Atque equidem memini (fama eft obfcurior annis)
Auruncos ita ferre fenes; his ortus vt agris
Dardanus, Ideas Phrygiæ penetrauit ad vrbeis,
Threiciamq. Samum, quæ nunc Samothracia ferturs
Hinc illum Coriti Tyrrhena ab fede profectum,
Aurea nunc folio ftellantis regia cali
Accipit, & nume um diuorum altaribus auget.
Dixerat, & dicta ilioneùs fic voce fecutus:
Rex, genus egregium Fauni,nec fluctibus actos
Atra fubegit hiems veftris fuccedere terris,
Nec fidus regione viæ, litúsve fefellit:

Confilio hanc omnes, animisque volentibus vrbem
Afferimur, pulfi regnis, qur maxima quondam
Extremo veniens Sol adfpiciebat Olympo.
Ab Ioue principium generis: loue Dardana pubes
Gaudet auo:rex ipfe Louis de gente fuprema
Troïus Aeneas tua nos ad limina mifit.
Quanta per Idzos fæuis effufa Mycenis
Tempeftas ierit campos;quibus a&us vterque
Europe atque Afix fatis concurrerit orbis:
Audiit, & fi quem tellus extrema refufo.
Submouet Oceano, & fi quem extenta plagarum
Quatuor in medio dirimit plaga Solis iniqui.
Diluuio ex illo tot vafta per æquora veði
Dis fedem exiguam patriis,litusque rogamus
Innocuu,& cun&tis vndamque, aurámque patentem,
Non erimus regno indecores: nec veftra feretur
Fama leuis, tantique abolefcet gratia facti:
Nec Troiam Aufonios gremio excepiffe pigebit.
Fata per Aenex iuro, dextramque potentem,
Siue fide, feu quis bello eft expertus, & armis;
Multi nos populi multe (ne temne, quod vltrò
Præferimus manibus vittas,ac verba precantum)
Et petiere fibi, & voluere adiungere gentes.
Sed nos fata deum veftras exquirere.terras
Imperiis egere fuis. hinc Dardanus ortus
Huc repetit, iufsisque ingentibus vrget Apollo
Tyrrhenú ad Thybrim, & fontis vada facra Numici.
Dat tibi prætereà fortuna parua prioris

Munera,relliquias Troia ex ardente receptas.
Hoc pater Anchifes auro libabat ad aras:
Hoc Priami geftamen erat, cùm iura vocatis
More daret populis, fceptrumque, facerque tias,
Ladunque labor, veftes.

Talibus

1

196

Talibus Ilionei di&is, defixa Latinus
Obtutu tenet ora, folóque immobilis hæret,
Intentos voluens oculos, nec purpura regem
Pica mouet, nec fceptra mouent Priameia tantun
Quantum in connubio gnatæ, thalamoque moratur:
Et veteris Fauni voluit fub pectore fortem,
Hunc Alum fatis externa ab fede profectum
Portendi generum,paribusque in regna vocari
Aufpiciis:hinc progeniem virtute futuram
Egregiam, & totum quæ viribus occuper orbem.
Tandem lætus ait: Dî noftra incepta fecundent,
Auguriumque fuum:dabitur, Troiane, quod optas.
Munera nec fperno, non vobis, rege Latino,
Diuitis vber agri, Troiæve opulentia deerit.
Ipfe modò Aeneas (noftri fi tanta cupido eft,
Si iungi hofpitio properat, fociusve vocari)
Adueniat,vultus néve exhorrefcatamicos:
Pars mihi pacis erit, dextram tetigiffe tyranni.
Vos contrà regi mea nunc mandata referte.
Eft mihi gnata,viro gentis quam iungere noftræ,
Non patrio ex adyto fortes, non plurima cælo
Montra finunt: generos externis affore ab oris,
Hoc Latio reftare canunt,qui fanguine noftrum
Nomen in aftra ferant, hunc illum pofcere fata
Et reor, &, fi quid veri mens augurat,opto.

Hæc effatus, equos numero pater eligit omni.
Stabant ter centum nitidi in præfepibus altis.
Omnibus extemplò feucris iubet ordine duci
Inftratos oftro alipedes, pictisque tapetis.
Aurea pectoribus demiffa monilia pendent:
Te&ti auro, fuluum mandunt fub dentibus aurum,
Abfenti Aenex currum,geminosque iugaleis
Semine ab ætherio, fpiranteis naribus ignem,
Illorum de gente, patri quos Dzdala Circe
Suppofita de matre nothos furata creauit.
Talibus Aeneade donis,di&tisque Latini,
Sublimes in equis redeunt, pacémque reportant.
Ecce autem Inachiis fefe referebat ab Argis
Szua louis coniux,aurasque inue&ta tenebat:
Et lætum Aeneam,claffemque ex æthere longè
Dardaniam Siculo profpexit ab vfque Pachyne.
Moligi iam tecta videt, iam fidere terræ,
Defeluiffe rates. ftetit acri fixa dolore:

Tum quaffans caput, hæc effudit pe&ore dics:

Heu Airpem inuifam, & fatis contraria noftris
Fata Phrygum!num Sigeis occumbere campis,
Num capti potuere capi?num incenfa cremaniz
Troia viros medias acies, mediosque per igneis
Inuenêre viam? at, credo,mea numina tandem
Feffa iacent,odiis aut exfaturata quieui.
Quinetiam patria excuffos infefta per vndas
Aufa fequi,& profugis toto me opponere Ponto.
Abfumtz in Teucros vires cælique marisque.
Quid Syrtes, aut Scylla mihi, quid vafta Charybdis
Profuit? optato conduntur Thybridis alueo,
Securi pelagi,atque mei. Mars perdere gentem
Iminanem Lapithum valuit: concefsit in iras
Ipfe deûm antiquam genitor Calydona Dianz:
Quod fcelus aut Lapithis tatú,aut Calydone merete?
Aft ego, magna louis coniux, nil linquere inaufum
Que potui infelix, quæ memet in omnia verti,
Wincor ab Aenea quòd fi mea numina non funt
Magna fatis, dubite haut equidé implorare quodvfqa
Flectere fi nequeo fuperos, Acherōta mouebo. (eft.
Non dabitur regnis,efto, prohibere Latinis,
Atque immota manet fatis Lauinia coniux:
At trahere,atque moras tantis licet addere rebus:
At licet amborum populos exfcindere regum.
Hac gener, atque focer coëant mercede fuorum.
Sanguine Trojano, & Rutulo dotabere virgo:
Et Bellona maner te pronuba: nec face tantùm
Ciffeis prægnans ignes enixa iugales:

Quin idem Veneri partus fums, & Paris alter,
Faneftaque iterum recidiua in Pergama redz.
Hæc vbi dicta dedit, terras horrenda petiuit:
Lu&ificam Alecto Dirarum ab fede fororum,
Infernisque ciet tenebris: cui triftia bella,
Iraque,infidiæque, & crimina noxia cordi.
Odit & ipfe pater Pluton, odêre forores
Tartarez monftrum:tot fefe vertit in ora,
Tam faux facies, tot pullulat atra colubris.
Quam Iuno his acuit verbis, ac talia fatur:
Hunc mihi da proprium, virgo fata No&te, laborem,
Hanc operam,ne nofter honos, infra&áve cedat
Fama loco, neu connubiis ambire Latinum
Aeneadz pofsint, Italósve obfidere fineis,'
Tu potes vnanimeis armare in prælia fratres,
Atque odijs verfare domos:tu verbera tectis
N 3

Func

Funcreasque inferre faces : tibi nomina mille,
Mille nocendi artes:fecundum concute pectus,
Difice compofitam pacem, fere crimina belli:
Arma velit,pofcatque fimul rapiatque iuuentus.
Exin Gorgone is Alecto infecta venenis
Principiò Latium, & Laurentis tecta tyranni
Cella petit, tacitumque obfedit limen Amatz:
Quam fuper aduentu Teucrum, Turniq. Hymenæis,
Femisex ardentem curaque, iraque coquebant.
Huic dea cæruleis vnum de crinibus anguem
Coniicit, inque finum præcordia ad intima subdit:
Quo furibunda domu monftro permifceat omnem.
1He inter vefteis,& leuia pectora lapfus
Voluitur atta&tu nullo, fallitque furentem,
Vipeream infpirans animam, fit tortile collo
Aurum ingens coluber,fit longe tænia vittz,
-Inne&titque comas, & membris lubricus errat.
Ac dum prima lues vdo fublapfa veneno
Pertentat fenfus, atque ofsibus implicat ignem;
Nec dum animus toto percepit pectore flamam:
Molliùs, & folito matrum de more locuta eft,
Multa fuper gnata lacrymás, Phrygiisq. Hymenzis:
Exfulibusne datur ducenda Lauinia Teucris,
O genitor? nec te miferet gnatæque, tuique?
Nec matris miferet, quá primo Aquilone relinquer
Perfidus,alta petens, abducta virgine prædo?
At non fic Plrygius penetrat Lacedæmona paftor,
Ledeamque Helenam Troianas vexit ad arces?
Quid tua fan&ta fides,quid cura antiqua tuorum,
Et confanguineo toties data dextera Turno?
Si gener externa petitur de gente Latinis;
Idque Tedet, Faunique premunt te iuffa parentis;
Omnem equidem fceptris terram, quæ libera noftris
Difsidet, externam reor, & fic dicere diuos.
Et Turno, prima domus repetatur origo,
Inachus, Acriliusque patres, mediæque Mycenx.
His vbi nequiquam dictis experta, Latinum
Contrà ftare videt, penitusque in vifcera lapfum
Serpentis furiale malum, totamque pererrat;
Tum verò infelix,ingentibus excita monftris,
Immenfam fine more furit lymphata per vrbem:
Ceu quondam torto volitans fub verbere turbo:
Quem pueri magno ia gyro vacua atria circum
Intenti ludo exerçent, ille actus habena

Curua

Curuatis fertur fpatiis: ftupet infcia turba,
Impubesque manus, mirata volubile buxum:
Dant animos plage. non curfu fegnior illo
Per medias vrbeis agitur, populosque feroces.
Quin etiam in filuas,fimulato numine Bacchi,
Maius adorta nefas,maioremque orfa furorem,
Euolat, & gnatam frondofis montibus abdit,
Quò thalamum eripiat Teucris, tedasque mioretur,
Euce Bacche fremens, folum te virgine dignum
Vociferans. etenim molleis tibi fumere thyrfos,
Te luftrare choros, facrum tibi pafcere crinem.
Fama volat, Furiisque accenfas pectore matres
Idem omnes fimul ardor agit,noua quærere tec
Deferuere domos: ventis dant colla, comasque.
Aft aliæ tremulis vlulatibus æthera complent,
Pampineasque gerunt incinta pellibus haftas.
Ipfa inter medias flagrantem feruida pinum
Suftinet, ac gnatæ, Turnique canit Hymenzos,
Sanguineam torquens aciem, toruumque repentè
Clamat: Iò matres audite vbi quæque Lating.
Si qua piis animis manet infelicis Amate
Gratia, fi iuris materni cura remordet;
Soluite crinaleis vittas,capite Orgia mecum.
Talem inter filuas, inter deferta ferarum,
Reginam Ale&o ftimulis agit vndique Bacchi.
Poftquam vifa fatis primos acuiffe furores,
Confiliumque,omnemque domum vertiffe Latini,
Protinus hinc fufcis triftis dea tollitur alis
Audacis Rutuli ad muros:quam dicitur vrbem
Acrifionzis Danaë fundaffe colonis,

Præcipiti delata Noto, locus Ardea quondam
Di&us auis: & nunc magnum manet Ardea nomea.
Sed fortuna fuit: teatis heic Turnus in altis
Iam mediam nigra carpebat nocte quietem.
Aledo toruam faciem, & furialia membra
Exuit, in voltus fefe transformat anileis,
Et frontem obfcenam rugis arat, induit albos
Cum vitta crineis; tum ramum innectit oliuz..
Fit Calybe funonis anus,templique facerdos:
Et iuueni ante oculos his fe cum vocibus offert:
Turne,tot incaffum fufos patiere labores?
Et tua Dardaniis tranffcribi fceptra colonis?
Rex tibi coniugium, & quæfitas fanguine dotes
Abnegat,externusque in regnum quæritur heres.
N4