Page images
PDF
EPUB

Succinctus trabea laevaque ancile gerebat

Picus, equum domitor; quem capta cupidine coniunx
190 Aurea percussum virga versumque venenis
Fecit avem Circe sparsitque coloribus alas.
Tali intus templo divom patriaque Latinus
Sede sedens Teucros ad sese in tecta vocavit
Atque haec ingressis placido prior edidit ore:

Dicite, Dardanidae, neque enim nescimus et urbem
Et genus auditique advertitis aequore cursum,
Quid petitis? quae caussa rates aut cuius egentis
Litus ad Ausonium tot per vada caerula vexit?
Sive errore viae seu tempestatibus acti,
200 Qualia multa mari nautae patiuntur in alto,
Fluminis intrastis ripas portuque sedetis,
Ne fugite hospitium neve ignorate Latinos
Saturni gentem, haud vinclo nec legibus aequam,
Sponte sua veterisque dei se more tenentem.

195

ben, nähern sie sich dem Throne
des Latinus. Die Bildsäule des Pi-
cus unterscheidet sich von denen
der vorhin genannten Könige da-
durch, dass Picus in sitzender
Stellung gearbeitet ist. Uebrigens
trägt Picus dieselben Insignien, die
man später dem als Gott unter dem
Namen Quirinus verehrten Romu-
lus ertheilte: den Krummstab der
Auguren, lituus, und den Schar-
lachmantel der Könige, trabea
(Ovid. fast. 1, 37: trabeati cura
Quirini).

188. Die trabea heisst parva,
weil dies ursprünglich heilige Ge-
wand kurz war und wenig mehr als
Kopf und Schultern bedeckte.
Zu dem Abl. Quirinali lituo ist ein
Begriff wie instructus aus dem folg.
succinctus leicht zu entnehmen.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

204. Die asyndetische Anreihung der Worte sponte sua tenentem ist veranlasst durch den Gegensatz, in welchem sponte sua zu dem vorhergeh. vinclo und legibus steht. Das que in veterisque steht explicativ und dient dazu, den an sich unklaren Begriff des se tenere (sich in seiner Art und Weise aufrecht halten, d. h. festhalten an der herkömmlichen Lebensweise) durch den Zusatz vet. dei more allgemein

Atque equidem memini fama est obscurior annis.
Auruncos ita ferre senes, his ortus ut agris
Dardanus Idaeas Phrygiae penetrarit ad urbes
Threiciamque Samon, quae nunc Samothracia fertur.
Hinc illum Corythi Tyrrhena ab sede profectum
Aurea nunc solio stellantis regia caeli
Accipit et numerum divorum altaribus addit.

Dixerat, et dicta Ilioneus sic voce secutus:
Rex, genus egregium Fauni, nec fluctibus actos
Atra subegit hiems vestris succedere terris
Nec sidus regione viae litusve fefellit;

Consilio hanc omnes animisque volentibus urbem
Adferimur pulsi regnis, quae maxuma quondam
Extremo veniens Sol aspiciebat Olympo.
Ab Iove principium generis, Iove Dardana pubes
Gaudet avo, rex ipse Iovis de gente suprema,
Troius Aeneas, tua nos ad limina misit.
Quanta per Idaeos saevis effusa Mycenis
Tempestas ierit campos, quibus actus uterque
Europae atque Asiae fatis concurrerit orbis,
Audiit, et si quem tellus extrema refuso
Submovet Oceano et si quem extenta plagarum
Quattuor in medio dirimit plaga Solis iniqui.
Diluvio ex illo tot vasta per aequora vecti
Dis sedem exiguam patriis litusque rogamus
Innocuum et cunctis undamque auramque patentem.

[ocr errors]
[blocks in formation]
[ocr errors]

Troianus Iulo Caesar avo.. - lov.

de gente supr., " vom erhabenen
Stantme des Jupiter," vgl. A. X,
350.

225. ref. subm. Oc. Die Rücksicht auf das im zweiten Satzgliede stehende dirimit verbietet, den Abl. refuso (avoogów) Oceano von subm. abhängig zu machen, der Abl. steht vielmehr auf die Frage wo? Es wird also mit diesen Worten das Ende der Erde an dem den Erdkreis umfliessenden Oceanus bezeichnet. Wegen des Hiatus in Oceano et s. Einl. p. VII.

227. ext. pl. Sol. iniqui, d. i. die heisse Zone, vgl. G. I, 233-34. 230. innocuum. Ein litus innoc.

205

210

215

220

225

230

Non erimus regno indecores nec vestra feretur
Fama levis tantique abolescet gratia facti
Nec Troiam Ausonios gremio excepisse pigebit.
Fata per Aeneae iuro dextramque potentem,
235 Sive fide seu quis bello est expertus et armis:
Multi nos populi, multae ne temne, quod ultro
Praeferimus manibus vittas ac verba precantia
Et petiere sibi et voluere adiungere gentes;
Sed nos fata deum vestras exquirere terras
240 Imperiis egere suis. Hinc Dardanus ortus,

[ocr errors]

Huc repetit iussisque ingentibus urguet Apollo
Tyrrhenum ad Thybrim et fontis vada sacra Numici.
Dat tibi praeterea fortunae parva prioris
Munera, reliquias Troia ex ardente receptas.
245 Hoc pater Anchises auro libabat ad aras;

Hoc Priami gestamen erat, cum iura vocatis
More daret populis, sceptrumque sacerque tiaras
Iliadumque labor vestes.

Talibus Ilionei dictis defixa Latinus

ist ein Ufer, dessen Besitz Anderen keinen Schaden und keine Gefahr bringt. Aehnlich gebrauchen wir im Deutschen in manchen Verbindungen unschuldig.

237 praefer. verba precantia (dreisylbig zu lesen, s. Einl. p. VII), vgl. Valer. Fl. V, 663: an nullas praeferre preces debuimus?

238. et pet. s. et vol. petere bez. das Aussprechen des gehegten Wunsches, velle den thatkräftigen Willen, den ersten Schritt zur Realisirung des Wunsches.

241. huc enthält seine nähere Bestimmung durch Tyrrh. ad Thybr., vgl. oben zu v. 192. repetit, fordert uns zurück, vgl. Cic. p. dom. c. 57: vos, qui maxime me repetistis atque revocastis. Uebrigens bezieht sich diese Stelle auf A. III, 94-98. Die Worte hinc Dard. ortus stehen also in welchem logischen Verhältnisse zu dem Folgenden?

243. dat, nämlich Aeneas, eine

[merged small][ocr errors][merged small]

246. gestamen umfasst hier, wie das Folg. zeigt, alle königlichen Insignien, also sceptrum, corona (denn diese ist hier unter tiaras zu verstehen) und trabea (vgl. A. XI, 334). Dieselben Geschenke machte der röm. Senat öfter auswärtigen Königen, vgl. Liv. XXVII, 4: (senatus) legatos cum donis ad regem (Syphacem) misit; dona tulere togam et tunicam purpuream, sellam eburneam, pateram ex quinque pondo auri factam. iura dar., s. z. A. I, 507.

248. Il. labor, ἔργα γυναικῶν. 249. Ilionei, s. Einl. p. VII.

Obtutu tenet ora soloque inmobilis haeret
Intentos volvens oculos. Nec purpura regem
Picta movet nec sceptra movent Priameia tantum,
Quantum in conubio natae thalamoque moratur,
Et veteris Fauni volvit sub pectore sortem:
Hunc illum fatis externa ab sede profectum
Portendi generum paribusque in regna vocari
Auspiciis, huic progeniem virtute futuram
Egregiam et totum quae viribus occupet orbem.
Tandem laetus ait: Di nostra incepta secundent
Auguriumque suum! Dabitur, Troiane, quod optas.
Munera nec sperno. Non vobis, rege Latino,
Divitis uber agri Troiaeve opulentia deerit.
Ipse modo Aeneas, nostri si tanta cupido est,
Si iungi hospitio properat sociusque vocari,
Adveniat, voltus neve exhorrescat amicos.
Pars mihi pacis erit dextram tetigisse tyranni.
Vos contra regi mea nunc mandata referte.
Est mihi nata, viro gentis quam iungere nostrae
Non patrio ex adyto sortes, non plurima caelo
Monstra sinunt; generos externis adfore ab oris,
Hoc Latio restare canunt, qui sanguine nostrum
Nomen in astra ferant. Hunc illum poscere fata
Et reor et, si quid veri mens augurat, opto.
Haec effatus equos numero pater eligit omni.
Stabant ter centum nitidi in praesepibus altis.
Omnibus extemplo Teucris iubet ordine duci
Instratos ostro alipedes pictisque tapetis;

250. Der Abl. obtutu gehört als Abl. causae zu defixa und giebt an, was die def. ora veranlasst, vgl. Sil. Ital. XVII, 184: audivit torvo obtútu defixus.

254. Fauni sortem, s. oben `v. 96 sq.

256. par. ausp., s. z. A. IV, 102. 259. secund., vgl. Stat. Achill. II, 62: Annuerit fortuna, precor, dextrique secundent Ista dei.

262. uber, vgl. G. II, 234. Ueber die Synizese in deerit s. Einl. p. VII.

266. tyranni steht hier und unten v. 342. X, 448 ohne gehässigen

[blocks in formation]

250

255

260

265

270

275

Aurea pectoribus demissa monilia pendent,
Tecti auro fulvum mandunt sub dentibus aurum;
280 Absenti Aeneae currum geminosque iugalis
Semine ab aetherio spirantis naribus ignem,
Illorum de gente, patri quos daedala Circe
Supposita de matre nothos furata creavit.
Talibus Aeneadae donis dictisque Latini
285 Sublimes in equis redeunt pacemque reportant.
Ecce autem Inachiis sese referebat ab Argis
Saeva Iovis coniunx aurasque invecta tenebat
Et laetum Aenean classemque ex aethere longe
Dardaniam Siculo' prospexit ab usque Pachyno.

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

vgl. A. I, 324. 519. III, 226. V, 449. Sil. Ital. VI, 196: arboris molem radicibus eruit imis.

286. Da der Zorn der Juno sowol die Irrfahrten des Aen., als auch seine Kämpfe in Italien veranlasste, so führt uns der Dichter die leidenschaftliche Erregtheit der mächtigen Göttin zu Anfang der beiden Haupttheile seines Epos in Selbstgesprächen der Juno (vgl. A. I, 37

-49) vor Augen. Wenn die Juno in dieser zweiten Hälfte sichtlicher in den Verlauf der Begebenheiten eingreift, als in der ersten, wo wir die Wirkungen ihres Zornes erst in den beiden letzten Jahren der Irrfahrten des Aen. wahrnehmen, so rührt dies daher, dass Aen., dem die angeborne menschliche Kurzsichtigkeit keinen Blick in das Walten der himmlischen Mächte gestattet, über seine Schicksale in den ersten Jahren nach Trojas Zerstörung selbst berichtet. Ueberall aber, wo der Dichter, dem die Musen die Geheimnisse des Olymp erschlossen haben, die Rolle des Erzählers selbst übernimmt, erscheint die Juno im Vordergrunde. Inachiis. Inachus hatte Argos erbaut. Juno erblickt den Aen. auf einer Reise von Argos nach Carthago. Uebrigens s. z. A. I, 16. u. vgl. Hom. Od. V, 282 fg.

289. Pachyno, s. z. A. III, 429.

« PreviousContinue »