I. fcripfit fuper hodierno statu Clitumni.

Mevaniae) MS. Rev. Mevaniae. Mevenates apud Jac. Sponium mifcell. erud, antiq. sect. V. pag. 183. fic; Mevanates apud Plinium nat. hift. L. III. cap. 14, aut apud Silium loc. fupra designato Mevanas, fecus eft: quod ἐθνικὸν alteri praepono. HESSEL.

Μπουανίας Straboni L. V. p. 222. GRONOV.

Clanius

v. Virgilius Georg. L. II. v. 225.

& vacuis Clanius non aequus Acerris.

!

HESSEL.

& Servius ad h. 1. dein Silius It. L. VIII. v. 536.
& Clanio contemtae femper Acerrae.
Acerrae) fic Codex Med. Eft tamen pluralis numeri. GRO-
NOV. Acerrae videtur scripsisse Vibius, cujus rei teftes
funt membranae. Neque obest, quod vitium infit voci,
quippe cui fimilia inveniuntur apud nostrum. Boccacii eft
illud, eft apud Acerras, unde librarius quis homo tranfcripfit.O.
meditatur pestem) hoc poëfim redolet: etenim tali modo
Horatius L. IV. od. 14. v. 25.

Sic tauriformis volvitur Aufidus,
Qui regna Dauni praefluit Appuli;
Quum faevit, horrendamque cultis
Diluviem meditatur agris.

ubi meditatur praefert vulgato minitatur Dionys. Lambinus.
Is autem dicit praelatam lectionem agnofcere Porphyrionem.
Est ita, ut ait: verum eam non probat grammaticus ille
Male, aiens, dixit meditatur, quia in ipso actu est; nec de-
bet cogitare, aut condifcere id, quod jam facit. Meditatur
agnoscit etiam Acron: qua de voce confulito enarratores
Horatii, Jac. Cruquium, Laev. Torrentium & Andr. Da-
cerium.

pestem) Super hujus vocabuli significatione Cyriac agit Guntherus Latin. reftit. §. 1348. Peftis hic fignificat perni ciem, quo verbo Tacitus ann. L. I. cap. 79. utitur in re fi. mili. Actum, inquit, deinde in fenatu ab Arruntio & Ateio, an ob moderandas Tiberis exundationes verterentur flumina & Lacus, per quos augefcit. Auditaeque municipiorum & coloniarum legationes; orantibus Florentinis, ne Clanis folito alveo demotus in amnem Arnum transferretur, idque ipfis perniciem adferret. & reliqua lege, Horatii diluviem interpretatur Cruquianus interpres horrendum aquarum impetum cum eversione agrorum. Verum enimvero neque Clanius hic effe debebat in numero fontium. HESSEL.

Clanius male fontibus accenfetur. Duplicem Campania habuit Clanim fluvium, quorum alter idem cum Liri, de quo fupra pag. 139. alter idem cum Literno, cujus hic meminit nofter.

holter. Uterque diftinguendus ab alio Hetruriae, qui incidit in Tiberim. Hic hodie Chiana falutatur, ille Glanio v.

Lagno, ifte Garigliano audit. O.

Caftalius

Canentem audito Statium Theb. L. I. v. 562.
Poftquam caerulei sinuosa volumina monstri
Terrigenam Pythona Deus septem orbibus atris
Amplexum Delphos, squamisque annosa terentem
Robora, Caftaliis dum fontibus ore trifulco
Fufus hiat, nigro fitiens alimenta veneno,
Perculit, abfumtis numerosa in vulnera telis ..

his verfibus aemulatus est Ovidium, qui metam. L. I. verf. 441. fic canit;

Hunc Deus arcitenens, & numquam talibus armis
Ante, nifi in damis capreisque fugacibus, ufus,
Mille gravem telis, exhausta paene pharetra,
Perdidit, effuso per vulnera nigra veneno.

ut illis ejufdem L. I. verf. 696.

Phoebe parens, feu te Lyciae Pataraea nivofis
Exercent dumeta jugis, feu rore pudico
Castaliae flavos amor eft tibi mergere crines,
Seu Trojam Thymbraeus habes;

...

illis, inquam, Statius aemulatus eft Horatium; qui L. III. ode 4. verf. 61. fic canit:

Qui rore puro Castaliae lavit
Crines solutos; qui Lyciae tenet
Dumeta, natalemque filvam,

Delius, & Patareus Apollo.

Unam aemulationem nemo, quod sciam, interpres adnotavit; alteram autem Acron & Cruquianus enarrator: fed in utriufque commentariis mutili exftant atque hiantes verfus Papinii. De reliquo, si Caftalius dicatur, requirit ea vox vocem fons. Itaque apud Senecam Oed. verf. 227.

Gemina Parnaffi nivalis arx trucem fonitum dedit,

P

i

i

1

Imminens Phoebea laurus tremuit & movit domum,
Ac repente Sancta fontis lympha Caftalii stetit,

& Martialem L. XII. epigr. 3. verf. 9.

Vel fi malueris, prima gradiere Subura :
Atria funt illic confulis alta mei.
Laurigeros habitat facundus Stella penates,
Clarus Hyanteae Stella fititor aquae.
Fons ubi Castalius vitreo torrente fuperbit,
Unde novem dominas faepe bibisse ferunt.
τῷ fons subjungitur τὸ Castatius. Vide sis Jan. Vlitium ad
Nemes. cyneg. verf. 5. v. & Probus ad Virgilii Georg. L.
III. v. 293.

juvat ire jugis, qua nulla priorum

Castaliam molli divertitur orbita clivo.

ubi fic: Caftalius fons eft Delphis, in Apollinis oraculo, qui abluit ipfam aram Dei; dictus a Castalo, Delphici Apollinis filio, nepote Neptuni. & Scholiaftes Theocriti ad idyll. VII. ν. 148. Καταλίδας δὲ εἶπεν ἀυλὰς ἀπὸ Κασα ίας τῆς ἐν Δελφοῖς κρήνης, ἔνθα κῷ διατρίβουσι. HESSEL. Eft & alius fons Castalius Daphnis in Antiochiae fuburbano, cujus meminit Rufinus H. Eccl. L. I. itemque Paullus Silentiarius in epigramm. T. III. Analect. Vet. Poët. Graec. Cel. Brunckii p. 68. ubi fic: Μηδὲν ἀπαγγείλειας ἐς ̓Αντιόχειαν, ὁδῖτα,

μὴ πάλιν οἰμώξη χείμαζα Κασαλίης &c. De Delphico audiendus in primis Paufanias in Phoc. cap. 8. Ἐκ δὲ τοῦ Γυμνασίου τὴν ἐς τὸ ἱερὸν ἀνιόντι, ἔσιν ἐν δεξιᾷ τῆς ὁδοῦ τὸ ὕδωρ τῆς Καταλίας, ης πιεῖν ἡδύ. Δοῦναι δὲ τὸ ὄνομα τῇ πηγῇ γυναῖκα λέγουσιν ἐπιχωρίαν, οἱ δὲ ἄνδρα Κασάλιον. Πανύασσις δὲ ὁ Πολυάρχου πεποιηκώς ἐς Ἡρακλέα ἔπη, θυγατέρα ̓Αχελώς τὴν Καταλίαν φησὶν εἶναι Ἤκεσα δὲ τὸ ἄλλο τοιόνδε. Τὸ ὕδωρ τῇ Κασαλίᾳ ποταμοῦ δῶρον εἶναι τοῦ Κηφισσοῦ· τοῦτα ἐποίησε τὰ ̓Αλκαῖς ἐν προοιμίῳ τῷ ἐς ̓Απόλλωνα, βεβαιοῦνται δὲ ὀυχ ̓ ἤκισα οἱ Λιλαεῖς, οἱ ἐς τοῦ Κηφισοῦ τὴν πηγὴν πέμμαζα ἐπω χώρια της ἄλλα ὁπόσα νομίζουσιν, ἀφιᾶσιν ἐν τισιν ἐιρημέναις ἡμέ ραις, της αὖθις ἐς τῇ Καταλία φασὶν ἀυθὰ ἀναφάινεσθαι. Ο.

..

Clitor

Lactantius Placidus argum. metant. Ovidii L. XV. v. 322. quo de libro v. Fabricium biblioth. Lat. L. I. cap. 15. pag. 266. Clitorium fontem qui bibit, odium vini capit. Clitorius fons in Arcadia vinum in odium adducit, quod Melampus Amithaonis filius, Proetidas quum ab infania liberafsset, noviffime remedia in eum projecisse fertur. Vitruvius L. VIII. cap. 3. In Arcadia vero civitas est non ignota Clitor, in cujus agris est spelunca profluens aquae, quam qui biberint funt abstemii. Ad eum autem fontem epigramma eft in lapide infcriptum hac fententia verfibus Graecis : eam non effe idoneam ad lavandum, fed etiam inimicam vitibus, quod apud eum fontem Melampus Sacrificiis purgavisset rabiem Proeti filiarum, restituissetque earum virginum mentes in pristinam Sa nitatem. Epigramma autem eft id, quod eft fubfcriptum :

̓Αγρόζα σὺν ποίμναις τὸ μεσαμβρινὸν ἤνσε βαρύνῃ
Δίψα ἀν' ἐσχαλιάς Κλείτορου ἐρχόμενον,
Τῆς μὲν ἀπὸ κρήνης ἀρύσαι πόμα, κῷ παρὰ νύμφαις
Ὑδρίασι σῆσον πᾶν τὸ σὸν ἀἰπόλιον.

̓Αλλὰ σὺ μήτ ̓ ἐπὶ λελιὰ βάλης χρόα, μή σε ῷ ἄυρη
Πημήνῃ θερμῆς ἐντὸς ἐόντες μέθης.

Φεῦγε δι' ἐμεὴν πηγὴν μισάμπελον, ἔνθα Μελάμπες,
Λεσάμενου λύσσης Προλίδας ἀργαλέης,
Πάντα καθαρμὸν ἔκοψεν ἀπόκρυφον, ἕυτ ̓ ἀἐν ἀπ ̓ Αργες
Οὔρεα τρηχείης ἤλυθεν ̓Αρκαδίης.

Ad hunc locum est operae pretium legere Guil. Philandrum, & Abrah. Berkelium ad Steph. Byzant. in ̓Αζανία; quibus jungas velim Christ. Cellarium geogr. antiq. L. II. cap. 13. p. 792. In Vibio scribendumr esse videtur Clitorius nempe fons Arcadiae. HESSEL. Clitorem urbem in Arcadia memorat Ptolemaeus L. III. c. 16. cujus margini pro hodierno nomine adlitum eft Gardichi. Secundum Paufaniam in Arcadicis c. 21. prope Clitorium oppidum trajiciebatur Clitor amnis; verum de fontis ejus mira virtute altum eft apud

« PreviousContinue »