quin ipsae stupuere domus atque intima Leti Tartara caeruleosque implexae crinibus angues Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora, atque Ixionii cantu rota constitit orbis. iamque pedem referens casus evaserat omnis, redditaque Eurydice superas veniebat ad auras
pone sequens (namque hanc dederat Proserpina legem), cum subita incautum dementia cepit amantem, ignoscenda quidem, scirent si ignoscere manes: restitit, Eurydicenque suam iam luce sub ipsa immemor heu victusque animi respexit. ibi omnis effusus labor atque immitis rupta tyranni
foedera terque fragor stagnist auditus Averni.
illa 'quis et me' inquit 'miseram et te perdidit, Orpheu, quis tantus furor?
fata vocant, conditque natantia lumina somnus. iamque vale: feror ingenti circumdata nocte invalidasque tibi tendens, heu non tua, palmas dixit, et ex oculis subito ceu fumus in auras commixtus tenuis fugit diversa, neque illum prensantem nequiquam umbras et multa volentem dicere praeterea vidit; nec portitor Orci amplius obiectam passus transire paludem. quid faceret? quo se rapta bis coniuge ferret? quo fletu manis, quae numina voce moveret? [illa quidem Stygia nabat iam frigida cumba.] septem illum totos perhibent ex ordine menses rupe sub aĕria deserti ad Strymonis undam flesse sibi et gelidis haec evolvisse sub astris mulcentem tigris et agentem carmine quercus; qualis populea maerens philomela sub umbra 'amissos queritur fetus, quos durus arator observans nido inplumis detraxit; at illa flet noctem, ramoque sedens miserabile carmen integrat, et maestis late loca questibus implet. nulla Venus, non ulli animum flexere hymenaei. solus hyperboreas glacies Tanaimque nivalem arvaque Riphaeis numquam viduata pruinis
lustrabat raptam Eurydicen atque inrita Ditis dona querens; spretae Ciconum quo munere matres 520 inter sacra deum nocturnique orgia Bacchi discerptum latos iuvenem sparsere per agros. tum quoque marmorea caput a cervice revolsum gurgite cum medio portans Oeagrius Hebrus volveret, Eurydicen vox ipsa et frigida lingua a! miseram Eurydicen anima fugiente vocabat, Eurydicen toto referebant flumine ripae.'
Haec Proteus, et se iactu dedit aequor in altum, quaque dedit, spumantem undam sub vertice torsit. at non Cyrene; namque ultro adfata timentem: 'nate, licet tristis animo deponere curas. haec omnis morbi causa, hinc miserabile nymphae, cum quibus illa choros lucis agitabat in altis, exitium misere apibus. tu munera supplex tende petens pacem, et facilis venerare napaeas; namque dabunt veniam votis, irasque remittent. sed modus orandi qui sit, prius ordine dicam. quattuor eximios praestanti corpore tauros, qui tibi nunc viridis depascunt summa Lycaei, delige, et intacta totidem cervice iuvencas. quattuor his aras alta ad delubra dearum constitue, et sacrum iugulis demitte cruorem, corporaque ipsa boum frondoso desere luco. post ubi nona suos Aurora ostenderit ortus, inferias Orphei Lethaea papavera mittes, et nigram mactabis ovem, lucumque revises: placatam Eurydicen vitula venerabere caesa." Haut mora: continuo matris praecepta facessit; ad delubra venit, monstratas excitat aras, quattuor eximios praestanti corpore tauros ducit et intacta totidem cervice iuvencas. post ubi nona suos Aurora induxerat ortus, inferias Orphei mittit, lucumque revisit. hic vero subitum ac dictu mirabile monstrum aspiciunt, liquefacta boum per viscera toto stridere apes utero et ruptis effervere costis,
immensasque trahi nubes, iamque arbore summa confluere et lentis uvam demittere ramis.
Haec super arvorum cultu pecorumque canebam et super arboribus, Caesar dum magnus ad altum fulminat Euphraten bello, victorque volentis per populos dat iúra, viamque adfectat Olympo. illo Vergilium me tempore dulcis alebat Parthenope studiis florentem ignobilis oti, carmina qui lusi pastorum, audaxque iuventa, Tityre, te patulae cecini sub tegmine fagi.
P. VERGILI MARONIS
AENEIDOS
Arma virumque cano, Troiae qui primus ab oris taliam fato profugus Laviniaque venit
litora, multum ille et terris iactatus et alto
vi superum saevae memorem Iunonis ob iram, multa quoque et bello passus, dum conderet urbem inferretque deos Latio, genus unde Latinum Albanique patres atque altae moenia Romae. Musa, mihi causas memora, quo numine laeso quidve dolens regina deum tot volvere casus insignem pietate virum, tot adire labores inpulerit. tantaene animis caelestibus irae?
Urbs antiqua fuit (Tyrii tenuere coloni) Karthago, Italiam contra Tiberinaque longe ostia, dives opum studiisque asperrima belli; quam Iuno fertur terris magis omnibus unam posthabita coluisse Samo: hic illius arma,
hic currus fuit; hoc regnum dea gentibus esse siqua fata sinant, iam tum tenditque fovetque. progeniem sed enim Troiano a sanguine duci audierat, Tyrias olim quae verteret arces; hinc populum late regem belloque superbum venturum excidio Libyae: sic volvere parcas. id metuens veterisque memor Saturnia belli, prima quod ad Troiam pro caris gesserat Argis (necdum etiam causae irarum saevique dolores
exciderant animo; manet alta mente repostum iudicium Paridis spretaeque iniuria formae et genus invisum et rapti Ganymedis honores): his accensa super iactatos aequore toto Troas, reliquias Danaum atque immitis Achilli, arcebat longe Latio, multosque per annos errabant acti fatis maria omnia circum. tantae molis erat Romanam condere gentem. Vix e conspectu Siculae telluris in altum vela dabant laeti et spumas salis aere ruebant, cum Iuno aeternum servans sub pectore volnus baec secum: 'mene incepto desistere victam, nec posse Italia Teucrorum avertere regem? quippe vetor fatis. Pallasne exurere classem Argivom atque ipsos potuit submergere ponto unius ob noxam et furias Aiacis Oili?
ipsa Iovis rapidum iaculata e nubibus ignem disiecitque rates evertitque aequora ventis, illum expirantem transfixo pectore flammas turbine corripuit scopuloque infixit acuto; ast ego, quae divom incedo regina, Iovisque et soror et coniunx, una cum gente tot annos bella gero. et quisquam numen Iunonis adorat praeterea, aut supplex aris imponet honorem?' Talia flammato secum dea corde volutans nimborum in patriam, loca feta furentibus austris, Aeoliam venit. hic vasto rex Aeolus antro luctantes ventos tempestatesque sonoras imperio premit ac vinclis et carcere frenat. illi indignantes magno cum murmure montis circum claustra fremunt; celsa sedet Aeolus arce sceptra tenens, mollitque animos et temperat iras. ni faciat, maria ac terras caelumque profundum quippe ferant rapidi secum verrantque per auras: sed pater omnipotens speluncis abdidit atris
hoc metuens, molemque et montes insuper altos imposuit, regemque dedit, qui foedere certo et premere et laxas sciret dare iussus habenas.
« PreviousContinue » |