et quae virgineo libata Achelois ab amne
lilia vimineis attulit in calathis.
sunt et caseoli, quos sirpea fiscina siccat,
sunt autumnalis cerea pruna deae;
sunt et mora cruenta et lentis uva racemis
et pendens iunco caeruleus cucumis
castaneaeque nuces et suave rubentia mala;
est hic munda Ceres, est Amor, est Bromius.
est tuguri custos, armatus falce saligna,
sed non ec vasto est inguine terribilis.
huc calybita veni: lassus iam sudat asellus;
parce illi, Vestae delicium est asinus.
nunc cantu crebro rumpunt arbusta cicadae,
nunc varia in gelida saepe lacerta latet.
si sapis, aestivo recubans te prolue vitro
seu vis crystallo ferre novos calices.
eia age pampinea fessus requiesce sub umbra
et gravidum roseo necte caput strophio,
formosus tenerae decerpens ora puellae.
a pereat cui sunt prisca supercilia! quid cineri ingrato servas bene olentia serta? anne coronato vis lapide ossa tegi?
pone merum et talos. pereat qui crastina curat mors aurem vellens vivite' ait, venio'.
Iam nox hibernas bis quinque peregerat horas excubitorque diem cantu praedixerat ales, Simylus exigui cultor cum rusticus agri, tristia venturae metuens ieiunia lucis, membra levat vili sensim demissa grabato sollicitaque manu tenebras explorat inertis vestigatque focum, laesus quem denique sentit. parvulus exusto remanebat stipite fomes et cinis obductae celabat lumina prunae. admovet his pronam submissa fronte lucernam
et producit acu stuppas umore carentes
excitat et crebris languentem flatibus ignem.
tandem concepto tenebrae fulgore recedunt;
oppositaque manu lumen defendit ab aura
et reserat cellae quae pervidet ostia clavi.
fusus erat terra frumenti pauper acervus:
hinc sibi depromit quantum mensura patebat,
quae bis in octonas excurrit pondere libras.
Inde abit adsistitque molae parvaque tabella,
quam fixam paries illos servabat in usus,
lumina fida locat; geminos tum veste lacertos
liberat et cinctus villosae tegmine caprae
praeverrit cauda silices gremiumque molarum.
advocat inde manus operi, partitus utrimque:
laeva ministerio, dextra est intenta labori.
haec rotat adsiduum gyris et concitat orbem
(tunsa ceres silicum rapido decurrit ab ictu),
interdum fessae succedit laeva sorori
alternatque vices. modo rustica carmina cantat
agrestique suum solatur voce laborem,
interdum clamat Scybalen. erat unica custos,
Afra genus, tota patriam testante figura,
torta comam labroque tumens et fusca colore,
pectore lata, iacens mammis, compressior alvo,
cruribus exilis, spatiosa prodiga planta.
[continuis rimis calcanea scissa rigebant.]
hanc vocat atque arsura focis inponere ligna
imperat et flamma gelidos adolere liquores.
Postquam implevit opus iusto versatile fine,
transfert inde manu fusas in cribra farinas
et quatit, ac remanent summo purgamina dorso
subsidit sincera foraminibusque liquatur
emundata ceres. levi tum protinus illam
componit tabula, tepidas super ingerit undas;
contrahit admixtos tum fontes atque farinas
transversa duratque manu liquidoque coacto
interdum grumos spargit sale. iamque subactum
levat opus palmisque suum dilatat in orbem
et notat inpressis aequo discrimine quadris.
infert inde foco (Scybale mundaverat aptum
ante locum) testisque tegit, super aggerat ignes.
dumque suas peragit Volcanus Vestaque partes,
Simylus interea vacua non cessat in hora,
verum aliam sibi quaerit opem, neu sola palato
sit non grata ceres, quas iungat comparat escas.
non illi suspensa focum carnaria iuxta,
durati sale terga suis truncique, vacabant,
traiectus medium sparto sed caseus orbem
et vetus adstricti fascis pendebat anethi:
ergo aliam molitur opem sibi providus herbis.
Hortus erat iunctus casulae, quem vimina pauca
et calamo rediviva levi munibat arundo,
exiguus spatio, variis sed fertilis herbis.
nil illi derat, quod pauperis exigit usus:
interdum locuples a paupere plura petebat.
nec sumptus erat illud opus sed recula curae.
si quando vacuum casula pluviaeve tenebant
festave lux, si forte labor cessabat aratri,
horti opus illud erat. varias disponere planta:
norat et occultae committere semina terrae
vicinosque apta cura submittere rivos.
hic olus, hic late fundentes bracchia betae
fecundusque rumex malvaeque inulaeque virebant,
hic siser et nomen capiti debentia porra,
[hic etiam nocuum capiti gelidumque papaver]
grataque nobilium requies lactuca ciborum,
crescit quae in acumina radix
et gravis in latum dimissa cucurbita ventrem.
verum hic non domini (quis enim contractior illo?)
sed populi proventus erat, nonisque diebus
venales umero fasces portabat in urbem:
inde domum cervice levis, gravis aere redibat,
vix umquam urbani comitatus merce macelli.
cepa rubens sectique famem domat area porri
quaeque trahunt acri voltus nasturtia morsu
intibaque et Venerem revocans eruca morantem.
Tum quoque tale aliquid meditans intraverat hortum. ac primum, leviter digitis tellure refossa, quattuor educit cum spissis alia fibris; inde comas apii graciles rutamque rigentem vellit et exiguo coriandra trementia filo. haec ubi collegit, laetum consedit ad ignem et clara famulam poscit mortaria voce.
singula tum capitum nodoso cortice nudat
et summis spoliat coriis contemptaque passim
spargit humi atque abicit. servatum in germine bulbum
tinguit aqua lapidisque cavum dimittit in orbem.
his salis inspergit micas, sale durus adeso
caseus adicitur, dictas super ingerit herbas,
e laeva vestem saetosa sub inguina fulcit:
dextera pistillo primum fragrantia mollit
alia, tum pariter mixto terit omnia suco.
it manus in gyrum: paulatim singula vires
deperdunt proprias; color est e pluribus unus,
nec totus viridis, quia lactea frusta repugnant,
nec de lacte nitens, quia tot variatur ab herbis.
saepe viri nares acer iaculatur apertas
spiritus et simo damnat sua prandia voltu;
saepe manu summa lacrimantia lumina tergit
inmeritoque furens dicit convicia fumo.
procedebat opus: non iam salebrosus, ut ante,
sed gravior lentos ibat pistillus in orbes. ergo Palladii guttas instillat olivi
exiguique super vires infundit aceti
atque iterum commiscet opus mixtumque retractat. tum demum digitis mortaria tota duobus
circuit inque globum distantia contrahit unum,
constet ut effecti species nomenque moreti.
eruit interea Scybale quoque sedula panem,
quem lautis recipit manibus, pulsoque timore
iam famis inque diem securus Simylus illam
ambit crura ocreis paribus tectusque galero
sub iuga parentes cogit lorata iuvencos
atque agit in segetes et terrae condit aratrum.
Delia saepe tibi venit. sed, Tucca, videre
non licet: occulitur limine clausa viri.
Delia saepe tibi, non venit adhuc mihi: namque
si occulitur, longe est tangere quod nequeas.
venerit: audivi. sed iam mihi nuntius iste
quid prodest? illi dicite, quoi rediit!
Corinthiorum amator iste verborum, Thucydides Britannus, Atticae febris, tau Gallicum, min, al, sil ut male elisit, ita omnia ista verba miscuit fratri.
Socer, beate nec tibi nec alteri, generque Noctuine, putidum caput, tuone nunc puella talis, ei tuo stupore pressa rus abibit? ei mihi, ut ille versus usquequaque pertinet 'gener socerque, perdidistis omnia!"
Superbe Noctuine, putidum caput, datur tibi puella, quam petis, datur; datur, superbe Noctuine, quam petis. sed, o superbe Noctuine, non vides duas habere filias Atilium,
duas, et hanc et alteram, tibi dari. adeste nunc, adeste: ducit (ut decet!) superbus ecce Noctuinus hirneam. thalassio! thalassio! thalassio!
|