Sunt geminae Somni portae; quarum altera fertur cornea, qua veris facilis datur exitus umbris, 895 altera candenti perfecta nitens elephanto, sed falsa ad caelum mittunt insomnia manes. his ubi tum natum Anchises unaque Sibyllam prosequitur dictis portaque emittit eburna, ille viam secat ad navis sociosque revisit; 900 tum se ad Caietae recto fert litore portum. ancora de prora iacitur; stant litore puppes. P. VERGILI MARONIS AENEIDOS LIBER SEPTIMUS. Tu quoque litoribus nostris, Aeneia nutrix, aeternam moriens famam, Caieta, dedisti, et nunc servat honos sedem tuus, ossaque nomen Hesperia in magna, siqua est ea gloria, signant. 5 at pius exequiis Aeneas rite solutis, aggere composito tumuli, postquam alta quierunt aequora, tendit iter velis portumque relinquit. adspirant aurae in noctem, nec candida cursus luna negat; splendet tremulo sub lumine pontus. 10 proxima Circaeae raduntur litora terrae, dives inaccessos ubi Solis filia lucos adsiduo resonat cantu tectisque superbis urit odoratam nocturna in lumina cedrum arguto tenuis percurrens pectine telas. 15 hinc exaudiri gemitus iraeque leonum vincla recusantum et sera sub nocte rudentum, saevire, ac formae magnorum ululare luporum, atque fugam dedit et praeter vada fervida vexit. cum venti posuere omnisque repente resedit Nunc age, qui reges, Erato, quae tempora rerum, 40 45 50 sola domum et tantas servabat filia sedes iam matura viro, iam plenis nubilis annis. multi illam magno e Latio totaque petebant 55 Ausonia; petit ante alios pulcherrimus omnis Turnus, avis atavisque potens, quem regia coniunx adiungi generum miro properabat amore; sed variis portenta deum terroribus obstant. laurus erat tecti medio in penetralibus altis 60 sacra comam multosque metu servata per annos, quam pater inventam, primas cum conderet arces, ipse ferebatur Phoebo sacrasse Latinus Laurentisque ab ea nomen posuisse colonis. huius apes summum densae (mirabile dictu) 65 stridore ingenti liquidum trans aethera vectae obsedere apicem, et pedibus per mutua nexis examen subitum ramo frondente pependit. continuo vates 'externum cernimus', inquit, 'adventare virum et partis petere agmen easdem 70 partibus ex isdem et summa dominarier arce'. practerea, castis adolet dum altaria taedis et iuxta genitorem adstat Lavinia virgo, visa (nefas) longis comprendere crinibus ignem atque omnem ornatum flamma crepitante cremari 75 regalisque accensa comas, accensa coronam insignem gemmis, tum fumida lumine fulvo involvi ac totis Volcanum spargere tectis. id vero horrendum ac visu mirabile ferri; namque fore inlustrem fama fatisque canebant 80 ipsam, sed populo magnum portendere bellum. at rex sollicitus monstris oracula Fauni, fatidici genitoris, adit lucosque sub alta consulit Albunea, nemorum quae maxima sacro fonte sonat saevamque exhalat opaca mephitim. 85 hinc Italae gentes omnisque Oenotria tellus in dubiis responsa petunt; huc dona sacerdos o mea progenies, thalamis neu crede paratis; Vergili Aeneis. 10 90 95 100 105 110 115 120 continuo 'salve, fatis mihi debita tellus, vosque', ait, o fidi Troiae salvete penates! hic domus, haec patria est; genitor mihi talia namque (nunc repeto) Anchises fatorum arcana reliquit: "cum te, nate, fames ignota ad litora vectum 125 accisis coget dapibus consumere mensas, tum sperare domos defessus ibique memento 130 quare agite et primo laeti cum lumine solis, quae loca, quive habeant homines, ubi moenia gentis, vestigemus et a portu diversa petamus. nunc pateras libate Iovi precibusque vocate Anchisen genitorem et vina reponite mensis'. 135 sic deinde effatus frondenti tempora ramo implicat et geniumque loci primamque deorum Tellurem nymphasque et adhuc ignota precatur flumina, tum Noctem Noctisque orientia signa Idaeumque Iovem Phrygiamque ex ordine matrem 140 invocat et duplicis caeloque Ereboque parentes. hic pater omnipotens ter caelo clarus ab alto intonuit radiisque ardentem lucis et auro ipse manu quatiens ostendit ab aethere nubem. diditur hic subito Troiana per agmina rumor, 145 advenisse diem, quo debita moenia condant. certatim instaurant epulas atque omine magno crateras laeti statuunt et vina coronant. Postera cum prima lustrabat lampade terras orta dies, urbem et finis et litora gentis 150 diversi explorant: haec fontis stagna Numici, hunc Thybrim fluvium, hic fortis habitare Latinos. tum satus Anchisa delectos ordine ab omni centum oratores augusta ad moenia regis |