Hinc albi, Clitumne, greges et maxima taurus Victima, sæpe tuo perfusi flumine sacro, Romanos ad templa deûm duxere triumphos. Hic ver assiduum atque alienis mensibus æstas; Bis gravidæ pecudes, bis pomis utilis arbos. At rabidæ tigres absunt et sæva leonum
Semina, nec miseros fallunt aconita legentes, Nec rapit immensos orbes per humum, neque tanto Squameus in spiram tractu se colligit anguis. Adde tot egregias urbes operumque laborem, Tot congesta manu præruptis oppida saxis, Fluminaque antiquos subterlabentia muros.
An mare, quod supra, memorem, quodque alluit infra? Anne lacus tantos? te, Lari maxime, teque, Fluctibus et fremitu assurgens Benace marino? An memorem portus Lucrinoque addita claustra
E. viii. 728. Atque indignatum magnis stridoribus æquor, Julia quà ponto longe sonat unda refuso Tyrrhenusque fretis immittitur æstus Avernis? Hæc eadem argenti rivos ærisque metalla Ostendit venis, atque auro plurima fluxit.
Hæc genus acre virûm, Marsos, pubemque Sabellam, Assuetumque malo Ligurem, Volscosque verutos
Extulit, hæc Decios, Marios, magnosque Camillos, Scipiadas duros bello, et te, maxime Cæsar, Qui nunc extremis Asiæ jam victor in oris Imbellem avertis Romanis arcibus Indum. Salve, magna parens frugum, Saturnia tellus, Magna virûm; tibi res antiquæ laudis et artis Ingredior, sanctos ausus recludere fontes, Ascræumque cano Romana per oppida carmen.
Nunc locus arvorum ingeniis; quæ robora cuique, Quis color, et quæ sit rebus natura ferendis. Difficiles primum terræ collesque maligni, Tenuis ubi argilla et dumosis calculus arvis, Palladiâ gaudent silvâ vivacis olivæ. Indicio est tractu surgens oleaster eodem Plurimus et strati baccis silvestribus agri. At quæ pinguis humus dulcique uligine læta, Quique frequens herbis et fertilis ubere campus-
G. iii. 214.
E ix. 27-9. E. vii. 12.
Qualem sæpe cavâ montis convalle solemus Despicere; huc summis liquuntur rupibus amnes, Felicemque trahunt limum-quique editus austro, Et filicem curvis invisam pascit aratris: Hic tibi prævalidas olim multoque fluentes Sufficiet Baccho vites, hic fertilis uvæ, Hic laticis, qualem pateris libamus et auro, Inflavit quum pinguis ebur Tyrrhenus ad aras Lancibus et pandis fumantia reddimus exta. Sin armenta magis studium vitulosque tueri, Aut fetus ovium, aut urentes culta capellas, Saltus et saturi petito longinqua Tarenti, Et qualem infelix amisit Mantua campum, Pascentem niveos herboso flumine cygnos: Non liquidi gregibus fontes, non gramina deerunt, 200 Et, quantum longis carpent armenta diebus, Exiguâ tantum gelidus ros nocte reponet. Nigra fere et presso pinguis sub vomere terra, Et cui putre solum,-namque hoc imitamur arando-- Optima frumentis: non ullo ex æquore cernes Plura domum tardis decedere plaustra juvencis, Aut unde iratus silvam devexit arator
Et nemora evertit multos ignava per annos, Antiquasque domos avium cum stirpibus imis Eruit; illæ altum nidis petiere relictis; At rudis enituit impulso vomere campus. Nam jejuna quidem elivosi glarea ruris Vix humiles apibus casias roremque ministrat; Et tophus scaber, et nigris exesa chelydris Creta negant alios æque serpentibus agros Dulcem ferre cibum et curvas præbere latebras.
Quæ tenuem exhalat nebulam fumosque volucres,
Et bibit humorem, et, quum vult, ex se ipsa remittit, Quæque suo semper viridis se gramine vestit,
Nec scabie et salsâ lædit rubigine ferrum:
Illa tibi lætis intexet vitibus ulmos,
Illa ferax oleo est, illam experiere colendo
Et facilem pecori et patientem vomeris unci. Talem dives arat Capua et vicina Vesevo
Ora jugo et vacuis Clanius non æquus Acerris.
Ante locum similem exquirunt, ubi prima paretur Arboribus seges, et quo mox digesta feratur, Mutatam ignorent subito ne semina matrem. Quin etiam cœli regionem in cortice signant, Ut, quo quæque modo steterit, quâ parte calores Austrinos tulerit, quæ terga obverterit axi, Restituant; adeo in teneris consuescere multum est. Collibus an plano melius sit ponere vitem, Quære prius. Si pingues agros metabere campi, Densa sere; in denso non segnior ubere Bacchus; 275 Sin tumulis acclive solum collesque supinos, Indulge ordinibus, nec secius omnis in unguem Arboribus positis secto via limite quadret. Ut sæpe ingenti bello quum longa cohortes Explicuit legio, et campo stetit agmen aperto, Directæque acies, ac late fluctuat omnis Ære renidenti tellus, necdum horrida miscent Prælia, sed dubius mediis Mars errat in armis : Omnia sint paribus numeris dimensa viarum; Non animum modo uti pascat prospectus inanem, 285 Sed quia non aliter vires dabit omnibus æquas
Terra, neque in vacuum poterunt se extendere rami. Forsitan et scrobibus quæ sint fastigia quæras.
Ausim vel tenui vitem committere sulco. Altior ac penitus terræ defigitur arbos,
Esculus in primis, quæ, quantum vertice ad auras Ætherias, tantum radice in Tartara tendit. Ergo non hiemes illam, non flabra, neque imbres. Convellunt; immota manet, multosque nepotes, Multa virum volvens durando sæcula vincit. Tum fortes late ramos et brachia tendens
Huc illuc, media ipsa ingentem sustinet umbram. Neve tibi ad solem vergant vineta cadentem;
Neve inter vites corulum sere; neve flagella
Summa pete, aut summâ defringe ex arbore plantas: 300 Tantus amor terræ; neu ferro læde retuso Semina; neve oleâ silvestres insere truncos: Nam sæpe incautis pastoribus excidit ignis, Qui, furtim pingui primum sub cortice tectus, Robora comprendit, frondesque elapsus in altas
E. iii. 56. G. i. 44.
E. viii. 29.
Ingentem cœlo sonitum dedit; inde secutus Per ramos victor perque alta cacumina regnat, Et totum involvit flammis nemus, et ruit atram Ad cœlum piceâ crassus caligine nubem, Præsertim si tempestas a vertice silvis Incubuit, glomeratque ferens incendia ventus. Hoc ubi, non a stirpe valent cæsæque reverti Possunt atque imâ similes revirescere terrâ ; Infelix superat foliis oleaster amaris.
Nec tibi tam prudens quisquam persuadeat auctor 315 Tellurem Boreâ rigidam spirante movere.
Rura gelu tum claudit hiems; nec semine jacto Concretam patitur radicem affigere terræ.
Optima vinetis satio, quum vere rubenti Candida venit avis longis invisa colubris, Prima vel autumni sub frigora, quum rapidus Sol Nondum hiemem contingit equis, jam præterit æstas. Ver adeo frondi nemorum, ver utile silvis, Vere tument terræ et genitalia semina poscunt. Tum pater omnipotens fecundis imbribus Ether Conjugis in gremium lætæ descendit, et omnes Magnus alit, magno commixtus corpore, fetus. Avia tum resonant avibus virgulta canoris, Et Venerem certis repetunt armenta diebus; Parturit almus ager, Zephyrique tepentibus auris Laxant arva sinus: superat tener omnibus humor; Inque novos soles audent se germina tutò Credere; nec metuit surgentes pampinus austros Aut actum cœlo magnis aquilonibus imbrem, Sed trudit gemmas et frondes explicat omnes. Non alios primâ crescentis origine mundi Illuxisse dies aliumve habuisse tenorem Crediderim ver illud erat, ver magnus agebat Orbis, et hibernis parcebant flatibus Euri: Quum primæ lucem pecudes hausere, virûmque Terrea progenies duris caput extulit arvis, Immissæque feræ silvis et sidera cœlo. Nec res hunc teneræ possent perferre laborem, Si non tanta quies iret frigusque caloremque Inter, et exciperet cœli indulgentia terras.
« PreviousContinue » |