P. VIRGILII MARONIS

CULEX.

AD OCTAVIUM.

LUSIMUS, Octavi, gracili modulante Thaliâ;
Atque, ut araneoli, tenuem formavimus orfum.
Lufimus: hæc propter Culicis fint carmina dicta.
Omnis ut hiftoriæ per ludum confonet ordo
Notitiæ, ducam voces: licet invidus adfit.
Quisquis erit culpare jocos, Mufamque, paratus;
Pondere vel Culicis levior, famâque, feretur.
Pofterius graviore fono tibi Mufa loquetur
Noftra: dabunt cum fecuros mihi tempora fructus:
Ut tibi digna tuo poliantur carmina sensu.

Latonæ, magnique decus Jovis, aurea proles,
Phœbus, erit noftri princeps et carminis auctor,
Et recinente lyrâ fautor: five educat illum
Alma Chimæreo Xanthus perfusa liquore,
Seu nemus Afteriæ, feu quâ Parnaffia rupes
Hinc atque hinc patulâ præpandit cornua fronte,

Caftaliæque fonans liquido pede labitur unda.
Quare, Pierii laticis decus, ite, forores
Naïdes, et celebrate deum plaudente choreâ.
Et tibi, fancta Pales, ad quam ventura recurrit
Agreftum bona cura, fequi fit cura tenentis
Aërios nemorum tra&us, filvasque virentes:
Te cultrice vagus faltus feror inter, et antra.
At tu, cui meritis oritur fiducia chartis,
Octavi venerande, meis adlabere cœptis,
Sancte puer: tibi namque canit non pagina bellum,
Phlegra Giganteo sparsa eft quo fanguine tellus;
Nec Centaureos Lapithas conpellit in enfis;
Urit Erichthonias Oriens non ignibus arces;
Non perfoffus Athos, nec magno vincula Ponto
Jacta, meo quærent jam fera volumine famam;
Non Hellefpontus pedibus pulfatus equorum,
Græcia cum timuit venientis undique Perfas:
Mollia fed tenui percurrere carmina verfu,
Viribus apta fuis, Phœbo et duce ludere, gaudet.
Et tu, fancte puer, venerabilis, et tibi certet
Gloria perpetuum lucis manfura per ævum;
Et tibi fede piâ maneat locus, et tibi fofpes
Debita felicis memoretur vita per annos,
Grata bonis lucens. Sed nos ad cœpta feramur.
Igneus Oeteas jam fol penetrarat in arcis,
Candidaque aurato quatiebat lumina curru;
Crinibus et rofeis tenebras Aurora fugarat:
Propulit ut ftabulis ad pabula læta capellas

Paftor, et excelfi montis juga fumma petivit, Lucida quâ patulos velabant gramina collis. Jam filvis, dumisque, vagæ; jam vallibus abdunt Corpora; jamque, omni celeres e parte vagantes, Scrupea defertæ perrepunt ad cava rupis. Tondentur tenero viridantia germina morsu, Pendula projectis carpuntur et arbuta ramis, Denfaque virgultis avide labrufca petuntur. Hæc, fufpenfa, rapit carpente cacumina morsu Vel falicis lentæ, vel quæ nova nafcitur alnus: Hæc teneras fruticum fentes rimatur: at illa Inminet in rivi præftantis marginis undam. O bona paftoris! fi quis non pauperis usum Mente prius doctâ faftidiat, et probet illic Omnia, luxuriæ pretiis, incognita curis, Quæ lacerant avidas inimico pectore mentes. Si non Affyrio fuerint bis lauta colore, Attalicis opibus data vellera; fi nitor auri Sub laqueare domûs animum non tangit avarum; Picturæque decus, lapidum nec fulgor in ullâ Cognitus utilitate manet; nec pocula gratum Alconis referent Botique toreuma; nec Indi Conchea bacca maris pretio eft: at pectore puro Sæpe fuper tenero profternit gramine corpus; Florida cum tellus, gemmantis picta per herbas, Vere novat dulci diftin&ta coloribus arva: Atque illum, calamo lætum recinente paluftri, Otiaque invidiâ degentem, ac fraude, remotâ,

K

Pollentemque fibi, viridi cum palmite ludens
Tmolia pampinco fubter coma velat amictu.
Illi funt vaccæ, et rorantes lacte capellæ,
Et nemus, et fecunda Pales, et vallibus imis
Semper opaca, novis manantia fontibus, antra.
Quis magis optato queat esse beatior ævo,
Quam qui mente procul purâ, fenfuque probando,
Non avidas agnovit opes; non tristia bella,
Nec funefta timet validæ certamina claffis;
Non, fpoliis dum fancta deûm fulgentibus ornet
Templa, vel evectus finem transcendat habendi,
Adverfum fævis ultro caput hoftibus offert.
Illi falce deus colitur, non arte, politus;
Ille colit lucos; illi Panchaïa tura,
Floribus agreftes herbæ variantibus, adfunt;
Illi dulcis adeft requies, et pura voluptas,
Libera vindicibus curis: huc inminet, omnis
Dirigit huc fenfus, hæc cura eft fubdita cordi,
Quolibet ut requie victu contentus abundet,
Jucundoque liget languentia corpora fomno.
O pecudes! o Panes! et o lætiffima Tempe
Frondis Hamadryadum! quarum non divite cultu
Emulus Afcræo paftor fibi quisque poëtæ
Securam placido traducit pectore vitam.
Talibus in ftudiis baculo dum nixus apricas
Paftor agit curas, et dum non arte canorâ
Conpactâ folitum modulatur arundine carmen;
Tendit inevectus radios Hyperionis ardor,

Lucidaque æthereo ponit difcrimina mundo,

Quâ jacit Oceanum flammas in utrumque rapaces.
Et jam conpellente vagæ paftore capella
Ima fufurrantis repebant ad vada lymphæ,
Quæ fubter viridem refidebant cærula mufcum.
Jam medias operum partis evectus erat Sol,
Cum denfas paftor pecudes cogebat in umbras;
Et procul adfpexit luco refidere virenti,
Delia diva, tuo: quo quondam, victa furore,
Venit Nycelium fugiens Cadmeïs Agave,
Infandas fcelerata manus e cæde cruentâ:
Quæ, gelidis bacchata jugis, requievit in antro,
Pofterius pœnam gnati de morte datüra.
Hic etiam viridi ludentes Panes in herbâ,
Et Satyri, Dryadesque choros egere puellæ,
Naïadum in cœtu. Tantum non Orpheus Hebrum
Reftantem tenuit ripis, filvasque, canendo,
Quantum te pernox remorantem, diva, chorea,
Multa tibi læto fundentes gaudia vultu;
Ipfa loci natura domum refonante fufurro
Quis dabat, et dulci feffas refovebat in umbrâ.
Nam primum pronâ furgebant valle patentes
Aëria platanus; inter quas inpia lotos,
Inpia, quæ focios Ithaci mærentis abegit,
Hofpita dum nimiâ tenuit dulcedine captos.
At, quibus, infigni curru projectus equorum,
Ambuftus Phaëthon luctu mutaverat artus,
Heliades, teneris inplexæ brachia truncis,