Italiam dixisse, ducis de nomine, gentem--
Hæ nobis propriæ sedes; hinc Dardanus ortus,
Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum.
Surge age, et hæc lætus longævo dicta parenti
Haud dubitanda refer. Corythum, terrasque require
Ausonias Dictæa negat tibi Jupiter arva."
Talibus attonitus visis ac voce Deorum
(Nec sopor illud erat; sed coràm agnoscere vultūs
Velatasque comas præsentiaque ora videbar:
Tum gelidus toto manabat corpore sudor),
Corripio e stratis corpus, tendoque supinas
Ad cœlum cum voce manūs, et munera libo
Intemerata focis. Perfecto lætus honore
Anchisem facio certum, remque ordine pando.
Agnovit prolem ambiguam geminosque parentes;
Seque novo veterum deceptum errore locorum. 181
Tum memorat: "Nate, Iliacis exercite fatis,
Sola mihi tales casūs Cassandra canebat.
Nunc repeto hæc generi portendere debita nostro,
Et sæpe Hesperiam, sæpe Itala regna vocare. 185
Sed quis ad Hesperiæ venturos litora Teucros
Crederet? aut quem tum vates Cassandra moveret?
Cedamus Phœbo, et moniti meliora sequamur."
Sic ait et cuncti dicto paremus ovantes.
:
Hanc quoque deserimus sedem, paucisque relictis
Vela damus, vastumque cavā trabe currimus æquor.
Postquam altum tenuere rates, nec jam ampliùs
ullæ
[tus;
Apparent terræ, cœlum undique, et undique pon-
Tum mihi cœruleus supra caput astitit imber,
Noctem hiememque ferens; et inhorruit unda ten
Continuò venti volvunt mare, magnaque surgunt
Æquora; dispersi jactamur gurgite vasto.
Involvêre diem nimbi, et nox humida cœlum
Abstulit; ingeminant abruptis nubibus ignes.
Excutimur cursu et cæcis erramus in undis.
Ipse diem noctemque negat discernere cœlo,
Nec meminisse viæ media Palinurus in undā.
Tres adeò incertos cæca caligine soles
Erramus pelago, totidem sinè sidere noctes.
Quarto terra die primùm se attollere tandem
Visa, aperire procul montes, ac volvere fumum.
Vela cadunt, remis insurgimus: haud mora; nautæ
Adnixi torquent spumas, et cœrula verrunt. [mùm
Servatum ex undis Strophadum me litora pri-
Accipiunt. Strophades Graio stant nomine dictæ,
Insulæ Ionio in magno, quas dira Celano
Harpyiæque colunt aliæ, Phineïa postquam
Clausa domus, mensasque metu liquêre priores.
Tristius haud illis monstrum, nec sævior ulla
Pestis et ira Deûm Stygiis sese extulit undis.
Virginei volucrum vultūs, fœdissima ventris
Proluvies, uncæque manūs, et pallida semper
Ora fame.
Huc ubi delati portus intravimus, ecce
Læta boum passim campis armenta videmus,
Caprigenumque pecus, nullo custode, per herbas.
Irruimus ferro, et Divos ipsumque vocamus
In partem prædamque Jovem : tum litore curvo
Exstruimusque toros, dapibusque epulamur opimis.
At subitæ horrifico lapsu de montibus adsunt 225
Harpyiæ, et magnis quatiunt clangoribus alas,
Diripiuntque dapes, contactuque omnia fœdant
Immundo: tum vox tetrum dira inter odorem.
Rursum in secessu longo sub rupe cavatā,
Arboribus clausi circùm atque horrentibus umbris,
Instruimus mensas, arisque reponimus ignem. 231
Rursum ex diverso cœli cæcisque latebris
Turba sonans prædam pedibus circumvolat uncis:
Polluit ore dapes. Sociis tunc arma capessant
Edico, et dira bellum cum gente gerendum.
Haud secus ac jussi faciunt, tectosque per herbam
Disponunt enses, et scuta latentia condunt.
Ergò, ubi delapsæ sonitum per curva dedêre
Litora ; dat signum speculā Misenus ab altā
Ære cavo: invadunt socii, et nova prælia tentant,
Obscœnas pelagi ferro fœdare volucres.
Sed neque vim plumis ullam nec vulnera tergo
Accipiunt; celerique fugă sub sidera lapsæ
Semesam prædam et vestigia fœda relinquunt.
Una in præcelsă consedit rupe Celano,
Infelix vates, rumpitque hanc pectore vocem :
"Bellum etiam pro cæde boum stratisque juvencis,
Laomedontiadæ, bellumne inferre paratis,
Et patrio insontes Harpyias pellere regno?
Accipite ergò animis atque hæc mea figite dicta :
Quæ Phœbo pater omnipotens, mihi Phœbus Apollo
Prædixit, vobis Furiarum ego maxima pando. 252
Italiam cursu petitis, ventisque vocatis
Ibitis Italiam, portusque intrare licebit.
Sed non antè datam cingetis mœnibus urbem,
Quàm vos dira fames, nostræque injuria cædis,
Ambesas subigat malis absumere mensas."
Dixit, et in silvam pennis ablata refugit.
At sociis subita gelidus formidine sanguis
Deriguit; cecidere animi; nec jam ampliùs armis,
Sed votis precibusque jubent exposcere pacem, 261
Sive Deæ, seu sint diræ obscœnæque volucres.
At pater Anchises, passis de litore palmis,
Numina magna vocat, meritosque indicit honores :
"Dî, prohibete minas, Dî, talem avertite casum,
Et placidi servate pios." Tum litore funem 266
Diripere, excussosque jubet laxare rudentes.
Tendunt vela Noti: ferimur spumantibus undis, Quà cursum ventusque gubernatorque vocabant. Jam medio apparet fluctu nemorosa Zacynthos, 270 Dulichiumque, Sameque, et Neritos ardua saxis. Effugimus scopulos Ithaca, Laërtia regna,
Et terram altricem sævi exsecramur Ulixi.
Mox et Leucatæ nimbosa cacumina montis,
Et formidatus nautis aperitur Apollo.
Hunc petimus fessi, et parvæ succedimus urbi.
Anchora de prorā jacitur; stant litore puppes.
Ergo insperată tandem tellure potiti
Lustramurque Jovi, votisque incendimus aras;
Actiaque Iliacis celebramus litora ludis.
Exercent patrias oleo labente palæstras
Nudati socii: juvat evasisse tot urbes
Argolicas, mediosque fugam tenuisse per hostes.
Interea magnum sol circumvolvitur annum,
Et glacialis hiems aquilonibus asperat undas. 285
Ære cavo clypeum, magni gestamen Abantis,
Postibus adversis figo, et rem carmine signo :
Eneas hæc de Danais victoribus arma.
Linquere tum portūs jubeo et considere transtris.
Certatim socii feriunt mare et æquora verrunt. 290
Protenus aërias Phæacum abscondimus arces,
Litoraque Epiri legimus, portuque subimus
Chaonio, et celsam Buthroti accedimus urbem.
Hic incredibilis rerum fama occupat aures,
Priamiden Helenum Graias regnare per urbes, 295
Conjugio acidæ Pyrrhi sceptrisque potitum ;
Et patrio Andromachen iterum cessisse marito.
Obstupui; miroque incensum pectus amore,
Compellare virum, et casūs cognoscere tantos.
Progredior portu, classes et litora linquens.
Sollemnes tum fortè dapes et tristia dona
Ante urbem, in luco, falsi Simoëntis ad undam,
Libabat cineri Andromachë, Manesque vocabat
Hectoreum ad tumulum, viridi quem cespite ina-
Et geminas, causam lacrimis, sacraverat aras. 305
Ut me conspexit venientem, et Troïa circùm
Arma amens vidit, magnis exterrita monstris,
Deriguit visu in medio; calor ossa reliquit ;
Labitur; et longo vix tandem tempore fatur :
"Verane te facies, verus mihi nuntius affers,
Nate Deā? vivisne? aut, si lux alma recessit,
Hector ubi est?" Dixit, lacrimasque effudit, et
|