Flamtrum longos à tergo albefcere tractus:
Sæpè leuem paleam, & frondes volitare caducas,
Aut fumma nanteis in aqua colludere plumas.
At Borez de parte trucis cùm fulminat, & cùm
Eurique, Zephyrique tonat domus;omnia plenis
Rara natant fofsis, atque omnis nauna ponto
Homida vela legit núquam imprudentibus imber
Obfuit: aut illum furgentem vallibus imis
Aerix fugere grues: aut bucula cælum
Sufpiciens, patulis captauit naribus auras:
Aut arguta lacus circumuolitauit hirundo;
Et veterem in limo ranz cecinere querelain.
Sæpius-& tectis penetralibus extulit oua
Anguftum formica terens iter, & bibit ingens
Arcus,& è paftu decedens agmine magno
Coruorum increpuit denfis exercitus alis.
lam varias pelagi volucres, & quæ Afia circum
Dulcibus in ftagais rimantur prata Cayftri,
Certatim largos humeris infundere rores,
Nunc caput obiectare fretis, nunc currere in vndas,
Et ftudio incaffum videas geftire lauandi.

Tum cornix plena pluuiam vocat improba voce...
Et fola in ficca fecum fpatiatur arena.

Nec nocturna quidem carpentes penfa puellæ
Nefciuere hiemem: tefta cùm ardente viderent
Scintillare oleum, & putreis concrefcere fungos.
Nec minus ex imbri Soles, & aperta ferena
Profpicere,& certis poteris cognofcere fignis.
Nam neque tum ftellis acies obtufa videtur,
Nec fratris radiis obnoxia furgere Luna,
Tenuia nec lanz per cælum vellera ferri,
Non tepidum ad Solem pennas in litore pandunt
Diler Thetidi Alcyones: non ore folutos
Inmundi meminere fues ia&are maniplos.

At nebula magis ima petunt, campoque recumbunts!:
Solis & occafum feruans de culmine fummo
Nequiquam feros exercet noctua cantus.
Apparet liquido fublimis in aëre Nifus,
Et pro purpureo poenas dat Scylla capillo.

Quacumq, illa leuem fugiens fecat æthera pennis, ›
Ecce inimicus atrox magno ftridore per auras
Infequitur Nifus:quà fe fert Nifus ad auras,
Illa leuern fugiens raptim fecat æthera pennis.
Tum liquidas corui preffoter gutture voces,

Aut quater ingeminant: & fæpè cubilibus altis
Nefcio qua præter folitum dulcedine læti,
Inter fe foliis ftrepitant. iuuat imbribus actis
Progeniem paruam, dulceisque reuifere nidos.
Haud equidem credo, quia fit diuinitus illis
Ingenium, aut RERVM FATO prudentia maior.
Verùm,vbi tempeftas, & cæli mobilis humor
Mutauere vias, & lupiter humidus Auftris
Denfat, erant quæ rara modò, & quæ denfa,relaxat:
Vertuntur fpecies animorum,& pectora motus
Nunc alios,alios,dum nubila ventus agebat,
Concipiunt, hinc ille auium concentus in agris,
Et lætz pecudes, & ouantes gutture corui.
Si verò Solem ad rapidum, Lunasque fequenteis
Ordine refpicies;numquam te craftina fället
Hora,neque infidiis noctis capiere ferenz.
Luna reuertenteis cùm primum colligit igneis,
Si nigrum obfcuro comprenderit aëra cornu,
Maximus agricolis, pelagoque parabitur imber.
At,fi virgineum fuffuderit ore ruborem,
Ventus erit: vento femper rubet aurea Phoebe,
Sin ortu quarto, namque is certifsimus auctor,
Pura,nec obtufis per cælum cornibus ibit;
Totus & ille dies, & qui nafcentur ab illo,
Exactum ad menfem, pluuia,ventífque carebunt:
Votaque feruati foluent in litore nautæ
Glauco, & Panopex, & Inoo Melicerta.

Sol quoque & exoriens, & cùm fe condet in vndas,
Signa dabit: Solem certifsima figua fequentur,
Et quæ mânè refert, & quæ furgentibus aftris.
Ille vbi nafcentem maculis variauerit ortum
Conditus in nubem, medioque refugerit orbe,
Sufpecti tibi fint imbres, namque vrget ab alto
Arboribusque, fatisque Notus, pecorique finifter.
Aut vbi fub lucem denfa inter nubila fefe
Diuerfi ruinpent radij:aut vbi pallida furget
Tithoni croceum linquens Aurora cubile:
Heu, malè tum miteis defendet pampinus vuas:
Tam multa in tectis crepitans falit horrida grando.
Hoc etiam, emenfo cùm iam decedet Olympo,
Profuerit meminiffe magis. nam fæpe videmus
Ipfius in vultu varios errare colores.
Caruleus pluuiam denuntiat, igneus Euros,
Sin macula incipient ro inmifcerier igni:

Omnia tunc pariter vento, nimbifque videbis
Féruere, non illa quifquam me nocte per altum
Ire, neque à terra moneat conuellere funem.
At fi,cum referetque diem, condetque relatuin,
Lucidus orbis erit, fruftra terrebere nimbis,
Et claro filuas cernes Aquilone moueri,
Denique,quid Vefper ferus vehat,vnde ferenas
Ventus agat nubes, quid cogitet humidus Aufter,
Sol tibi figna dabit. Solem quis dicere falfum
Audcat?ille etiam cæcos inftare tumultus
Sæpè monet, fraudemque, & operta tumefcere bellas
Ille etiam exftindo miferatus Cæfare Romam,
Cùm caput obfcura nitidum ferrugine texit,
Impisque æternam timuerunt fæcula noctem.
Tempore quáquá illo tellus quoq., & æquora ponti,
Obfcenique canes, importuna que volucres

Signa dabant. quoties Cyclopum efferuere in agros
Vidimus vndantem ruptis fornacibus Aetnam,
Flamarumque globos, liquefa&taque voluere faxa?
Armorum fonitum toto Germania cælo
Audiit: infolitis tremuerunt motibus Alpes.
Vox quoque per lucos vulgò exaudita filenteis
Ingens, & fimulacra modis pallentia miris
Vila fub obfcurum notis, pecudesque locutz,
Infandum,fiftunt amnes,terræque dehifcunt,
Et maftum illacrymat templis ebur, ærag. fudant
Proluit infano contorquens vortice filuas
Fluuiorum rex Eridanus, camposque per omneis
Cum ftabulis armenta tulit: nec tempore eodena
Triftibus aut extis fibre apparere minaces,
Aut puteis manare cruor ceffauit: & altè
Per noctem refonare,lupis vlulantibus, vrbes.
Non aliâs cælo ceciderunt plura fereno
Fulgura: nec diri toties arfere cometr,
Ergo inter fefe paribus concurrere telis
Romanas acies iterum vidêre Philippi:
Nec fuit indignum fuperis,bis fanguine noftro
Emathiam, & latos Aemi pinguefcere campos."
Scilicet & tempus veniet, cùm finibus illis -
Agricola incuruo terram molitus aratro,
Exefa inueniet fcabra robigine peila:

Aut grauibus raftris galeas pulfabit inaneis,
Grandiaque effofsis mirabitur offa fepulcris..
Di patrij Indigetes, & Roule, Veftáque maer,
C 3

Qut Tufcum Tiberim, & Romana palatia feruas, Hunc faltem euerfo iuuenem fuccurrere fæclo Ne prohibete. faus iam pridem fanguine noftro Laomedontær luimus periuria Troix.

Jam pridem nobis cali te regia, Cæfar,

Inuider, atq. hominuni queritur curare triumphos, Quippe vbi fas verfum atque nefas: tot bella per orbem,

Tam multa fcelerum facies:non vllus aratro
Dignus honos:fqualent abdu&is arua colonis,
curuz rigidum falces conflantur in enfem.
Hinc mouet Euphrates, illinc Germania bellum:
Vicine ruptis inter fe legibus vrbes

Arma ferunt: fruit toto Mars impius orbe::
Va cùm carceribus fefe effudêre quadrige,
Addunt fe in fpatia; & fruftrà retinacula tendens,
Fertur equis auriga,neque audit currus habenas.

ARG. Hic liber tractat rationem vitium colendarum, prætereà præcepta de olea, & aliis arboribus.

H

A&tenus aruorum cultus, & fidera cæli:

Nunc te Bacche canã,nec no filuefiria tecú Virgulta,& prolem tardè crefcentis olicæ. Huc pater & Lenæe, (tuis heic omnia plena Muneribus:tibi pampineo grauidus autunno Floret ager: fpumat plenis vindemia labris) Huc pater û Lenze veni, nudataque moto Tinge nouo mecum direptis erurá cothurnis,

Principio arboribus varia eft natura creandis. Namque aliæ, nullis hominum cogentibus, ipfe Sponte fua veniunt, campofque, & Bumina latè Curuagement: vt molle fer,lentæque genifx.

Populus,

Populus, & glauca canentia fronde fali&a. 25, Pars autem pofito furgunt de femine: vt alte Caftanex,nemorumque loui quæ maxima fronder Efculus,atque habite Graiis oracula quercus. Pullulat ab radice aliis denfifsima filua:

Vt cerafis,vimifque: etiam Parnassia laurus
Parua fubingenti matris fe fubiicit vmbra.
Hos natura modos primum dedit: his genus omne
Siluarum,fruticumq. viret, nemorumque facrorum.
Sunt alij,quos ipfe via fibi repperit vfus.

Hic plantas tenero abfcindens de corpore matrum
Depofuit fulcis:hic ftirpes obruit aruo,
Quadrifidafque fudes, & acuto robore vallos;
Siluarumque aliæ preffos propaginis arcus
Exfpe&tant, & viua fua plantaria terra.
Nil radicis egent aliz:fummumque putator
Haud dubitat terræ referens mandare cacumen.
Quin &,caudicibus fectis,mirabile dictu,
Truditur è ficco radix oleagina ligno.
Er Txpè alterius ramos impunè videmus
Vertere in alterids, mutatamque infira mala '
Ferre pyrum, & prunis lapidofa rubefcere corna,
Quare agite o proprios generatim difcite cultus
Agricole, fru&ufque feros mollite colendo:
Neu fegnes iaceant terræ, iuuat Ifmara Baccho
Conferere, atque olea magnum veftire Taburnum,
Tuquerades, inceptumque vnà decurre laborem,
O decus,ô famæ meritò pars maxima noftræ
Marcenas,pelagoque volans da vela patenti,
Non ego cuneta meis amplecti verfibus opto:
Non,mihi fi linguæ centum fint,oraque centum,
Ferrea vox. ades, & primi lege litoris orain.
In manibus terræ. non heic te carmine ficto,
Atque per ambages, & longa exorfa tenebo.
Sponte fua
que le tollunt in luminis oras,
Infecunda quidem, fed læta, & fortia furgunt:
Quippe folo natura fubeft: tamen hæc quoq. fi quis
Inforat, aut fcrobibus mandet mutata fubaétis,
Exuerint filueftrem animum, cultuque frequenti
In quafcumque voces arteis, haud tarda fequentur.
Nec non & fterilis quæ ftirpibus exit ab imis,
Hec faciet, vacuos fi fit digefta per agros:
Nunc altz frondes, & rami matris opacant,
Crefcentique adimunt ferus,vruntque ferentem.
C+

lam,