4 Prædarique lupos jussit, pontumque moveri ; 130 re 131. difcuffit Zulich. et fragm. Moret. Suppreffit Moret pr., quod Burmanno placet; mihi non æque, effet enim vulgare pro poëtico. movit post moveri forte non fatis gratum.-132. rivos Ven.-133 et 135 ex more in fimili vocabulo variatur. Alii extuderet, extruderet, excuderet (ut in utroque Gothano) exfoderet: cf. Georg. IV, 315. medicando Menag. alter. Et duo Martin., male pro Ut. 134. Ut vitem et fulcis conj. Waddel, berba Parrhaf. 135. Ut Heinf. e melioribus; antea Et f., ut in utroque Goth. Eratque hoc haud dubie lenius: nifi etiam ut fulcis adfciveris. atro colore. atras viperas Horat. Carm. III, 4, 17. 130. Efferavit lupos, pontumque moveri, ventorum fcilicet vi et procella, juffit. Burmannus remis motum mare intelligere et ad navigationem malebat referre; atqui fic vf. 136 inanis effet repetitio ejufdem sententiæ; et nunc mala enarrantur, quæ supervenere. 131. Non jam, ut ante, folia rorem aliquem melleum eliquabant: deterfum hoc mel est foliis; ut filvis decuffus honor inf. II, 404. v. fup. ad Ecl. IV. 30. adde Plin. XVI, 8, f. 11. Ignem removit Jupiter, quem jam ante Saturnio ævo ufibus hominum adfuisse necesse est statuere. Nunc eum Jupiter removit, ita ut ejus ufus ignoraretur, utque adeo neceffe effet mox eum iterum reperire et filicum attritu elicere: cum ab eo re perto omnium artium initia, omnisque vitæ cultura deducta fit. Hactenus ignis in venis filicum tamquam abfconditus. abstrufus (ut mox vf. 135, Æn. VI, 7), latuit : Κρύψε δὲ πῆς Hefiod. "Εργ. 50. 132. rivis currentia vina: h. e. rivos vini fluentes. Sic copiam vini eloquebantur veteres, vino fponte ex uvis, aut e lacu faltem in terram defluente. conf. ad Tibull. I, 3, 45; non quasi e fontibus quibufdam hujufmodi flumina vinosa prodire putassent. 133. Omnia hæc Jupiter ita moderatus eft, eo confilio, ut usu invenirentur artes, utque ingenium et industriam acuerent homines. meditando, exercendo, experiundo. Nota res. cf. Cerda. 134. frumenti herbam, noto more poëtarum pro herba frumentacea, h. e. frumento, segete: 139 Tunc alnos primum fluvii sensere cavatas;" Navita tum stellis numeros et nomina fecit, Pleiadas, Hyadas, claramque Lycaonis Arcton. Tum laqueis captare feras, et fallere vifco, Inventum, et magnos canibus circumdare faltus. Atque alius latum funda jam verberat amnem, Alta petens; pelagoque alius trahit humida lina. Tum ferri rigor, atque argutæ lamina ferræ, 136. Tunc alnos fluvii primum scripti Heinf. præter Medic. et Gud. ab veos Scheff. alnus Mentel. pr. a m. pr. 137. ftellas Menag. alter. Navita cum ftellis laudat Serv. ad Æn. VI, 64. dum ed. Norib. 138. Pliadas alii: ita atque Hyadas scribendum foret. Alii que adjiciunt. -139. Tunc Medic. a m. pr. laqueo unus Mead. bibifco conj. virorum doctorum ap. Burm-140. Inventum : magnos unus Arund. Inventum eft: m. unus Mead. 141. tam o. Gud. everberat mallet Heinf. funda latum ed. Junt. ex Ald. pr. et sec., ut in Goth. pr.- 142. Alii jam apud Servium poft amnem diftinguunt, et jungunt Alta petens pelagoque. Ita Reiskius ingeniofe emendabat: Alta petens pelagosque, aut pelageque. ligna Menag. alt.-143. Alii fera, farra, lammina. gete: cf. Ecl. V, 25. quæreret fulcis, aratione produceret, pararet. 136. Tum primum naviga. tio inventa. Multis modis variatum phantasma apud poëtas: vide Tibull. I, 3, 35. Propert. III, 5, 43. Manil. I, 78, ubi eleganter van Santen V. C. emendat: fua quifque fatis fola nosse putabant. Sensere tamquam onus novum, ipfi adhuc intacti: pro habuere. alnum vero nominat, quia paluftribus et littoribus gaudet: Ge. II, 451 Nec non et torrentem undam levis innatat alnus Miffa Pado. 137. Sidera locis fuis et nominibus notari cœpere; 138. Arctos, ursa major, Helice, olim Callisto, Ly 139. Venatio et aucupium inventum. Aves hic inter feras comprehenfæ. 141. Inventa pifcatio. funda, βόλος, Ovidio A. A. I, 763 jaculum, rete, in fluvium projectum : itaque verberat amnem, qui jacit; fed audet jam pifcator ad medium alveum procedere, alta petens, mox alius in pelago, in ipfo mari, everriculis pifcatur. 143. ferri rigorem poëta pro ipfo ferro rigido dixit; fe 145 (Nam primi cuneis scindebant fissile lignum) Tum variæ venere artes: labor omnia vicit Inprobus et duris urguens in rebus egestas. Prima Ceres ferro mortalis vertere terram Instituit: quum jam glandes atque arbuta facræ Deficerent filvæ, et victum Dodona negaret. Mox et frumentis labor additus: ut mala culmos 144. primum admodum multi. Verfum totum pro inserto habebat Jac, Bryant V. C.; et fateor me ipfum in ea fententia fuiffe. Verba quidem funt admodum ornata; et iterum Æn. VI, 181 cuneis et fiffile robur Scinditur, XI, 137 Robora nec cuneis-fcindere-ceffant: Verum alicnum a re est id, quod inferitur, et fententiarum nexus inde languorem contrahit. Jam primum ed. Ven. Enimvero Nam primi editum jam inde ab Aldd. finde bant Cantabr. fiffile robur Leidenf. unus a m. fec. 145. rates pro artes Ven. vicit recte Heinf. e melioribus non primus dedit sed revoca vit poft Ald. tert. Naugerii. Vulgo vincit. 146. furgens Medic. a m. pr. 148. facra ed. Genev. cum Servio Dan. - 149, Defuerant nonnulli apud Pierium, negarent Rom. 150. frumenti Gud. et Goth. fec. a m. pr. ex frumentis conj. Burnı,, fed hæret in labor. vid. Not. et m. cule mus Gud. et a m. pr. Parrhaf. tionem minus poëticam effice rent); et cum quercus, cujus generis nobiliffimæ apud Dodonam filvæ, non amplius satis magnam glandium copiam fuppeditarent. 150. Redit ad propofitum V. 121. Mox etiam noxx, mala et damna (labor, ut πόνος pro πῆμα, βλάβη) invafere frumenta, h. factum, ut fegetes variis malis ac morbis laborarent; invafit eas robigo mala, exitiofa, quæ culmos exedit, carduus, qui et late ferpere et femen quaquaversus disseminare folet; ex uno enim feminis grano viginti quatuor millia, primo, adeoque quinquies millies ducenties sexagies centena millia (526,000,000) [imo 576,000,000] granorum femi ** Effet robigo, segnifque horreret in arvis Carduus: intereunt segetes; fubit afpera filva, Lappæque tribulique; interque nitentia culta Infelix lolium et fteriles dominantur avenæ. Quod nifi et adfiduis terram insectabere rastris, Et fonitu terrebis aves, et ruris opaci 151 156 151. robigo meliores scribunt: dederat hoc jam Commelin. e Palat. et revocavit Heinf. pro rubigo. horrefcet Ven. 153. tribolique Rom. Medic. et Gud. Sic etiam Georg. III, 585. virentia culta Parrhaf. et ed. Mediol, Sed vid. Burm. ad Georg. II, 211.--154. nafcuntur Moret. sec. ex Ecl. V, 37, ubi idem verfus. 155. adfiduus Ven. herbam Medic. uterque cum Regio; et placere poteft; fed est interpretamentum, a rei rustica rationibus alienum: agitur enim hic de farritione, quæ fit fementi peracta; ad condenda semina: a quibus etiam aves abigendæ funt; et infe qui arva jam v. 104 dixerat de fulcis fatis, et fatione facta: nunc terram infectari, instare agro fato, rastro inducendo. fectabere Parrhaf. rutris Jo. Schrader. conj. et hic, nalium altero anno produci poffunt. vid. Martin, segnis, qui efficit fegne feu retardat, ad quodcumque adhærefcit; tenax. Vir doctus, Meierotto, eo revocat, quod carduus aratrum feu raftrum retardat. horreret, cum vi, pro crefceret: quatenus horrere poëtis dicuntur omnia, quæ erecta stant, aut eminent, ut pili in metuentis corpore, itaque et spinosa virgulta. 152. filvam fonantem, ea fubit, succedit in segetis locum. 153. lappe noftris Kletten. Plinius ἀπαξίνην ita reddidit. vid. Martin, ad h. 1. tribuli, spinæ genus, in Italia frequens. lolium Lülch, lolium temulentum Lin., αἷρα, vid. Geopon. II, 43. Galen. de Alim. fac, I, ult. Plin. XVIII, 44, f. 17. infelix, sterile, ut felix arbor pro frugifera. vid. Intpp. ad Grat. Cyneg. 442 et al. Epitheton hoc, tamquam Virgilium auctorem agnofcens, laudat Plin. XXII, f. 77. avena pro frumenti vitio olim habita, ut et hordeum in eam degenerare crederent, vid. Plin. XVIII, 44, 1; fed peculiarem herbam, fui feminis, esse docent recentiores. Refpexit h. 1. Plin, XVIII, 17, 2 Nam lolium et tribulos et carduos lappasque non magis quam rubos inter frugum morbos potius, quam inter ipfius terræ pestes, numeraverim. Caleste frugum vinearumque malum, nullo minus noxium eft, robigo. Frequentissima hæc in rofcide tractu convallibusque, ac perflatum non habentibus: e diverso carent ea ventosa et excelfa. 155. terram infectabere raf. tris, affiduo: de farritione lo. quitur (cf. Colum. II, 12): quæ fit semente facta, ante oc. cationem, Falce premes umbras, votisque vocaveris imbrem: Heu, magnum alterius frustra spectabis acervum ; Concussaque famem in filvis solabere quercu. Dicendum et, quæ fint duris agrestibus arma, Quis fine nec potuere seri, nec surgere, messes: 161 Vomis, 'et inflexi primum grave robur aratri, Tardaque Eleusinæ matris volventia plauftra, Tribulaque, traheæque, et iniquo pondere rastri; 157. umbram Medic, Romanus cum multis.-158, Heu frufira magnum alterius laudat Sen. de Benef. VII, 5. exfpectabis Medic. Pierii et Bodlei. -159. Conceffamque ed. Gen., male. vid. inf, IV, 81. Excussa unus Mead. 160. duris quæ fint legi vult Cuningham.-161. non p. Zulich. -162. Vomis vel Vomer Rottend, vid. fup. v. 46. Vomer Goth. pr.163. Tardeque Voff. voluentia matris plauftra Goth. fec. Eleusine edd. vett. et Ald. pr. Eleufinus novavit poëta pro vulgari Ἐλευσίνιος.--164. Tribulæque laudat Nonius Marcellus. Est sane tribula et tribulum a τρίβολος. cf. Anffe de Villoifon V. C. ad Longum p. 120. trabeque Medic. et al. et abest a Voff. pr. raftra Goth. pr. rutrum et hic Jul. Sab. præfcriptum habet; fed ille, ex Probo suspicor, omne instrumentum rufticun enumerat, cationem, farculo: quod h. 1. raftrum. Quod,, καθὸ, quamobrem, cum ita res se habeant, nifi etc. infectabere pro infectatus fueris; ut et reliqua. Sed ita folent poëtæ. v. Burm. 157. frondes arborum umbram facientium amputandas effe dicit: falce premitur id, quod secatur. Nifi cum Mitscherlichio accipere malis premere umbras comprimere, coërcere. Verum et Horat. I. Carm. 31, 9 premant Calena falce-vitem. rus opacum h. arboribus confitus ager, adeoque pro arboribus. votisque vocaveris imbrem: fuaviter, nisi votis obtinueris: pro vulgari: nifi tempeftivæ pluviæ obtigerint. 158.159. Messem parcam fore ominatur poëta ornate. Ex Hefiod. "Εργ. 394 395 ὥς τοι ἕκατα "Ωρι ̓ ἀέξηται· μὴ πως τὰ μεταξὺ χατίζων Πτώσσης ἀλλοτρίας οἴκος καὶ μηδὲν ἀνύσσης. 160-166. De inftrumentis operis ruftici agit: primum vomer s. vomis, et aratrum robustum; tum plauftra bobus juncta; unde volventia fe, tarda, pro tardum, tarde quæ volvuntur, tracta a bubus, et aguntur tarde; forte rotis parvis iisque solidis, fine radiis: tympana appellant: cf. Probus: cujufmodi rotæ etiamnum paffim visuntur, etiam in Lombardia. Cereri facra, quippe a qua omnino operis 5 ruftici |