331 Hebri] Hebrus fluvius Thraciæ, juxta Cypsala oppidum. Serv.

Qualis apud gelidi, &c.] Amplificatio a comparatione. Confert eum cum Marte ad Hebrum belligerante. Est autem Hebrus fluvius Thraciæ: fundit auri ramenta, ut Tagus in Hispania, Padus in Italia, Pactolus in Asia, Ganges in India. Hortens.

Qualis apud gelidi, &c.] Silius 1. 1. 'Quantus Bistoniis late Gradivus in oris Belligero rapitur curru, telumque coruscans, Titanum quo pulsa cohors, flagrantia bella Cornipedum afflatu domat, et stridoribus axis.' Neque abit flatus Claud. Eutrop. II. 'Ecce autem flavis Gradivus ab usque Gelonis Arva cruentato repetebat Thracia curru: Subsidunt Pangæa rotis, alteque sonoro Stridunt axe nives.' Cerda.

Qualis, &c.] Hunc Martis apparatum Scalig. notat v. 3. Taubmann. 332 Sanguineus Mavors] Gaudens sanguine, aipoxaphs. Servius.

Sanguineus] Non ipse, sed qui aliis sanguinem effundit. Donatus.

Sanguineus Mavors] Ovid. lib. 1. Rem.sanguine Martis.' De illo Orph. in Hymn. αἵματι ἀνδροφόνῳ χαίρων.

Stat. de eo Th. vII. in sanguine gentis luxuriat.' Inde idem Martis iras rubentes nominat. Hesiod. Scut. de eodem, aïμarı qoIVIKÓEIS. Eschyl. Suppl. Вpoтoλoryds Apηs. Quo attributo usus Hom. sæpe, et Opp. Cyn. I. Ab Liviano paraíμatos dicitur, quod idem cum Homerico aiuoXaphs. Cerda.

Clypeo increpat] Sonat. Alibi arguit: ut, Increpat ultro Cunctantes socios.' Servius.

Clypeo increpat] In Romano codice intonat: sed increpat Servius agnoscit et Donatus, atque ita legitur in Mediceo et pluribus aliis, Pierius.

Clypeo increpat] Explica, Martem ciere strepitus illisa hasta in clypeum. Nam Philost. in Heroic, loquens de Ajace βαίνων τε σοβαρὸν μετὰ τῆς αἰχ μns πρòs Thy àoñída èdoútnoe: Superbeque cum hasta incedens strepitum ad clypeum edidit. Dio Cassius 1. xxxvi. de pugna Pompeji cum Mithridate, οἱ μὲν τὰ δόρατα πρὸς τὰς ἀσπίδας προσεTéкpovoav: scuta hastis ad sonitum incutiebant. Et esse hunc habitum iræ Ammian. scribit lib. xiv. hastisque (miles) feriens scuta, qui habitus iram pugnantium concitat.' Notentur verba ejusdem 1. xv. ita distinguentis de duplici crepitu clypei :

6

vertigo rotarum plena est celeritatis.' Ceterum de hyperbole, qua, quæ sunt velocissima dicuntur ventos superare, alibi a me. Cerda.

Ultima] Hoc est, tota: si enim gemit ultima, omnis sine dubio. Servius.

Gemit] Ambitiosi in hac re Poëtæ vel ad ostentandam poëticam, vel ad excitandam admirationem. Hesiod. Scut. περιστενάχησε δὲ γαῖα. Iterum, τῶν δ ̓ ὑποσευομένων κανάχιζε πόσ ̓ εὐρεῖα χθών: et in Theog. γῆ ἐσμαράγησεν. Hom. Iliad. xx. κάρκαιρε δὲ γαῖα πόδεσ σιν ὀρνυμένων. Calab. l. II. ἐλελίζετο yaîa: et yaîa d' éneopapáynoe. Latini pari ostentatione. Val. Flacc.

I. IV. Avia responsant gemitu juga :' et l. vi. “ Ipse rotis gemit intus ager, tremebundaque pulsu Nutat humus, quatit ut sævo cum fulmine Phlægram Iuppiter:' sed possit referri ad veritatem scribente Plin. 11. 94. 'Quædam vero terræ ad ingressus tremunt, sicut in Gabiensi agro, non procul urbe Roma, jugera ferme ducenta, equitantium cursu.' Cerda. 335 Thraca] Id est, Thracia. Cicero in De republica, Colonia vero quæ est deducta a Græcis in Asiam, Thracam, Italiam,' et non dixit Thraciam. Servius.

Thraca] Græcorum forma: Thracia enim illis Θράκη et Θρήκη. Unde Latinis quoque Thraca, Thrace, et Threce. Exempla vide apud Dausq. Orthogr. 1. 1. p. 59. Emmeness.

Atræ formidinis ora] In Romano codice atra, quippe ora, legitur: sed magis placetatræ formidinis,' ut in aliis plerisque habetur. Pierius.

Atra formidinis ora] Lucret. l. iv. 'Impendunt atræ formidinis ora superne.' Sed cum idem Lucr. 1. III. scripserit, Est et frigida multa comes formidinis aura,' sunt ait Germ. qui in Virgil. aura potius, quam ora velint, nam ποιητικώτερον. Sed me isti in castra non ducunt sua. Cerd. 336 Iraque insidiaque dei] Figurata elocutio vario significatu idem ostendens: et non tam virtute, sed insidiis comitatus. Servius.

Iraque] Inter comitatum Martis adhibet Formidinem, Iras, Insidias. Stat. longissimus est in his comitibus explicandis, cum describit 1. vII. domum Martis. Adhibet ibi Nefas, Iras, Insidias, Metus, Mortem, Impetum, et similia. Ab Pind. citante Plut. de Fraternitate, ἀλάλα πολέμου θυγάτηρ dicitur, Tumultuatio belli filia. Agath. Histor. 1. 1. ait fingi a Poëtis pestes has, ut insuperabiles. Numerat ille φόβον, ἐνύω, ἄτην, ἔριν: Timorem, Enyo, Athen, Contentionem. Hesiod. Theogon. ita scribit, "Apni 'Pivoтép

Κυθέρεια Φόβον καὶ Δεῖμον ἔτικτεν Δεινούς, οἵ τ ̓ ἀνδρῶν πυκινὰς κλονέουσι φάXayyas: Marti Clypeos dissecanti Venus Timorem, et Metum peperit Graves, quique turbant densas virorum phalangas. Stat. landato loco unum ante alios Martis comitem Pavorem longissime describit. Lege ibi. Sed de his et aliis Martis aut comitibus aut liberis locutus sum alibi. Cerda.

337 Alucer] Quidam alacer, gestiens, et rei novitate turbatus volunt: alacris vero lætus. Servius.

338 Fumantes sudore] Val. Arg. iv. 'fumant crebro præcordia pulsu.' Crassam illam nebulam, quæ ex sudante erumpit, vocat propriissime fumum. Non abit locutio Quintil. Declam. 291. Non possum illam manum videre, quæ fumare mihi adhuc filii mei sanguine videtur.' Cerda.

Quatit] Exagitat. Servius.

Miserabile casis] Id est, miserabiliter. Nomen pro adverbio: ut, 'Sanguinei lugubre rubent.' Idem.

339 Spargit rapida ungula, &c.] Notat splendorem grandiloquentiæ Scalig. v. 3. Vide et Macrob. v. 12. Taubmann.

340 Mixtaque cruor] Hypallage est, pro mixto cruore. Servius.

341 Jamque neci Sthenelum dedit] Ita sup.' dat fortia corpora letho.' Sulpit. Sever. 1. 1. Sac. Histor. Multa hominum millia letho dedit.' Cerda.

Sthenelumque dedit Thamyrumque, &c.] Plura óμoloréλevra. Servius.

Thamyrimque Polumque] Et Thamarim, et Thamurum, et Thamyrum, in diversis codicibus legitur. Quin etiam Taurum in aliquot antiquis exemplaribus habetur. Sed enim Oάuvpis apud Græcos nomen est proprium, adagiumque fertur, Oάuvpis palverai, Furit Thamyris, de iis qui cum intellectu polleant, deli rare tamen in operibus videantur. Eundem porro Thamyrin et Thamyran Græci dicunt. Pierius.

342 Ambo] Antiquo more ambo.

Terentius, 'Ambo opportune vos volo,' sicut superius dictum est, cum hodie ambos dicamus. Servius.

Ambos] Est et ambo: ut, 'Si duo præterea tel. Id. tul.' Cujus declinationis varias observationes ex antiquis Grammaticis alibi recitavimus. Pierius.

343 Imbrasidas, Glaucum atque Laden] Oblong. cod. Hymbrasidas et Hymbrasus habet per y: et Hyaden, non Laden: in quam lectionem multa conveniunt exemplaria: licet in Mediceo aliena manu Laden factum sit, prima litera contracta. In aliquot aliis Caden legitur. In Rom. Embrasidas et Embrasus. Sed enim Iußparos Græcis ovoμa kúρiov: ergo Imbrasidas melius puto. Idem.

Quos Inbrasus ipse Nutrierat] Solent enim plerunque parentes filios suos, aliis dare nutriendos. Dicendo autem ipse, ignotæ personæ hoc pronomine addit dignitatem. Lycia autem pro m Lycia: ut, non Libyæ, non ante Tyro: despectus Iarbas.' Servius.

344 Paribusque ornaverat armis] Scilicet ut æqualiter dimicarent, æqualiter currerent. Idem.

345. Equo prævertere ventos] In veteribus aliquot exemplaribus equis pluralis numeri. Pierius.

346 Media Eumedes in prælia fertur] In Mediceo quidem, et alio, qui apud me est, antiquo cod. Eumedes legitur. In aliis plerisque veteribus Eumenides, una plus syllaba. Idem.

347 Antiqui] Pro nobilis et magni, ut, urbs antiqua fuit:' aut proprie antiqui, si referamus ad tempora scribentis. Servius.

Dolonis] Cum Trojani exploratorem quem ad castra Græcorum mitterent quarerent, hic Dolon exploratum se ire obtulit, si sibi equi Achillis pro præmo darentur: qui cum isset, obvios habuit Diomedem et Ulyxen similiter exploratores missos ad castra Trojana, captusque ab

iis, et tormentis adactus exposuerat, tam consilia Trojanorum quam Rhesi adventum, qui equos fatales adduxerat in auxilium Trojanorum; quem Diomedes et Ulyxes vinctum ad arborem relinquentes profecti ad castra Trojana occiso Rheso abductis equis redeuntes occiderunt. Hujus filium nunc inter Trojanos a Turno dicit occisum. Idem.

6

Antiqui proles bello præclara Dolonis] Macrob. v. 16. ait, Virgilium sæpe desciscere ab Homero in fabu lis aut historiis. In fabulis, ' Ægeon apud Homerum auxilio est Iovi, hune contra Iovem armant versus Maronis.' In historiis, Eumedes Dolonis proles bello præclara, animo manibusque parentem refert, cum apud Homerum Dolon imbellis sit.' Ita ille expedit. Non placet. Etenim si viderem in hoc loco egregium aliquod Eumedis facinus, et mortem gloriosam, recurrerem ad explicationem Macrobii: cum secus videam, rem totam refero ad ironiam. Ergo ita hic proles præclara,' ut.in XI. capias ut digna Camillæ Præmia,' el pwrik@s. Id etiam conjici potest ex sequente illo, affecit pretio,' ubi mera est ironia. Hoc nisi placeat, explico aliter, et credo verissime; videlicet, ut mentio illa antiqui Dolonis non sit de Dolone Homerico exploratore, sed de antiquiore alio, qui in ea familia Dolon appellatus fuis. set, et fortasse qui fuisset princeps generis. Huc me ducit nomen ipsum antiquitatis. Etenim pater Eumedis dici congrue nequit antiquus Dolon. Huc confero Euripidem ; apud quem in Rheso Hector ita alloquitur Dolonem exploratorem: 'Enúvvμos μὲν κάρτα, καὶ φιλόπτολις Δόλων, τα τρὸς γὰρ, καὶ πρὶν εὐκλέα δόμον, Νῦν δὶς τοσοῦτ' ἔθηκας εὐκλεέστερον : Habes valde conveniens nomes rei Dolon, patris vero domum et prius nobilem, Nunc multo reddis nobil orem, augens duplici gloria. Ergo ait Poëta: Erat Eume

des, si principium generis, et antiquum Dolonem spectes, bello præclarus; si avum, referebat ejus nomen; si patrem Dolonem, erat animo imbecilli. Cerda.

348 Nomine avum referens] In perveteri codice avom habetur, ut in veterum inscriptionibus: cujusmodi ea est, quam in hortis Colotianis inspeximus:

M. CAESONIVS PRIMVS AVOS.

Et avoncolo superius ex æde divi Basilii protulimus. Præterea Terentius Scaurus, qui reliquas id genus scriptiones rejicit, avos et arom non excludit. Pierius.

349 Speculator] Discrimen inter hunc et exploratorem hoc adhibet Festus: Speculator ab exploratore hoc distat, quod speculator hostilia silentio perspicit; explorator pacata clamore cognoscit.' Itaque, ille in armis, hic in pace; ille taciturnus, hic clamabundus. Habentur autem hæc Iliad. x. Cerda.

350 Ausus Pelidæ pretium sibi poscere currus] Difficilis Hypallage: nam hoc vult dicere, Qui, ut Achillis equos posset accipere, ire ausus est ad castra Græcorum. Ordo enim non procedit, qui ut iret, ausus est petere.

Currus vero pro curruum, ac per hoc, equorum, dixit. Servius. Ausus Pelida, &c.] Petit his versib. Ι. Χ. Αλλ ̓ ἄγε μοι τὸ σκήπτρον ἀνάσχεο, καί μοι όμοσσον, Η μὲν τοὺς ἵππους, καὶ ἅρματα ποικίλα χαλκῷ Δωσέμεν, οἱ φορέουσιν ἀμύμονα Πηλείωνα. Loquitur videlicet Dolon cum Hectore. Sed

Poëta signate dixit, ausus poscere,' respiciens ea, quæ ad Dolonem Ulys

cero,

Nec equis aspirat Achillis] Aspirat, apud majores accedit significat. CiNunquam aspiravit ad cu riam.' Sed hic figurate dixit, 'Apirat equis,' pro, ad equos: id est, occisus est, nec ad equos Achillis accessit. Melius tamen est ut Diomeden intelligamus, ut sit sensus, Diomedes occidit Dolonem, qui equos Achillis ausus est petere: quos nec ille qui eum occidit, poposcit. Sane adspirat est tractum ab his qui insequentes spiritu suo proximos adflant. Idem.

353 Conspexit] In Romano codice legere est prospexit, ut commendatio etiam sit ab acumine visus, qui in bellicis negotiis obeundis est magno usui. Pierius.

354 Longum per inane] Hoc est, per longum spatium. Servius.

Longum per inane] Ovid. Trist. 1. 4. 'vacnas auras.' Cerda.

Secutus jaculo] Pro insecutus: vel certe e longinquo eum ante jaculo vulneravit. Servius.

356 Elapsoque] Pro lapso. Serv. Lapsoque supervenit] Tale illud x.

Cerda.

Et pede collo Impresso] Ita in x. Tum super abjectum posito pede nixus:' et sup. in hoc lib. Impressoque genu nitens.' De Polluce supra Amycum Valer. 1. iv. Ac superinsistens.' Sed de hac contumelia dixi, nec semel. Idem.