Page images
PDF
EPUB

conos' dicta. Scilicet insula omnis alta, quatenus mari eminet, et humilis aliarum insularum respectu; etsi interdum ista ipsa epitheta modo ad littorum alta promontoria et scopulos montesque, vel læve et leniter acclive littus, modo ad interiora (v. c. xlaμaλǹ Odyss. K, 196) spectant, modo, quatenus e longinquo vel e propinquo spectatur terra navigantibus. Sic inf. 111, 522 cum procul obscuros colles humilemque videmus Italiam.-Gyaro celsa' junxit auctor Epigrammatis, inter Petronii fragmenta, repetiti nuper in Anthol. Lat. p. 460, quod totum ex h. 1. expressum, quem cum eo docte comparavit Editor. Sed forte is antiquum verborum ordinem in suo libro habuerat: Mycono celsa Gyaroque,' v. Var. Lect. Aliam loci imitationem dabit Statius Theb. III, 438. Delum ceteris insulis humiliorem esse Wheelerus docuit, Journey into Greece p. 58.

EXCURSUS V.

TEUCRI ET TEUCRORUM E CRETA ORIGINES.

III, 104 sqq. 'Creta Jovis magni medio jacet insula Ponto; Mons Idæus ubi-Maximus unde pater-Teucrus Rhoteas primum est advectus ad oras.' Locus inter classicos de Cretæ et de Troadis originibus. Ut Apollinis oraculum ad Italiam spectans de Creta interpretaretur, facile induci poterat senex Anchises. Nam et omnino inter Cretam et Phrygiam origines fuerunt communes, et Phrygiæ Minoris, seu Troadis, conditores, Teucri (secundum alios etiam Dardanii) e Creta ortum habuere; accedit, quod aut in Cretam sacra et religiones Dactyli Idæi transtulerunt ex Phrygia, aut Phryges accepere religiones a Curetibus seu Corybantibus ex Creta. Nam utrumque traditur. Locus classicus apud Strabon. lib. x, p. 466 sqq. Diodor. v, c. 64 sqq. A nostro proditum: e Creta cum Teucro sacra Cybeles, et quidem

mystica, esse traducta; Hinc mater cultrix Cybelæ Corybantiaque æra Idæumque nemus; hinc fida silentia sacris Et juncti currum dominæ subiere leones.' Repetiti autem communi opinione Teucri natales ex Creta; etsi Attici scriptores, Phanodemum Dionys. Halic. 1, 61 excitat, Atticæ eos vindicabant. Multo sapientius illi, qui, Scamandri fluvii et Nymphæ Idææ filium eum prodentes (v. Apollodor. III, 12, 1), indigetem et ignotæ originis significare voluerunt, a quo exceptus Dardanus filiam Batiam (Báтelav) et regnum, h. e. agrum, quem ipse tenebat, obtinuit.

EXCURSUS VI.

DE DARDANI ORIGINIBUS EX ARCADIA VEL EX
TYRRHENIA ET URBE CORYTHO.

111, 167–171. ' -hinc Dardanus ortus, Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum-Corythum terrasque requirat Ausonias.' Traduntur de Dardano tam diversa, ut, in quo acquiescendum sit, non facile invenias. Investigemus paulisper fabulæ vestigia, ac diversitatem ad causas et genera

certa revocemus.

Homerus Iliad. r, 215 simpliciter Dardanum, Jovis filium, Dardaniam ante Ilium condidisse tradiderat.

Electram matrem addidere alii, Atlantis filiam, ut Lycophron (v. 1302 sqq.) apud Schol. ad e. 1. et Apollod. 111, 12, 1. Uterque rem ita exponit, ut Dardanum, cum in Samothrace vixisset, in objectam continentem, Troadem, trajecisse, et a Teucro hospitio, filiæque Batiæ (Arisben Lycophron appellat 1. c. cum aliis v. Steph. Byz. h. v.) matrimonio exceptum, Dardaniam vel Dardanum (de nomine v. Munck. ad Hygin. f. 275) condidisse dicat: cf. Not. ad Apollod. 11, 12, 1. Trajectum ratibus, σxedía, factum, causamque modo fratris Iasionis, nam sic alii scribunt pro Iasio, mortem, modo diluvium memorant cum iidem tum

alii; v. Conon Narrat. 21. cf. Schol. Lycophr. v. 73. Eustath. ad Iliad. r, p. 1204, 1252, qui sua ex isto petiit, et p. 351 cum Schol. ad r, 215, Nonnus Dionys. 111, 215–219, de quo loco v. Salmas. de L. Hellenist. P. 11, c. 1, p. 333.

Quæ adhuc perstrinximus magis quam exposuimus, Samothracum fuere fabula; hoc intelliges ex Diodor. v, 48. 49, et IV, 75. Strab. vII, p. 331. Dionys. 1, 68. 69.

Quandoquidem Dardanus ex Electra, Atlantis f. fuit susceptus, cujus natales ad Cyllenen, Arcadia montem, referuntur, cujusque omnis fabula Arcadiam tanquam sedem habet (v. Apollod. III, 10); accidit, ut etiam Dardani origo ad Arcadiam referretur. 'Græci et Varro, Humanarum Rerum, Dardanum-de Arcadiæ urbe Pheneo oriundum dicunt,' ait Serv. ad III, 167, et secundum Arcades totam fabulam exponit disertissime Dionys. Halic. 1, 61. Fuit quoque ejus memoria in Elide Triphylia. V. Strab. VIII, p. 532 c.

mentum suum

Ex Arcadia Pelasgós Italiam incoluisse nota est narratio; translatus cum iisdem mythus Arcadum et origo Dardani in Italiam. Nunc Corythus aliquis excitatur; cujus vestigium in Arcadia non reperi, nisi in Tegeatarum demo Corythensium apud Pausan. VIII, 45. Atque hac in eum modum exornata fabula Virgilius egregie est usus ad argusummæ vetustatis auctoritate ornandum. Dardanus scilicet et Iasius frater ex Tyrrhenia, et quidem Corytho, vel Corythi sede, oriundi. Dardanus quidem Samothraciam et mox Phrygiam adiit, Dardaniamque condidit. Hactenus Virgilius 111, 167 sqq. vII, 207 sqq. VIII, 134. Copiosius fabulam exponit Serv. ad e. 1. et Pompon. Sab., qui Diodorum exscripsit. De Iasio v. Muncker. ad Hygin. f. 270, et Astronom. 11, 4.

Corythum, Etruriæ quæ urbs sit, in controversiam venit, sed satis jam Cluver. Ital. ant. p. 590 sqq., et nuper Gorius a Burmanno jam laudatus Inscr. Etrur. Tom. 11, p. 364, qui tamen Cluverium fere sequitur, argumentis idoneis evicerunt, esse eam Cortonam. Quæ cum varie olim scriberetur, habereturque urbs Etruscorum antiquissima: vid. Dionys. 1, 20. 26 (at in Herodoto 1, 57 Cortonæ nullus locus esse potest, et mera somnia continet Ridolf. Venuti libellus de an

tiqua Cortona in Diss. dell' Accad. di Cortona T. iv, N. 1); nominis similitudo facile ad Corythum, Dardani patrem ducere potuit, quasi is urbem condidisset eique imperasset. Hinc inter reges et conditores Tyrrhenorum censeri cœpit Corythus; unde poëta Corythi urbes pro Tyrrhenia lib. IX, 10. x, 719, et eo, quem supra posuimus, loco: 'Corythum terrasque requirat Ausonias.'

In recentioribus passim interpp., v. c. ad III, 167, multa perperam traduntur, quæ ex Anianis fabulis petita deprehendi. Ad Græculorum commenta pertinet, quod de galea Dardani (xógu;) perstrepunt, et quod Corythum Tyrrheniæ ad Paridis ex Enone filium referunt, quodque Dardanum ex Creta, unde Teucer profectus erat, repetunt, vel ad Idam et circa Scamandrum natum affirmant, et plura alia. Quam vellem, multas fabulas in hunc modum detexi liceret !

Ut autem iis adolescentibus, quibus libri, unde hæc peti possunt, non ad manus sunt, ad intelligendum hæc omnia satis sint obvia, progeniem Dardani et hic secundum Homer. Iliad. r, 214 sqq. Dionys. Halic. 1, 62 et Apollodor. 111, 12 repetere non pigebit. Cf. Diodor. IV, 75. In iis tamen, quæ ab aliis diverse traduntur, v. c. a Dicty lib. 1, c. 9, hic non morabimur.

Dardanus ex Batia, Teucri f., Ilum et Erichthonium suscipit. Ilus sine prole moritur.

Erichthonius ex Calirrhoë Scamandri, ut Dionys., vel ex Astyoche Simoëntis f. creat Troëm; a quo Troës dicti.

Tros ex Callirrhoë Scamandri, ut Apollod. (ex Acallaride, Eumedis f. ut Dionys.) Ilum, Assaracum, Ganymedem, cum Cleopatra generat. Jam:

Assaracus Hieromneme Simoëntis f. vel Clytodora Laomedontis f.

Capys Themis Ili f. vel Nais nympha

[merged small][ocr errors][merged small]

Ili autem, a quo Ilium conditum, progenics Laomedon;

Laomedontis Priamus, cum Tithono, Hesione et aliis; Priami Helenus, Deiphobus, Paris, Hector, Troilus, Polites etc. Ilione, Creusa, Laodice, Cassandra, Polyxena etc. Cf. Not. ad Apollod. 1, 12.

EXCURSUS VII.

DE HARPYIIS.

111, 209 sqq. De Harpyiis fabula antiquissima, quippe jam Hesiodo Theogon. 267 memorata, qua meteori vel procellosi venti genus aliquod Dearum specie induisse videntur primi homines: unde cum Iride e Thaumante et Electra natæ ferebantur: ibid. et Apollod. 1, 2, 6. Data hinc Harpyia Podarge in conjugium Zephyro ap. Homer. Iliad. II, 150, ubi ea βοσκομένη λειμῶνι παρὰ ῥόον Ωκεανοῖο (adeoque monstri similis, dicta tamen Dea, ut Echidna, Typhon et al.) peperit Zephyro Xanthum Baliumque, Achillis equos: suavi commento, ad celeritatem equorum horum declarandam. Allusum autem ad eandem fabulam in illa narratione, qua equi in Lusitania ex Favonio concipere narrantur: sup. ad Ge. III, 273. Ad priscam illam Harpyiarum, tanquam ventorum, ac procellarum, notionem spectat antiqua loquendi ratio, qua ii, qui evanuerant, ventis rapti dicuntur; tandem forma poëtica etiam res, vota, preces a ventis feruntur. Ulyssem mari jactatum "Apvai åvngeíŸavto Odyss. 4, 241, ut alias αναρπάξασα θύελλα Ωχετο φέρειν. Multo magis manifesta res ex Odyss. T, 77 comparato v. 63. 66 (cf. Eustath. ad illa loca), ubi Pandarei filias (de quibus v ad Apollod. p. 843) evanuisse ex hominum conspectu declarare volebat poëta: Τόφρα δὲ τὰς κούρας "Αρπυιαι avngivavτo. V. Paus. x, 30 pr. Secutus hoc est Sophocles Philoct. 1120-1122. (1092—4.) Latonam ap. Hygin. f. 140. Jovis jussu ventus Aquilo sublatam ad Neptunum pertulit.' In sequioribus poëtis mira fabulæ varietas; hoc

*

« PreviousContinue »