Page images
PDF
EPUB

Ducunt ad navis; galeamque ensemque vocati
Accipiunt; palmam Entello taurumque relinquunt.
Hic victor, superans animis tauroque superbus:
'Nate dea, vosque haec,' inquit, 'cognoscite, Teucri,
Et mihi quae fuerint juvenali in corpore vires,
Et qua servetis revocatum a morte Dareta.'
Dixit, et adversi contra stetit ora juvenci,
Qui donum adstabat pugnae, durosque reducta
Libravit dextra media inter cornua caestus,
Arduus, effractoque illisit in ossa cerebro.

475

480

Sternitur exanimisque tremens procumbit humi bos.
Ille super talis effundit pectore voces:

'Hanc tibi, Eryx, meliorem animam pro morte Daretis Persolvo; hic victor caestus artemque repono.'

Protinus Aeneas celeri certare sagitta

485

Invitat qui forte velint, et praemia ponit,
Ingentique manu malum de nave Seresti
Erigit, et volucrem trajecto in fune columbam,
Quo tendant ferrum, malo suspendit ab alto.
Convenere viri, dejectamque aerea sortem
Accepit galea; et primus clamore secundo
Hyrtacidae ante omnis exit locus Hippocoontis;
Quem modo navali Mnestheus certamine victor
Consequitur, viridi Mnestheus evinctus oliva.
Tertius Eurytion, tuus, o clarissime, frater,
Pandare, qui quondam, jussus confundere foedus,
In medios telum torsisti primus Achivos.

490

495

Extremus galeaque ima subsedit Acestes,

471. Galeamque, &c. See 367.-472. See 111.-475. Juvenalibus. This form also occurs ii. 518.-478. He drew back his right hand, poised the caestus so as to strike right between the horns, and rising on tiptoe (see 426), crashed in skull and brain.-481. Observe the effect of the monosyllabic ending.-483. He felt himself bound to offer something to his divine teacher (391) and protector (466) Eryx; the strife was sacred, and so he offered up the bull as a worthier gift than Dares. And with it, as usual, relinquishing the practice, he devotes to the god the arms of his former accomplishment.-487. Mālum, not mălum.492. Hippocoon, then, was the brother of Nisus. See ix. 177.-493. Victor: the three first in the boat-race were crowned as victors, 269. Mnestheus was the second, 258.-494. Oliva. See 111.-496. Pandarus, a Lycian auxiliary of the Trojans, celebrated as an archer. The event alluded to by Virgil is told by Homer, Il. iv. 86, &c. where we learn that, instigated (jussus) by Minerva, he broke a truce then subsisting between the Greeks and Trojans.

Ausus et ipse manu juvenum tentare laborem.
Tum validis flexos incurvant viribus arcus

Pro se quisque viri, et depromunt tela pharetris.
Primaque per coelum nervo stridente sagitta
Hyrtacidae juvenis volucris diverberat auras;
Et venit, adversique infigitur arbore mali.
Intremuit malus, timuitque exterrita pennis
Ales, et ingenti sonuerunt omnia plausu.
Post acer Mnestheus adducto constitit arcu,

Alta petens, pariterque oculos telumque tetendit.
Ast ipsam miserandus avem contingere ferro

Non valuit; nodos et vincula linea rupit,
Quis innexa pedem malo pendebat ab alto;
Illa notos atque atra volans in nubila fugit.
Tum rapidus, jamdudum arcu contenta parato
Tela tenens, fratrem Eurytion in vota vocavit,
Jam vacuo laetam coelo speculatus, et alis
Plaudentem nigra figit sub nube columbam.
Decidit exanimis, vitamque reliquit in astris
Aetheriis, fixamque refert delapsa sagittam.
Amissa solus palma superabat Acestes;
Qui tamen aërias telum contendit in auras,
Ostentans artemque pater arcumque sonantem.
Hic oculis subitum objicitur magnoque futurum
Augurio monstrum; docuit post exitus ingens,
Seraque terrifici cecinerunt omina vates.
Namque volans liquidis in nubibus arsit arundo,
Signavitque viam flammis, tenuisque recessit
Consumpta in ventos: coelo ceu saepe refixa

500

505

510

515

520

525

501. Fro se quisque viri. The collocation of these words deserves notice and imitation.-507. Adducto, the ancient archers drew the string to the breast, not, as the English, to the ear.-511. Quis, an old form for quibus. For innexa pedem, and innexa crinem, vi. 211, see iv. 558.-513. Rapidus, as often, for rapide.-517. Life was left behind in the sky, while the arrow fell to earth.--519. Superabat, supererat. See 713.-520. To show his skill, and the excellence of his bow, he shot up into the air, and his arrow reached the clouds (nubibus, 525).—521. The position of pater shows that his skill was from his experience. Pater by the arsis.-522. This prodigy was probably intended by Virgil to have regard to the burning of the ships, 604, &c.; the soothsayers interpreting the omen when it was too late (sera) to avert the evil, and the event itself, not they, with all their awe-inspiring power (terrifici), had explained the prophetic meaning of the portent.

Transcurrunt crinemque volantia sidera ducunt.
Attonitis haesere animis, Superosque precati
Trinacrii Teucrique viri; nec maximus omen
Abnuit Aeneas; sed laetum amplexus Acesten
Muneribus cumulat magnis, ac talia fatur:
'Sume, pater; nam te voluit rex magnus Olympi
Talibus auspiciis exsortem ducere honorem.
Ipsius Anchisae longaevi hoc munus habebis,
Cratera impressum signis, quem Thracius olim
Anchisae genitori in magno munere Cisseus
Ferre sui dederat monumentum et pignus amoris.'
Sic fatus cingit viridanti tempora lauro,

530

535

540

Et primum ante omnis victorem appellat Acesten.
Nec bonus Eurytion praelato invidit honori,
Quamvis solus avem coelo dejecit ab alto.
Proximus ingreditur donis, qui vincula rupit,
Extremus, volucri qui fixit arundine malum.

At pater Aeneas, nondum certamine misso,
Custodem ad sese comitemque impubis Iuli
Epytiden vocat, et fidam sic fatur ad aurem :
'Vade age, et Ascanio, si jam puerile paratum
Agmen habet secum, cursusque instruxit equorum,
Ducat avo turmas, et sese ostendat in armis,
Dic,' ait. Ipse omnem longo decedere circo
Infusum populum, et campos jubet esse patentis.
Incedunt pueri, pariterque ante ora parentum
Frenatis lucent in equis, quos omnis euntis
Trinacriae mirata fremit Trojaeque juventus.
Omnibus in morem tonsa coma pressa corona;
Cornea bina ferunt praefixa hastilia ferro ;

545

550

555

533. Olympi. See Ecl. v. 56.-537. Cisseus, king of Thrace (Thracius), father of Hecuba, Priam's wife.-538. Ferre dederat. See 248, 572. -539. See 111.-547. Such guardians of young heroes were common in heroic times, as well as those of Virgil. Homer mentions (Iliad, xvii. 323) Periphas, son of Epytus, an attendant of Anchises.548, &c. Ascanio, dic ut ducat.-550. Avo, the dativus commodi, in honorem avi.-551. Aeneas orders the circular space described 206, &c. to be cleared.-553, &c. The ludus Trojae (600) here described by Virgil was often celebrated by Augustus and succeeding emperors.556. In morem, in a uniform manner.' Tonsa erat corona, probably of olive. See 774, Georg. iii. 21. The meaning of tonsa is doubtful; either plucked from the tree, or picked leaves, or clipped into proper shape. This chaplet was worn above the helmet. See 673, vii. 751.

Pars levis humero pharetras; it pectore summo
Flexilis obtorti per collum circulus auri.
Tres equitum numero turmae, ternique vagantur
Ductores; pueri bis seni quemque secuti
Agmine partito fulgent paribusque magistris.
Una acies juvenum, ducit quam parvus ovantem
Nomen avi referens Priamus, tua clara, Polite,
Progenies, auctura Italos; quem Thracius albis
Portat equus bicolor maculis, vestigia primi
Alba pedis frontemque ostentans arduus albam.
Alter Atys, genus unde Atii duxere Latini,
Parvus Atys, pueroque puer dilectus Iulo.
Extremus, formaque ante omnis pulcher, Iulus
Sidonio est invectus equo, quem candida Dido

560

565

570

[blocks in formation]

Olli discurrere pares, atque agmina terni
Diductis solvere choris, rursusque vocati
Convertere vias infestaque tela tulere.
Inde alios ineunt cursus aliosque recursus
Adversi spatiis, alternosque orbibus orbis
Impediunt, pugnaeque cient simulacra sub armis;
Et nunc terga fuga nudant, nunc spicula vertunt

580

585

560. There were three leaders, who each headed twelve young horsemen.-564. Polite. See ii. 526, &c.-565. Auctura Italos. See at 117. An old commentator mentions that, according to Cato, Polites founded Politorium, a Latin town.-568. Atii. This is said in honour of Augustus, whose mother Atia belonged to the gens Atia. Hence, too, from the intermarriage of the families, Atia being the daughter of Julius Caesar's sister, the ingenious allusion in the next line, pueroque puer.-580. Pares, &c. They were first in a line; then they gallopped apart (discurrere), breaking up (solvere) into separate parties (diductis choris) of three each (terni). At a signal, they stopped, wheeled round, and seemed to commence an attack. Then drawn up in opposite rows (adversi spatiis), they gallopped through each other's ranks, and rode in circular windings, exhibiting a mimic fight with all its vicissitudes.

Infensi, facta pariter nunc pace feruntur.
Ut quondam Creta fertur Labyrinthus in alta
Parietibus textum caecis iter, ancipitemque
Mille viis habuisse dolum, qua signa sequendi
Falleret indeprensus et irremeabilis error;
Haud alio Teucrum nati vestigia cursu
Impediunt, texuntque fugas et proelia ludo,
Delphinum similes, qui per maria humida nando

590

Carpathium Libycumque secant, luduntque per undas. 595
Hunc morem cursus atque haec certamina primus
Ascanius, Longam muris cum cingeret Albam,
Retulit, et priscos docuit celebrare Latinos,
Quo puer ipse modo, secum quo Troïa pubes;
Albani docuere suos; hinc maxima porro
Accepit Roma, et patrium servavit honorem ;
Trojaque nunc, pueri Trojanum dicitur agmen.
Hac celebrata tenus sancto certamina patri.

Hic primum Fortuna fidem mutata novavit.
Dum variis tumulo referunt sollemnia ludis,
Irim de coelo misit Saturnia Juno

Iliacam ad classem, ventosque adspirat eunti,
Multa movens, necdum antiquum saturata dolorem.
Illa, viam celerans per mille coloribus arcum,
Nulli visa cito decurrit tramite virgo.

Conspicit ingentem concursum, et litora lustrat,
Desertosque videt portus classemque relictam.
At procul in sola secretae Troades acta

600

605

610

588. The Labyrinth of Crete was contrived by the artist Daedalus, and concealed in its mazes the Minotaur. See vi. 27.-589. Pārietibus, four syllables.-594. Delphinum similes. See Zumpt, § 411.-595. The island Carpathus lies between Crete and Rhodes, giving name to the adjacent sea.- 596. Others read Hunc morem, hos cursus, &c.—597. Longam Albam. See i. 271.-598. Virgil seems here to use priscos in the sense of ancient; but properly the Prisci Latini were a people made up of two, the Prisci and Latini.-600. See at 553.-602. Troja nunc hic cursus (596) dicitur, pueri, &c. Dicitur agrees with agmen Trojanum, instead of pueri, because the latter is the idea to which Virgil wishes particularly to direct attention.-603. Hac tenus celebrata. Grammarians call this mode of separating compound words a tmesis (ruñois, réμvw). See vi. 62.-604. Novare fidem, to make a new bargain, treacherously to change her former smiles.-606. Irim. See iv. 701.-607. Ventosque, &c. See iv. 223.-608. Saturata dolorem. See at i. 8, 25. For the construction, see iv. 558.-609. Juno is the principal personage of the preceding sentence, but in connection with Iris. Then shifting his subject, he indicates this by illa, equivalent to, but as for her, she,' &c.

« PreviousContinue »