Page images
PDF
EPUB

At fi triticeam in messem robustaque farra
Exercebis humum, solisque instabis aristis :
Ante tibi Eoæ Atlantides abfcondantur,

220

219. triticea Goth. fec. in abest a Moret. sec. in menfem Gud.220. folidifque non malam Waddelii (Animadv. Crit. pag. 7) conjecturam memorat Burmannus. 221. abfcondentur Gud.

itaque et capite quasi nixus viam fibi facit, qua specie in asterismis et tabulis Orbis cæleftis exhiberi folet, et multo magis olim exhibitus fuit: vide Farnefiam tabulam apud Gorium Thef. Gemmar. ant. T. III, item apud Spencium Polymet. tab. XXIV. Servius hic nimium argute. Canis vero, Sirius, tum occidit heliace, h. occultatur, confpici amplius non poteft, fole nimium vicino; cedit averso aftro fimpliciffimum est accipere poëtica ratione de fugiente, dum tergum dare dicitur; ut fit: cedit, ipfe averfus. Accedit, quod Canis pedibus et cauda prius occidit quam humeris ac fronte: ut bene Pfaff, monet de Ort. et Occaf. fider. p. 60. Argutias interpretum v. ap. Heinfium, Martinum, Spencium p. 174.

Rem ex

pedit Colum. XI, 2, §. 36 XV Cal. Maias fol in Taurum tranfitum facit - Pridie Cal. Maias Canis fe vefpere celat.

219-224. Tritici et farris fatio non fit nifi poft matutinum occafum cosmicum Pleiadum et poft ortum heliacum Coronæ, h. mense Octobri. 219. Triticum veterum diversi a noftro generis fuisse, inde colligit Martinus, quod v. 202 et apud Varr. de R. R. I,

48, 1 arifta h. acus tenuis e gluma prominens ei tribuitur. Verum funt omnino plures, quas vocant species, ut poft Dodonæum ac Manettum docuit Hallerus, de Cerealibus: Nov. Comment. Tom. V. Far (nobis Dünkel) robuftum, five cujus præftantia e pondere cenfetur, ut apud Colum. II, 6, I tritici genus robur dictum, quoniam et pondere et nitore præftet five, et hoc verius, quod aëris, ventorum pluviarumqueac frigoris injuriam melius, quam alia frumenti genera, ferre poffit: in quam fententiam apud Theophraft. de Caussis plant. IV, 6 toto capite πυρὸς ἢ κριθὴ inter τὰ ἰσχυρότατα referuntur. 220. folis inftabis ariftis, frumenti folius, tritici et farris, curam et rationem habebis. 221. Pleiades feu Vergiliæ, Atlantis filiæ, abfconduntur Eode, matutinæ, h. occidunt matutino tempore, mane fubmerguntur in occidentali parte, dum fol interea ab oriente emergit. Abfconduntur autem, ita laudatis verbis poëtæ noftri interpretationem subjungit Columella II, 8, 1 altero et trigefimo die poft auc tumnale æquinoctium quod fere conficitur nono Cal. Octobris: propter quod intelligi debet tritici Jatio dierum sex et quadraginta

ab

[merged small][merged small][ocr errors]

222

Gnosiaque ardentis decedat stellæ Coronæ,
Debita quam fulcis conmittas semina, quamque
Invitæ properes anni spem credere terræ.

222. Alii Cnofia scribunt, variatione sollenni. difcedat Ven. defcendat Mead. unus. fuccedat conjiciebat Reiskius. Jo. Schrader. procedit. Scilicet, aut in verbis aut in judicio Virgilii vitium esse necesse est. Est autem in judicio; et errat Maro. vid. Not.

ab occafu Vergiliarum, qui st a. d. IX Calend. Novembr. ad brumæ tempora. Columellæ sementem etiam citra Cal. Octobr. fieri placet. Sed v. loc. Idem lib. XI, 2, 77 XIII et XII Cal. Novemb. Jolis exortu Vergiliæ incipiunt occidere; tempeftatem fignificat-V Cal. Novembr. Vergilicæ occidunt. Plin. XVIII, 56 (24) Virgilius triticum et far a Vergiliarum occafu feri jubet: hordeum inter equinoctium auctumniet brumam; viciam vero, fafeolum et lentem, Boote occidente. Sed idem diversa fere agricolarum hac in re esse instituta deinceps exponit. Refpexiffe autem nofter Hefiodum putatur in notis verfibus "Εξγ. 383,615. Omnino tenendum, Græcos a Pleiadum ortu, medio Maio, asta tem ac meffem, ab occafu hiemem cum aratione ac femente duxiffe. Loc. claff. Arat. Phæn. 264 fqq., ubi Schol. pag. 35 ed. Oxon. recentius Scholion, et pag. 36 antiquius videndum. conf. Plin. XVIII, 29. Theophr. de Caufl. Plant. III, 28. Schol. Æfchyli Prometh. 457. Ex artis præceptis de re difputat Petav. Auctar. Operis de Doctrina Temp. II, 9. cf. inf. ad Georg. IV, 231 fqq. Add. Bayer. in Comment. Petropol.

Tom V. p. 391. 222. Gnafia stella Coronæ ardentis est fidus Coronæ, novem stellarum, a corona Ariadnes, quam Bacchus cælo affixit, appellatum; erat autem Ariadne Minois, regis Crete, filia, in qua Gnofus urbs. v. Arat. Phænom. 71 et ibi Grot. ad imag. P. 33 fq. Ardet ftella, dum lucet, fulget; stella Coronæ memoratur, aut quia inter cæteras hujus fideris stellas una est luculentissima omniumque prima confpicitur; aut ftella h. 1. pro fidere. Si ftella decedere dicitur, id nihil aliud, quam occidere aut occultari, eft. Ad hanc tamen anni partem, m. Octobrem, non occafum fideris hujus pertinere, fed ortum, docent astronomi, et qui inde sua petiere: Hygin. Aftron. 5 Hæc Cancro et Leone exoriente occidit, exoritur cum Scorpio Nonis Oftobris. Columella XI, 2, 51 IV Non.Jul.Corona occidit mane; et §. 73 III Non. Oft. Corona incipit exoriri-VIII Id. O&ob. Corone clara ftella exoriturIII et pridie Idus Octob. Corona tota mane exoritur. cf. Plin. XVIII, 74 pr. Hanc difficultatem, nihil enim codices variant, ita post Servium viri docti tollunt, ut ftellam oriri et emergere heliace non aliter dicant, quam ut recedat a fole, decedat,

Multi ante occasum Maiæ cœpere: fed illos 225
Exspectata seges vanis elusit ariftis.
Si vero viciamque feres vilemque faselum,
Nec Pelufiacæ curam adspernabere lentis :
Haud obfcura cadens mittet tibi figna Bootes;
Incipe, et ad medias sementem extendepruinas. 230

223. quamquam Moret. sec. 224. cedere Medic. vid. Burm. properis Gud.-226. ariftis Heinf. e Medic. fragm. Voff. Moret. pr. et vet. Grammaticis: ut jam Pierius ex Rom. et aliis notarat. ariftis etiam Goth. fec. habet. Vulgata lectio erat avenis; quod proprie hac in re dicitur; et quod poft Pierium prætulit Cuningham. Videtur tamen proclivior error fuiffe, ut ad avenis aliquis deflecteret, quam vice versa. acervis Arundel. et Cantabr. Vide hic Martinum. eluxit Voff. delufit Parrhaf. illufit Rom.--227. Alii phaselum, pbafillum, fafellum vitiamque. -229. Aut Goth. fec. mittit Medic. fragm. Voff. Ven. mittat Menag. -230. cxpende Roman. Arundel. unus hic repetebat v. 213 Tempus bumo tegère et jamdudum incumbere aratris.

decedat, quo videri jam non poffit: ut adeo decedere h. 1. ortum designet. At hoc fit invito sermonis genio. Nam perpetuo ufu loquendi fidus, quod oritur, fubire, fuccedere, uti afcendere, emergere, dicitur:

[ocr errors]

vero decedere.

Poterat commentarii loco esse Columellæ imitatio lib. X, 52 Expectetur biems, dum Bacchi Gnofius ardor Æquore cæruleo celetur, vertice mundi (h. vertigine et circumactione cæli,) Solis et adverfos metuant Atlantides ortus. Sed et ille locus laborat, et pro celetur legitur celeretur, curvetur; etsi nullus dubito celetur ibi effe veram lectionem ex Virgilii imitatione profectam. Supereft nunc ut aut Virgilianam rationem. astronomicis rationibus stabiliamus; aut ut Virgilium dicamus in erroneum calculum incidisse, dum Democriteam rationem fequebatur,

quam servavit Geoponicorum auctor ex Didymo lib. II, 14 Δημόκριτος δὲ φυσικήν τινα παρατήρησιν παραδιδές, περὶ τὴν τῶ Στεφάνω μάλισα δύσιν σπείρειν συμβολεύει -ἄρχεται δὲ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ ἡ τῶ Στεφάνε δύσις ἐν τοῖς κατὰ Φοινίκην τόποις τῇ πρὸ ἑπτὰ καλανδῶν Δεκεμβρίων etc. 223. 224. Ornatiffimi versus! invite terræ, quandoquidem aratione fubigenda est.

225. ante occafum Maia, h. Pleiadum, e quibus una Maia est. Ad rem Xenoph. Econom. c. XVII, 2. Columella XI, 2, 80 Vetus eft agricolarum proverbium, Maturam fationem fæpe decipere folere, feram numquam, quin mala fit; quod et Plin. memorat XVIII, 56. Pofterius jam Hefiodus monuerat "Egy. 479 fqq. cf. Geopon. II, 14, pag. 129. 227-230. Viciæ, fafeli, et

Idcirco certis dimenfum partibus orbem Per duodena regit mundi Sol aureus aftra. Quinque tenent cœlum zonæ : quarum una corufco Semper fole rubens, et torrida femper ab igni; Quam circum extremæ dextra lævaque trahuntur, Cærulea glacie concretæ atque imbribus atris. 236

231. Dimenfum certis idcirco p. Zulich. demenfum Reg. et Junt. ed. ex Ald. pr. annum pro orbem habet Rottend.--232. regat Leid. alter.233. cali alios legere a Reifkio notatum video.-234. ab igni eft Interpres Cruqu. ad Horat. Od. I, 22, ed. Nuremberg. et Goth. pr. Alii ab igne. 236. Gærulea glaciæ in Medic. Similis aberratio in aliis libris apud Pierium et Martin., quibus apparet, olim in nonnulis cerulea ad zona retractum fuisse.

lentis fatio fub initium menfis Novembris ufque ad multam hiemem. In his autem omnibus clementioris cæli nos memores esse fas eft. Faselus est genus fabarum, quod nobis Bona porcina et Turcica. v. Index Scrippt. R. R.; propter frequentiam vilis dicta. 228. Lentis magna præftantia et copia apud Ægyptios; v. Plin. XVIII, 31; igitur epitheto ab Ægypti urbe petito ornatur. 229. Bostes, qui et Arctophylax, cum ftella Arcturo, occafu fuo tempus ferendæ viciæ certum indicat. v. Plin. XVII, 74. Colum. XI, 2, 78 IV Cal. Nov. Arcturus vefpere ocvidit. Vide de lentis fatione eundum lib. II, c. 10, §. 15, et Plin. XVIII, 31 cum Emendat. Hard. XII. Palladius XII, I, I Novembri-nunc feritur prima lenticula.

231 fqq. De zonis cæli et Zodiaco. Ut ad anni vices et fiderum ortus et occafus operis ruftici tempora definiri possint,

solem certum per cælum cursum tenere ait, v. 231-256.

232. Ambiguum, fere, ut v. 6 in voc. cælo, cui verbo τὸ mundi jungendum fit. Cæteris tamen modis ponderatis, præftat jungere, Aftra mundi h. cæli, ut passim fidera cali, ut inf. 335 cæli menfes et fid ra. Etfi poft dimenfum certis partibus, scil. fpatiis, quæ eadem XII figna occupant, orbem h. cælum illud apponit. Cælum regit Sol per duodecim figna, quatenus curfu ejus per illa facto conftituuntur ea, quæ in cælo funt, fiderum motus ac tempora. Adumbravit autem hæc poëta ex Eratosthenis verfibus (vid. ed. Oxon. Arati p. 46), apud Heraclidem de Allegoriis Homer. p. 476. conf. Tibull. IV, 1, 151 fqq. 233. cælum nunc proprie tellus eft, cælo subjecta. 235. extremæ funt in extrema parte pofitæ; et tra

buntur eft

plenius pro funt; Ducuntur enim circuli paralleli. par 236. concreta proprie quidem

tantum tur.

239

Has inter mediamque duæ mortalibus ægris
Munere conceffæ divom; via fecta per ambas,
Obliquus qua se signorum verteret ordo.
Mundus ut ad Scythiam Rhipæasque arduus arcis
Consurgit: premitur Libyæ devexus in Austros.
Hic vertex nobis semper fublimis: at illum
Sub pedibus Styx atra videt Manesque profundi.
Maxumus hic flexu finuoso elabitur Anguis
Circum, perque duas in morem fluminis Arctos, 245

238. conceffit Goth. pr. et via fetta Medic. cum aliis, item utroque Gothano. Heinfius f. it.--239. verterit Leid. pr. fignorum-orbis tentat Jo. Schrader.: quod fane et ipfum bonum effet. Sic fignifer orbis : vid. Lucret. V, 690. At nec minus ordo fignorum bene se habet. Sic v. c. Manil. I, 563 Fila-per quæ dirigitur fignorum flammeus ordo. 240. Rbipaas. τὰ ̔Ριπαῖα ὄρη. libri fere Ripheas.-241. diverfus ed Ven. ad auftros ed. Mediol. 242. nobis fublimis femper Moret. sec. et illum duo. --243. Mf. ap. Voff. atra tenet. 244. labitur Rottend. alter, fragm. Moreti, unus Arundel. Sed elabi est simpliciter labi, venire, Æn. V, 151. IX 632. Burm.

[blocks in formation]

238. Zodiaci descriptio; et mox poli arctici et antarctici. Quæ fequuntur, facile e sphæræ cæleftis doctrina intelligunDocte disputantem v. Voffium. per ambas, inter, ut v. 245 per duas Aνθιος. vid. Macrob. in Somn. Scip. II, c. 8. 240. Mundus et hic pro

cælo. arces poëtis omnino pro locis excelfis, adeoque et pro montium jugis, v. inf. IV, 461 et fæpe. 241. premitur devexus ornate pro vergit, ut confurgit, elevatur. 242. Hic vertex, polus arcticus, nobis femper fublimis, adeoque confpicuus. 243. Pulcherrime pro, polus antareticus latet, ἐκ ἐπίοπτος, ut Arat. Phænom. v. 25, unde hæc exprefit Virgilius, non cernitur; ut ἄδης. 245. Circumlabitur, circumflectitur Draco, Urfæ utrique implicitus. Servius laudat Hefiodeum: ποταμῷ ῥείοντι ἐοικώς. Sed tota fententia conversa ex Arato Phæn. 4548 οἵη ποταμοῖο ἀποῤῥωξ etc. 246. Sep

« PreviousContinue »