contra me est semper. In fine, idest ultimo vitae, judicat: et sic cum cauda religat. Ad quod Juve nalis ait: Displicet auctori, prima est haec ultio, quod se Judice nemo nocens absolvitur, improba quamvis Gratia fallacis Praetoris vicerit urnam. Has patitur poenas peccandi sola voluntas. Nam scelus intra se tacitum qui cogitat ullum, Facti crimen habet etc. Et sic supradicti judices judicant in Inferno, idest in corpore humano, seu in mundo isto taliter. Et quod dicit dictus Minos quod auctor caveat quomodo intret, figurative dicitur, scilicet quod conscientia in nostro auctore remordidit ipsum in principio hujus investigationis vitiorum, quasi esset peccatum taliter procedere. Sed Virgilius, idest ratio, eam quietat probabiliter. Et haec pro ista parte. Quoad secundam, dicit supplicium talium luxuriosorum esse in vento tempestuoso. Et idem Virgilius dicit: Aliae panduntur inanes Suspensae ad ventos, aliis sub gurgite vasto etc. Cujus figura satis patet bene inspicientibus motus et actus amantium et fornicantium, et incessabiles circuitus eorum. Unde Ovidius: Artibus innumeris mens oppugnatur amantum, Ut lapis aequoreis undique pulsus aquis. Et Horatius: Nec modum habet, neque consilium, ratione, mo doque Tractari non vult: in amore haec sunt mala, bellum, Pax rursum: haec si quis tempestatis prope ritu Mobilia, et coeca fluitantia sorte, laboret etc. Et Ovidius: Brachia quod deceat non videt ullus amans. Ad quam figuram etiam ait Isidorus: Cupido daemon fornicationis fingitur: ideo cum alis, quia nil levius amantibus et mutabilius invenitur: et puer, quia stultus et irrationabilis est amor (a). Ad tertiam et ultimam partem nominat quosdam magnos infamatos in peccato libidinis. Et primo illam reginam Semiramin uxorem Nini regis totius Asiae, quae post mortem dicti Nini successit in regno Babylonis, quam muravit post Nembrot. Unde Ovidius: Coctilibus muris cinxisse Semiramis urbem. Et tantae luxuriae erat quod cum proprio filio nomine Ninia concubuit. Unde scribit Orosius de ea sic: Semiramis libidine ardens et sanguinem sitiens concumbentes cum ea occidebat. Praecepit enim insuper quod inter parentes et liberos ad libitum intra se conjugium esse posset. Ideoque statuit, ut dicit Ovidius, idem de Jove dicens: (a) C. L. aggiunge: et hoc pro hac parte. Jupiter esse pium statuit quodcumque juvaret, Et fas esse facit fratre marita soror. Et abusive dicit quod ita statuit in sua lege, cum dicat Philosophus: voluntas legislatoris est ut faciat homines bonos. Et ideo ait Augustinus: luxu ria tota nostra ratio absorbetur. Item dicit ibi se vidisse Didonem reginam Carthaginis, filiam Beli et uxorem Sichaei regis Tyri, qui occisus fuit a fratre dictae Didonis nomine Pygmalione, et combustum ejus corpus et in cineres redactum et in urna reconditum. Super quibus cineribus (1) juravit dicta Dido continentiam et castitatem, et demum cum Aenea concubuit juxta Virgilium. Hieronymus vero in libro contra Jovinianum dicit, quod Dido casta permansit, et se occidit propter amorem castum, eo quod Jarbas rex Libyae eam tamen volebat in conjugem. Item vidit Cleopatram filiam Lagi regis Aegypti, quae fuit cum Caesare fornicata, ut ait Lucanus. Item vidit Helenam filiam Tyndari regis et Ledae, sororem Castoris et Pollucis, pro qua ductum fuit tantum malum tempus, scilicet per Paridem occisum per Ajacem filium Oilei. Nam fabulizat Ovidius, quod dum Peleus duxisset Thetidem in uxorem, invitavit ad nuptias Junonem, Palladem et Venerem; sed Discordia projecit pomum aureum, in quo scriptum erat: pulchriori detur. Commissa fuit ista lis per Jovem Paridi, et obtinuit Helenam uxorem Menelai; et ideo dicitur quaedam stella appropriata Helenae, nociva et tempe (1) C. L. dicto cinere. statum creatrix. Vel dic quod Paris ivit in Graeciam ad ipsam rapiendam ob vindictam Hesionis raptae per Telamonem; propter quod Menelaus, Agamemnon, Achilles, Tantalus (a), Ajax, Telamon, Ulyxes, Diomedes, Nestor, Prothesilaus, Neoptolemus, Palamedes, Polydorus, Machaon etc., omnes reges Graeciae, et secundum quod dicunt Dares et Dictys, iverunt in obsidionem Trojae cum octingentis sex millibus hominibus, ubi steterunt decem annis et sex mensibus et duodecim diebus (6). Et hoc potest esse quod dicit : pro qua tantum malum tempus etc. Item dicit se vidisse magnum Achillem Pelidem, et dicit magnum ab ejus magnanimitate; unde Statius: Magnanimum Aeacidem, formidatumque Tonanti Progeniem etc. Qui in fine mortuus est occasione amoris, qui philocaptus de Polyxena etc. (1) Quem Paris proditorie interfecit in templo, et Antilocum qui secum erat. Item dicit se vidisse Francischinam de Polenta, filiam Domini Guidonis de Ravenna, et uxorem Joannis Ciotti de Malatestis, quam dictus Joannes interfecit, et Paulum suum fratrem, quia invenit eos etc. (c) Faciendo de eis comparationem ad columbas, ut etiam facit Virgilius dicens: (1) C. L. e D. T. quem gerebat ad Polyxenam. (a) Così tutti i Codd. Forse Sthenelus. (b) I Codd. L. e D. T. narrano questa storia con altre parole. (c) I Codd. L. e D. T. con diverse parole. Qualis spelunca subito commota columba, Quos auctor facit loqui, et dicere casum ipsorum amoris et mortis, et quomodo legentes effecti sunt pallidi (1); unde Ovidius: Palleat omnis amans, hic est color aptus amanti (2). Unde Gualterius definit sic talem amorem: amor est passio quaedam innata, procedens ex visione oculorum et immoderata cogitatione formae alterius sexus; ob quam quidem aliquis super omnia cupit alterius potiri amplexibus, et omnia de utriusque voluntate amoris percepta compleri. Deinde dicit de dicto Galeotto, qui sicut fuit medius inter Lancilottum et Genevram, sic iste liber, vel qui eum scripsit, fecit officium inter Paulum et Francischinam. Itaque sicut ille illam osculatus est, sic et iste istam etc (a). (1) C. L. e D. T. quomodo filocapti fuerunt et effecti pallidi. (a) I Codd. L. e D. T. con diverse parole. |