In hoc exemplo duplex eft crypfis, inverfio partium et profyllogifmus. Primo in loco ponitur conclufio, eaque duabus profyllogifmis illuftratur; primò à pari, quod "avarus" non "fit liberior fervo:" fecundò ab effectis, quod fe demittit ob affem." Tum ponitur affumptio qui cupiet, metuet quoque." Propofitio poftremo in loco ponitur,

Qui metuens vivit, liber mihi non erit unquam."

Sic Terent. in Eunuch. concludit et judicat: "confilii expers, confilio regi non poteft: amor eft confilii expers; confilio itaque regi non poteft." Syllogifmus his verbis fequitur :

"Here, quæ res in fe neque confilium neque modum
Habet ullum, eam confilio regere non potes.
In amore hæc omnia infunt vitia; injuriæ,
Sufpiciones, inimicitiæ, induciæ,

Bellum, pax rurfum : incerta hæc fi tu poftules
Ratione certâ facere, nihilo plus agas,

Quàm fi des operam, ut cum ratione infanias."

In hoc exemplo propofitio fuo loco eft " quæ res in fe," &c. Pro affumptione ponitur ejus profyllogifmus variorum amoris adjunctorum quæ confilium impediunt; amor confilii expers eft, "quia in amore hæc infunt vitia," &c, Conclufio fequitur "incerta hæc," &c. Cujus fententia comparatione parium comprehenditur, ergo fi amorem confilio regere vis, "nihilo plus," &c.

Tertius modus eft affirmatus fpecialis: "Confules propter virtutem facti, ftudiofè remp. tueri debent: Cicero eft propter virtutem factus conful; Cicero igitur ftudiofè remp. tueri debet." Sic orator diligentiam fuam, Agr. 2, concludit et judicat: "Nam cùm omnium confulum," ait, "gravis in repub. cuftodienda, cura ac diligentia debet effe, tum eorum maximè, qui non in incunabulis, fed in campo funt confules facti. Nulli populo Rom. pro me majores noftri fpofponderunt mihi creditum eft: à me petere quod debeo, me ipfum appel

lare

lare debetis. Quemadmodum cùm petebam, nulli me auctores generis mei vobis commendarunt: fic fiquid deliquero, nullæ funt imagines, quæ me à vobis deprecentur. Quare modò ut vita fuppetat (quanquam ego fum is qui eam poffim ab iftorum fcelere infidiifque defendere) polliceor vobis, Quirites, bona fide, remp, vigilanti homini, non timido, diligenti, non ignavo, commififtis." Partes hujus fyllogifmi profyllogifmis ornantur. Propofitio à minori illuftratur: cujus fententia eft comparationis redditio, diverfis illuftrata: "nam cùm omnium confulum gravis, &c. tum eorum maximè :" diverfa funt, " non in incunabulis, fed in campo." Affumptio fequitur, "nulli populi Rom." &c., quæ iifdem rurfus diverfis illuftratur, et à fimili; meis, non majorum meritis; in campo, non in incunabulis fimilitudo his verbis continetur; "quemadmodum cùm petebam," &c. Tandem conclufionis fententia fequitur illuftrata, primùm teftimonio promiffi, obligationis vim habentis, "polliceor," &c.; deinde diverfo et difparato; quare modò," &c. Ergo Cicero erit vigilans, non timidus; diligens, non ignavus.

66

Aliud exemplum: "quod optatum redierit, gratum eft: Lefbia Catullo optata rediit; grata igitur eft."

"Si quicquam cupidoque optantique obtigit unquam et
Infperanti, hoc gratum eft animo propriè.
Quare hoc eft gratum, nobis quoque charius auro,
Quod te reftituis, Lesbia, mi cupido.
Reftituis cupido atque infperanti ipfa refers te

Nobis; ô lucem candidiore nota!

Quis me uno vivit felicior, aut magis hac quid
Optandum vita dicere quis poterit ?”

In hoc exemplo propofitio videtur effe compofita, fimplex tamen eft, et fyllogifmus fimplex; quia fimplex eft difpofitio argumenti cum partibus quæftionis. Duplex hic crypfis eft, reverfio et redundantia. Primo loco eft propofitio "fi quicquam cupido," &c. i. e. quicquid cupido; "fi" enim non femper connexi nota eft. Affumptio eft in quarto et quinto verfu, Lesbia Catullo optata rediit. Conclufio eft verfu tertio illuftrata à minori," quare hoc eft gratum et auro charius." Tribus poftremis verfi

bus

66

bus iteratur fententia conclufionis, primum ab adjuncto tempore, "ô lucem :" deinde à pari, " nemo me felicior, aut magis hac quid," &c.

Quartus modus eft negatus fpecialis: "deceptor aman. tis puellæ non eft laudandus: Demophoon eft deceptor amantis puellæ; Demophoon igitur non eft laudandus." Phyllis apud Ovidium ita judicat Demophoontem laudandum non effe.

"Fallere credentem non eft operofa puellam
Gloria fimplicitas digna favore fuit.

Sum decepta tuis et amans et foemina verbis ;
Dii faciant laudis fuinma fit ifta tuæ."

Propofitio fuum obtinet locum cum profyllogifmo adjunctæ fimplicitatis, ut caufæ cur deceptor non fit laudandus. Affumptio fequitur, fuin " decepta tuis," &c. Conclufionis fententia imprecatione continetur, "dii faciant, &c."

Quintus modus eft affirmatus proprius: ut, "Octavius eft hæres Cæfaris: ego fum Octavius; fum igitur hæres Cæfaris."

Sextus modus eft negatus proprius: ut, " Antonius non eft filius Cæfaris: tu es Antonius; non es igitur filius Cæfaris."

Hujus itaque fpeciei laus eft præ cæteris, quòd omnia quæftionum genera concludat; nempe generales, fpeciales vel proprias, eafque vel affirmatas vel negatas; et præfertim generales affirmatas: ob quam potiffimum caufam Ariftoteles fpeciem hanc et reliquis antepofuit, quod primus ejus modus nempe " affirmatus generalis" fit maximè fcientificus, poft. l. 11, cùm præcepta artium folus demonftret, et reductionem reliquarum ad hanc figuram five fpeciem laboriofè et fubtiliter excogitavit, verum non fic præftat hæc fpecies cæteris duabus, ut earum idcirco ad hanc reductio cum tanta ut fit, alphabeti vexatione elaboranda fuerit, quandoquidem et reliquæ fpecies non imperfectæ funt, nec minus neceffariò concludunt, id enim fyllogifmi fpeciebus commune cunctis eft, quæftiones denique illas, quæ ad ipfarum judicium rectè referuntur, interdum aptius concludunt, quàm in hac fpecie concludi queunt.

3

Meritò

Meritò itaque Galenus, 1. 2, de placit. Hippoc. et Plat. reductionem hanc omnemque ejus fupellectilem abecedariam tanquam vaniffimæ fubtilitatis doctrinam inanem ac futilem poft Antipatrum et Chryfippum explodit. Et Keckermannus ipfe, in P. Ramum ferè iniquior, reductionem tamen illam quam vocant "per impoffibile," ad eos duntaxat refutandos inventam, homines fanè abfurdos et rarò admodum repertos, qui utraque præmiffa conceffa, conclufionem regent, fatetur fe potius propter confuetudinem fcholarum, quàm propter magnum ejus ufum retinuiffe. At confuetudo certè gnaviter nugandi ejicienda è fcholis potius, quàm retinenda erat.

Tres hic paralogifmi refellendi funt; quorum duo funt utrique fpeciei explicatæ communes, propofitio nimirum particularis, et conclufio partis non debilioris: utriufque exemplum hoc effe poteft: "quoddam animal eft rationale: bestia eft animal; ergo bestia est rationalis." Et præterea totum medium, nempe " quoddam animal," non affumitur.

Proprius in hac fpecie paralogifmus eft argumenti negatio in affumptione: ut, omnis homo eft animal: equus non eft homo; ergo equus non eft animal.”

Hic etiam folus et unicus" pro negandi particulis habendi funt; paritérque reddunt affumptionem captiofam : ut, quicquid eft in mea domo, eft in oppido: unicus fons eft in mea domo; ergo unicus fons eft in oppido." Sic, "quicquid eft rifibile, eft animal: folus homo eft rifibilis: ergo folus homo eft animal." Tam enim hæ particulæ quàm negatio in minore, oftendunt non reciprocum effe majorem; adeòque conclufionem ex majore per minorem, vel generale ex proprio non fequi.

Expendenda porrò hic definitionis verba funt; quæ non tam affumptionem ipfam quàm argumentum in affumptione affirmatum fignificant. Cùm enim propofitionis antecedens (quod tertium argumentum eft) negatione infinita to pica duntaxat exprimatur, affumptionis confequens (quod etiam tertium argumentum eft) eandem negationem retinere debet; alioqui non fequeretur argumentum affirmatum in affumptione, fed contradictione fublatum. Negatio autem hæc non dicenda eft vel affumptionis vel argumenti negatio, fed argumenti infiniti affirmatio: tum enim de

mum

mum negatur in affumptione argumentum, cùm illius negatio propofitionis affirmationi opponitur. Exempli gratia: qui non eft dives, contemnitur. Pofthumus non eft dives; ergo Pofthumus contemnitur." Affumptionem hic non negari probat affirmatio conclufionis fed perinde eft acfi hoc modo argumentaretur: "omnis homo qui non eft dives, contemnitur: Pofthumus eft homo qui non eft dives; ergo Pofthumus contemnitur." Vel hoc modo: "omnis non dives contemnitur: Pofthumus eft non dives; ergo contemnitur." Sed hæc ex iis etiam quæ fuprà ad definitionem ipfam hujus fpeciei diximus, puto non effe obfcura.

Præterea in quibufdam exemplis, quorum propofitio eft reciproca, videtur interdum fyllogifmus ifte habere affumptionem negatam; cùm dicendum fit potius, partes propofitionis inverti, quæ fi in ordinem revocentur, fyllogifmus erit in prima fpecie explicati: ut, "Joan. 8, 47. Qui ex Deo eft, verba Dei audit: vos ex Deo non eftis; ergo verba Dei non auditis.' Propofitio invertenda eft: "qui verba Dei audit, is ex Deo eft: vos non eftis ex Deo; ergo verba Dei non auditis."

CAP. XIII.

De Syllogifmo connexo primo.

Adhuc fimplex Syllogifmus fuit.

"Syllogifmus compofitus eft fyllogifmus ubi tota quæftio eft pars altera propofitionis affirmatæ et compofitæ ; argumentum eft pars reliqua."

Negat Ariftoteles ullam effe fyllogifmi fpeciem præter tres figuras; et tamen ipfa fæpe utitur compofito, qui ad nullam ex tribus figuris referri poteft: Verùm ufus, optimus magifter docet, fæpius in communi hominum fermone ac difputationibus, compofitos adhiberi fyllogifmos, quàm fimplices: ut qui multas quæftiones, multa argumenta commodè fatis difponant, quæ fyllogifmi fimplices refpuunt. Theophraftus etiam et Eudemus, Ariftotelis difcipuli, quin etiam Stoici, et poft eos Cicero et Boëthius, ufum præcep

torem