Carduus: intereunt fegetes; fubit afpera filva, Lappæque tribulique; interque nitentia culta Infelix lolium, et fteriles dominantur avenæ. Quod, nifi et adfiduis terram infectabere raftris, Et fonitu terrebis aves, et ruris opaci
Falce premes umbras, votisque vocaveris imbrem: Heu! magnum alterius frustra spectabis acervum, Concufsâque famem in filvis folabere quercu.
Dicendum et, quæ fint duris agreftibus arma;
Quîs fine nec potuere seri, nec furgere, meffes.
Vomis, et inflexi primum grave robur aratri,
Tardaque Eleufinæ matris volventia plauftra,
Tribulaque, traheæque, et iniquo pondere raftri:
Virgea præterea Celei vilisque fupellex,
Arbuteæ crates, et mystica vannus Iacchi.
Omnia quæ multo ante memor provifa repones,
Si te digna manet divini gloria ruris.
Continuo in filvis magnâ vi flexa domatur
In burim et curvi formam adcipit ulmus aratri;
Huic a ftirpe pedes temo protentus in octo;
Binæ aures, duplici aptantur dentalia dorfo,
Cæditur et tilia ante jugo levis, altaque fagus
Stivæ, quæ currus a tergo torqueat imos;
Et fufpenfa focis explorat robora fumus.
Poffum multa tibi veterum præcepta referre;
Ni refugis, tenuisque piget cognofcere curas..
Area cum primis ingenti æquanda cylindro,
Et vertenda manu, et cretâ folidanda tenaci;
Ne fubeant herbæ, neu pulvere victa fatifcat:
Tum variæ inludant peftes: fæpe exiguus mus
Sub terris pofuitque domos atque horrea fecit;
Aut oculis capti fodere cubilia talpæ;
Inventusque cavis bufo, et quæ plurima terræ
Monftra ferunt; populatque ingentem farris acer-
Curculio, atque inopi metuens formica fenecta.
Contemplator item, quum fe nux plurima filvis
Induet in florem, et ramos curvabit olentis:
Si fuperant fetus, pariter frumenta sequentur,
Magnaque cum magno veniet tritura calore:
At, fi luxuriâ foliorum exuberat umbra,
Nequidquam pinguis paleâ teret area culmos.
Semina vidi equidem multos medicare ferentes,
Et nitro prius et nigrâ perfundere amurcâ;
Grandior ut fetus filiquis fallacibus effet:
At, quamvis igni exiguo properata maderent,
Vidi lecta diu, et multo fpectata labore,
Degenerare tamen; ni vis humana quot annis
Maxuma quæque manu legeret: fic omnia fatis
In pejus fluere, ac retro fublapfa referri.
Non aliter, quam qui adverfo vix flumine lembum
Remigiis fubigit, fi brachia forte remifit,
Atque illum in præceps prono rapit alveus amni.
Præterea, tam funt Arcturi fidera nobis,
Hædorumque dies fervandi, et lucidus Anguis,
Quam quibus in patriam ventofa per æquora vectis
Pontus, et oftriferi fauces tentantur Abydi.
Libra die fomnique pares ubi fecerit horas,
Et medium luci atque umbris jam dividit orbem;
Exercete, viri, tauros, ferite hordea campis,
Ufque fub extremum brumæ intractabilis imbrem.
Nec non et lini fegetem, et Cereale papaver,
Tempus humo tegere, et jamdudum incumbere
raftris ;
Dum ficcâ tellure licet, dum nubila pendent.
Vere fabis fatio: tum te quoque, Medica, putres
Adcipiunt fulci, et milio venit annua cura:
Candidus auratis aperit quum cornibus annum
Taurus, et averfo cedens Canis occidit aftro.
At, fi triticeam in messem robuftaque farra
Exercebis humum, folisque inftabis aristis ;
Ante tibi Eoa Atlantides abfcondantur,
Gnofiaque ardentis decedat ftella Corona,
Debita quam fulcis conmittas femina, quamque
Invitæ properes anni fpem credere terræ,
Multi ante occafum Maiæ cœpere; fed illos
Exfpectata feges vanis elufit ariftis.
Si vero viciamque feres, vilemque fafelum,
Nec Pelufiacæ curam adfpernabere lentis;
Haud obfcura cadens mittet tibi figna Bootes:
Incipe, et ad medias fementem extende pruinas.
Idcirco, certis dimenfum partibus, orbem
Per duodena regit mundi Sol aureus aftra.
Quinque tenent cœlum zonæ; quarum una corufco
Semper fole rubens, et torrida femper ab igni:
Quam circum extremæ dextrâ lævâque trahuntur,
Cæruleâ glacie concretæ, atque imbribus atris.
Has inter mediamque duæ, mortalibus ægris
Munere conceffæ divom: via fecta per ambas,
Obliquus quâ fe fignorum verteret ordo.
Mundus ut ad Scythiam Rhipæasque arduus arcis
Confurgit, premitur Libya devexus in Auftros.
Hic vertex nobis femper fublimis; at illum,
Sub pedibus, Styx atra videt Manesque profundi.
Maxumus hic flexu finuofo elabitur Anguis
Circum perque duas, in morem fluminis, Arctos;
Arctos Oceani metuentis æquore tingui.
Illic, ut perhibent, aut intempefta filet nox
Semper, et obtentâ denfentur nocte tenebræ ;
Aut redit a nobis Aurora, diemque reducit:
Nosque ubi primus equis Oriens adflavit anhelis,
Illis fera rubens adcendit lumina Vefper.
Hinc tempeftates dubio prædiscere cœlo
Poffumus, hinc meffisque diem tempusque ferendi;
Et quando infidum remis inpellere marmor
Conveniat; quando armatas deducere claffis;
Aut tempeftivam in filvis evertere pinum.
Nec fruftra fignorum obitus fpeculamur et ortus, Temporibusque parem diverfis quatuor annum. Frigidus agricolam fi quando continet imber, Multa, forent quæ mox cœlo properanda fereno, Maturare datur: durum procudit arator
Vomeris obtufi dentem; cavat arbore lintres;
Aut pecori fignum aut numeros inpreffit acervis.
Exacuunt vallos alii furcasque bicornis,
Atque Amerina parant lentæ retinacula viti.
Nunc facilis rubeâ texatur fifcina virgâ;
Nunc torrete igni fruges, nunc frangite saxo.
Quippe etiam feftis quædam exercere diebus
Fas et jura finunt: rivos deducere nulla
Religio vetuit, fegeti prætendere fæpem,
Infidias avibus moliri, incendere vepres,
Balantumque gregem fluvio merfare falubri.
Sæpe oleo tardi costas agitator aselli,
Vilibus aut onerat pomis; lapidemque revertens
Incufum, aut atræ maffam picis, urbe reportat.
Ipfa dies alios alio dedit ordine Luna
Felices operum: quintam fuge; pallidus Orcus, Eumenidesque fatæ: tum partu Terra nefando Cœumque, Iapetumque creat, fævumque Typhoëa, Et conjuratos cœlum refcindere fratres.
Ter funt conati inponere Pelio Offam
Scilicet, atque Offæ frondofum involvere Olympum:
Ter pater exftructos disjecit fulmine montis.
Septuma poft decumam felix, et ponere vitem,
Et prenfos domitare boves, et licia telæ
Addere: nona fugæ melior, contraria furtis.
Multa adeo gelidâ melius fe nocte dedere,
Aut
quum fole novo terras inrorat Eoüs.
|