SIC fatur lacrimans, classique inmittit habenas, Et tandem Euboicis Cumarum adlabitur oris. Obvertunt pelago proras; tum dente tenaci Ancora fundabat navis, et litora curvae Praetexunt puppes. Iuvenum manus emicat ardens Litus in Hesperium; quaerit pars semina flammac Abstrusa in venis silicis, pars densa ferarum Tecta rapit silvas, inventaque flumina monstrat. At pius Aeneas arces, quibus altus Apollo Praesidet, horrendaeque procul secreta Sibyllae, Antrum inmane, petit, magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates aperitque futura.
Iam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta. Daedalus, ut fama est, fugiens Minoia regna, Praepetibus pennis ausus se credere caelo, Insuetum per iter gelidas enavit ad Arctos, Chalcidicaque levis tandem super adstitit arce. Redditus his primum terris, tibi, Phoebe, sacravit Remigium alarum, posuitque inmania templa.
In foribus letum Androgeo; tum pendere poenas Cecropidae iussi-miserum!-septena quot annis Corpora natorum; stat ductis sortibus urna. Contra elata mari respondet Gnosia tellus: Hic crudelis amor tauri, suppostaque furto Pasiphae, mixtumque genus prolesque biformis Minotaurus inest, Veneris monumenta nefandae; Hic labor ille domus et inextricabilis error; Magnum reginae sed enim miseratus amorem
Daedalus, ipse dolos tecti ambagesque resolvit, Caeca regens filo vestigia. Tu quoque magnam Partem opere in tanto, sineret dolor, Icare, haberes. Bis conatus erat casus effingere in auro;
Bis patriae cecidere manus. Quin protinus omnia Perlegerent oculis, ni iam praemissus Achates Adforet atque una Phoebi Triviaeque sacerdos, Deiphobe Glauci, fatur quae talia regi: Non hoc ista sibi tempus spectacula poscit; Nunc grege de intacto septem mactare iuvencos Praestiterit, totidem lectas de more bidentis. Talibus adfata Aenean-nec sacra morantur lussa viri-Teucros vocat alta in templa sacerdos. Excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Quo lati ducunt aditus centum, ostia centum ; Unde ruunt totidem voces, responsa Sibyllae. Ventum erat ad limen, cum virgo, Poscere fata Tempus, ait; deus, ecce, deus! Cui talia fanti Ante fores subito non voltus, non color unus, Non comptae mansere comae; sed pectus anhelum, Et rabie fera corda tument; maiorque videri, Nec mortale sonans, adflata est numine quando Iam propiore dei. Cessas in vota precesque, Tros, ait, Aenea? cessas? neque enim ante dehiscent Attonitae magna ora domus. Et talia fata Conticuit. Gelidus Teucris per dura cucurrit Ossa tremor, funditque preces rex pectore ab imo: Phoebe, gravis Troiae semper miserate labores, Dardana qui Paridis direxti tela manusque Corpus in Acacidae, magnas obeuntia terras Tot maria intravi duce te penitusque repostas Massylum gentis praetentaque Syrtibus arva, Iam tandem Italiae fugientis prendimus oras; Hac Troiana tenus fuerit Fortuna secuta. Vos quoque Pergameae iam fas est parcere genti, Dique deaeque omnes, quibus obstitit Ilium et ingens Gloria Dardaniae. Tuque, o sanctissima vates, Praescia venturi, da, non indebita posco Regna meis fatis, Latio considere Teucros Errantisque deos agitataque numina Troiae.
Tum Phoebo et Triviae solido de marmore templum Instituam, festosque dies de nomine Phoebi. Te quoque magna manent regnis penetralia nostris. Hic ego namque tuas sortes arcanaque fata, Dicta meae genti, ponam, lectosque sacrabo, Alma, viros. Foliis tantum ne carmina manda, Ne turbata volent rapidis ludibria ventis; Ipsa canas oro. Finem dedit ore loquendi.
At, Phoebi nondum patiens, inmanis in antro Bacchatur vates, magnum si pectore possit Excussisse deum; tanto magis ille fatigat
Os rabidum, fera corda domans, fingitque premendo. 80 Ostia iamque domus patuere ingentia centum Sponte sua, vatisque ferunt responsa per auras: O tandem magnis pelagi defuncte periclis! Sed terrae graviora manent. In regna Lavini Dardanidae venient; mitte hanc de pectore curam ; 85 Sed non et venisse volent. Bella, horrida bella, Et Thybrim multo spumantem sanguine cerno. Non Simois tibi, nec Xanthus, nec Dorica castra Defuerint; alius Latio iam partus Achilles, Natus et ipse dea; nec Teucris addita Iuno Usquam aberit; cum tu supplex in rebus egenis Quas gentis Italum aut quas non oraveris urbes! Caussa mali tanti coniunx iterum hospita Teucris Externique iterum thalami.
Tu ne cede malis, sed contra audentior ito, Quam tua te Fortuna sinet. Via prima salutis, Quod minime reris, Graia pandetur ab urbe. Talibus ex adyto dictis Cymaea Sibylla Horrendas canit ambages antroque remugit, Obscuris vera involvens: ea frena furenti Concutit, et stimulos sub pectore vertit Apollo.
Ut primum cessit furor et rabida ora quierunt, Incipit Aeneas heros: Non ulla laborum, O virgo, nova mi facies inopinave surgit;
Omnia praecepi atque animo mecum ante peregi. 105 Unum oro: quando hic inferni ianua regis Dicitur et tenebrosa palus Acheronte refuso, Ire ad conspectum cari genitoris et ora
Contingat; doceas iter et sacra ostia pandas. Illum ego per flammas et mille sequentia tela Eripui his humeris, medioque ex hoste recepi ; Ille meum comitatus iter maria omnia mecum Atque omnis pelagique minas caelique ferebat, Invalidus, viris ultra sortemque senectae. Quin, ut te supplex peterem et tua limina adirem, Idem oraus mandata dabat. Gnatique patrisque, Alma, precor, miserere ;-potes namque omnia, nec te Nequiquam lucis Hecate praefecit Avernis ;- Si potuit Manis arcessere coniugis Orpheus, Threicia fretus cithara fidibusque canoris, Si fratrem Pollux alterna morte redemit,
Itque reditque viam totiens. Quid Thesea, magnun Quid memorem Alciden? et mi genus ab Iove summo. Talibus orabat dictis, arasque tenebat,
Cum sic orsa loqui vates: Sate sanguine divom, 125 Tros Anchisiade, facilis descensus Averno;
Noctes atque dies patet atri ianua Ditis;
Sed revocare gradum superasque evadere ad auras, Hoc opus, hic labor est. Pauci, quos aequus amavit Iuppiter, aut ardens evexit ad aethera virtus, Dis geniti potuere. Tenent media omnia silvae, Cocytosque sinu labens circumvenit atro. Quod si tantus amor menti, si tanta cupido est, Bis Stygios innare lacus, bis nigra videre Tartara, et insano iuvat indulgere labori, Accipe, quae peragenda prius. Latet arbore opaca Aurcus et foliis et lento vimine ramus, Iunoni infernae dictus sacer; hunc tegit omnis Lucus et obscuris claudunt convallibus umbrae. Sed non ante datur telluris operta subire, Auricomos quam qui decerpserit arbore fetus. Hoc sibi pulchra suum ferri Proserpina munus Instituit. Primo avolso non deficit alter Aureus, et simili frondescit virga metallo. Ergo alte vestiga oculis, et rite repertum
Carpe manu; namque ipse volens facilisque sequetur, Si te fata vocant; aliter non viribus ullis Vincere, nec duro poteris convellere ferro.
Praeterea iacet exanimum tibi corpus amici- Heu nescis-totamque incestat funere classem, Dum consulta petis nostroque in limine pendes. Sedibus hunc refer ante suis et conde sepulchro. Duc nigras pecudes; ea prima piacula sunto. Sic demum lucos Stygis et regna invia vivis Aspicies. Dixit, pressoque obmutuit ore. Aeneas maesto defixus lumina voltu Ingreditur, linquens antrum, caccosque volutat Eventus animo secum. Cui fidus Achates
It comes, et paribus curis vestigia figit. Multa inter sese vario sermone serebant,
Quem socium exanimem vates, quod corpus humandum Diceret. Atque illi Misenum in litore sicco, Ut venere, vident indigna morte peremptum, Misenum Acoliden, quo non praestantior alter Acre ciere viros, Martemque accendere cantu. Hectoris hic magni fuerat comes, Hectora circum Et lituo pugnas insignis obibat et hasta. Postquam illum vita victor spoliavit Achilles, Dardanio Aeneae sese fortissimus heros Addiderat socium, non inferiora secutus.
Sed tum, forte cava dum personat aequora concha, Demens, et cantu vocat in certamina divos, Aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, Inter saxa virum spumosa inmerserat unda. Ergo omnes magno circum clamore fremebant, Praccipue pius Aeneas. Tum iussa Sibyllae, Haud mora, festinant flentes, aramque sepulchri Congerere arboribus caeloque educere certant. Itur in antiquam silvam, stabula alta ferarum, Procumbunt piceae, sonat icta securibus ilex, Fraxineaeque trabes cuneis et fissile robur Scinditur, advolvunt ingentis montibus ornos. Nec non Aeneas opera inter talia primus Hortatur socios, paribusque accingitur armis. Atque haec ipse suo tristi cum corde volutat, Adspectans silvam inmensam, et sic voce precatur: Si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto! quando omnia vere
« PreviousContinue » |