decimoseptimo Tliad. et 1. Odys. enim ambigue Maro. Itaque accipio COTTOE mpos relovo. In qno legitimo alterum illud, qnod Actor cuidam alhastarum situ allasum fortasse ad teri :' nam postea magnifica Actoris etymon : nam Varro libro quarto de mentio, ‘te maximns Actor, Te Turni Lingua Lat. ait hastas dictas ab stan- nunc dextra gerit.' Quibus innuit, do. Inde hic udstabat, et in libro transmissam hastam ad se dono ab Ac. sexto, 'stant terra defixæ hastæ.' tore: hunc enim si vicisset Turnus, Itaque cum in aliis legimus pensilia explicuisset. Hemistichium hoc esse fuisse arma, ut in Eurip. in Herac. possit adagiale, ad eum modum quo kård nordAw wv, accipiens a clavis, Juven. Sat. 11. 'Ille tenet speculum videlicet, STÍTTU koopov, militarem or- pathici gestamen Othonis, Actoris nutum : et Androm. Kpeuaotà eux Arunci spolium.' Quasi dicat: ut πασσάλων καθαρπάσας, capiendi sunt Turnus hastam Actoris, ita ille de aliis armis, non de una hasta, quæ Othonis speculum. Cerda. quidem non pensilis, nec jacens, sed Quássat que trementem] Quassat, et innixa, et stans. Et argumento est tremere facit. Servius. good subjungitur postea, kbouw Tv.

95 Vociferans] Hæc scilicet, quæ KÁČOU Tøde, tegaris ornatu hoc : tectio dicturus est: plerumque enim ita enim non fit hasta, sed clypeo, aut clamor ostenditur, ut statim ipsius thorace, aut galea. Scio ab hoc more clamoris verba subdantur. Sic supra, descivisse Hom. II. x. ubi arma Nes. “Torvumque repente Clamat, lo matoris, videlicet scutum, galeà, atque tres.' Sane nunc ita ad hastam, quasi etiam dúo dowpe, hasta dua, omnia hæc ad aliquam personam loquitur, et ei

KEITO, jacebant, cum ipse tunc dormi- intellectum et auditum dat, sicut Ciret. Sed hoc nibil mori nocet, cum

cero in Catil. verba reipublicæ. Sed tempus belli describatur, ac tum jam ille ait,' Si patriam loqni posset fieri;' arma extra locum ubi solent asservari Turnus vero, quasi ad virum sentienDe hac armorum appensione jam tem, loquitur: nec immerito : nam ubertim alibi. Cerda.

eum inducit furentem, nt, 'His agitur 93 Vi] Virtute. Serrius.

furiis, totoque ardentis ab ore ScinCorripit] Quasi dicat, sine conatu tillæ absistunt, oculis micat acribus extulit, quamvis tanta esset, ut ad. ignis.' Idem. miniculis columnæ egeret. Donatus. Vocatus Hasta meos) Invocationes

94 Actoris Aurunci spolium] Vel et preces. Nam appellatio est a quod Actori detraxerat Turnus, vel verbo, quæ semper aut in io exit, aut quod Actor cuidam alteri : nam am in us. Si in io exeant, tertiæ est forbigue est positum. Serrius.

mæ; si in us, qnartæ: ut ab eo quod Actoris Aurunci] In Romano cod. in est lego, aut lectio aut lectus facit. Portio, et aliquot aliis antiquis, Au- Sed hoc nos dicimus, quod eupwvbTepov runci legitur, ut alibi, · Auruncos ita fuerit, sicut nunc ab eo quod est voco, ferre senes,' tametsi pleraque vetera rocatus fecit, non invocatio. Idem. exemplaria Arrunci, r geminato, scri Vocatus Hasta meos] Directio orati. bant, sed male : nam et Liviani co

onis ad res brutas, mirum quantum dices antiqui, npa cum his Virgilianis afficere, et ad inanimas majore monotæ melioris, Auruncos scribunt. tu, docet Scalig. III. 26. Et notat Pierius.

Turneb. viii. 16. et XXII. 12. Belli Actoris Aurunci spolium] Ait Serv. Trojani tempore sceptra regum hastas quod Actori detraxerat Turnus, vel fuisse : et veteres per hastam jurasse, quod Actor cuidam alteri: nam am

eamque pro Deo coluisse. Hinc Cebigue est positum.' Non fero: nihil nei hasta Proverbio celebrata est.

et

Ovid. Metamorph. xi. Taubmann. et aliquot aliis mura per u, ut etiam

96 Te maximus Actor) Subaudimus, in antiquis Donati codicibus, idque ante agere consuererat. Servius. absque aspiratione, cujus rarus apud

97 Turni nunc dextra geril] Ejus, veteres usus fuit. De litera vero y, scilicet, qui quasi supra maximum est dictum sapius. Pierius. Actorem. Idem.

Myrrhaque madentes) Est hoc etiam Da sternere] Figura Græca: ut, argumentuni extremæ luxuriæ Donat habere viro :' item, 'dat languoris. Claud. Bell. Gild. “Umferre talentum.' Idem.

bratus dux ipse rosis et madidus 98 Lacerare rerulsam] Ut laceratam ibit Unguentis, crudosque cibo, titurevellam. Laceratam autem propter bansque Lyæo. Horat. in re molli illud, 'et bis sex thoraca petitim Od. 111. 14. .myrrheum crinem,' et Perfussumque locis.' Idem.

Tibull. Eleg. III. 4. “ Stillabat Tyrio 99 Semiriri Phrygis) In codicibus myrrhea rore coma.' Sen. in Furen. aliqnot antiquis Phrygii legitur: sed · Hirtam Sabæa madidus myrrha coomnino Phrygis gentile nomen melius mam.' Mart. Epigr. X. 19.'cum madent quam possessivam. Pierius.

capilli.' Sic et de Pison. Tull. in orat. Semiviri Phrygis) Semivirum invi. post reditum, quæ habita in Senatu, diose propter Paridis cognationem, notans illius mores: “Vini, somni, stutum quod formarum ferax habita sit pri plenus, madente coma, composito Phrygia, et mollior; ut docet Eusta capillo.' Plut. in vit. Paul. To otbuatı thius in primum versum Iliad. A. OTÍABwv, nitens .corpore: loquitur sciGermanus.

licet de molli et effeminato. Et in Fædare in pulvere crines] Hom. II. 11. vita Phocion. júpov ©Govti, unguentum μιάνθησαν δε έθειραι Αίματι και κονίησι, , redolenti, ad inurendam injuriam. trápos ye uèv où déuis hev 'ITA KONov rý- Quintil. Decl. 298. ponit inter perdi. Anka uialveolai kovinoı. “Vibratos' au tæ vitæ signa hominem 'flagrantem tem calido ferro,' Servius accipit mero, redolentem unguenta. Eodem crispatos calamistro. Certe et cini- vitio notatur Æneas ab Iarba 1. iv. flones antiquis dicti a calefactis cala

'crinemque madentem. In utroque mistris ad intorquendos tingendosque enim Ænean notat sine ostentatione : capillorum cincinnos, cirros, corym- erat enim Æneas Phryx, et a Phrybos, crobylos, tum mulieribus tum gibus ortæ deliciæ. Cerda. effæminatis viris mollibusque. Cala Myrrhaque madentes] Æneam tanmistratos autem crines ut muliebres quam mollem et effeminatum his notat, alludens ad sæcula quibus Ro verbis traducit Turnus : apud vete. mæ indulsere mariti uxoribus, quo res enim mulieres et viri molliores formam suam concinniorem effice. capillos suos unguentis perfundebant. rent, capillos suos cinere rutilare. De quo more videndus Bernartius ad Idem.

Statii Silv. Epithal. Stellæ et Violan100 Vibratos calido ferro) Crispatos tillæ 1. 113. Myrrha vero hic ponitur calamistro : nam calamistrum est acus pro unguento myrrhino, sicut Enanmajor, quæ calefacta et adhibita in the pro Enanthino, nardus pro partorquet capillos. Unde etiam Cicero dino, et similia, ut notat ad Lampri

calamistratam comam'appellat fre- dium in Heliogabalo cap. 23. Salquenter, quæ etiam vituperationi est. masius. Myrrha enim ex arbore col. Unde et contra ad laudem est positum lecta contundebatur, ex eaque liquor ab Horatio, Hunc et incomptis Cu- quidam, Græcis OTÁKT, exprimebarium capillis.' Servius.

tur; reliqua vero pars, quod iu offas Myrraque madentes] In Rom. cod. convolveretur, adapthi fuit dicta.

eo

Illam autem otdatny sive liquorem calor ille, animo qnem sumit in ira
Latini kat' doxho dixerunt myrrham, Cum fervescit, et ex oculis micat
ut docet Salmasius in Plin. Exercit. acribus ardor.' Germanus.
pag. 520. Emmeness.

103 Cum prima in prælia] Romanus
101 Agitur furiis) Propert. eleg. 1. codex atque aliquot alii pervetusti
13. " Te tous ardor agit.' Cerda. 'cum primum in prælia' legunt, eo-

Furiis] Ex natura irati, qni vere dem omnino significato. Nam et
insanus. Seneca de ira 1. 1. Nam prima in prælia, initio pugnæ signifi-
ut furentinm certa indicia sunt, au cat. Pierius.
dax et minax vultus, tristis frons, 104 Terrificos ciet) Nomine: et hinc
torva facies, citatus gradus, inqnietæ apparet, mugitus non tantum dolentum
manus, color versus, et vehementius esse, sed etiam irascentum. Ciet au.
acta suspiria ; ita irascentium eadem tem modo dat, sicut in vi. “Lenibat
signa sunt.' Græci dyploiolai dicunt dictis animum lachrymasque ciebat.'
pro irasci, quod proprie est efferari. Nam proprie ciere est aut dolorem
Valentinianus Imperator ferus dicitur aut lachrymas commovere.' Servius.
ab Amm. 1. xxvii. loquente de illius Atque irasci in cornu tentat] In Ro.
ira. Capitol. de Maximino : “ Homo mano codice et antiquioribus aliis,
natura ferus sic exarsit, ut non homi- aut irasci legitur. Sed in Georgicis
nem, sed belluam putares. Recte quoque atque habetur

loco :
ergo furiæ de irato Turno. Idem. atque irasci in cornua discit.' Pier.

102 Scintilla absistunt oculis, &c.] Atque irasci in cornua tentat] Sic
In Romano codice existunt legitur, Ge. III. . atque irasci in cornua dis-
quod ex Paraphrasi desumptum cre cit:' ubi et hoc, et quod sequitur,
diderim, quum exemplaria reliqua 'arboris obnixus trunco. Ovid. Met..
absistunt legant. Est et antiquus ad Xil, dixit, ‘Hand secus exarsit quam
modum codex, in quo numerus ita circo taurus aperto, Cum sua terri.
mutatus, 'absistunt scintillæ oculis, bili petit irritamina cornu.' Notas
micat acr. ign.' Sane vero Donatus irati tauri has adhibet Eurip. in Hel.
absistunt agnoscit, et exire non cessant 'Aude Bouxâr' ure åvaotpé-w RÚKAY,
interpretatur. Pierius.

Κυρτών τε νωτά, κείς κέρας παρεμβλέπων,
Oculis micat acribus ignis] Ut supra Mi Orgáverv åreipzev: Sed mugiebat
dictuin est, furoris immanitate. Serv. circumagitans oculos, Et currans ter-

Oculis micat acribus ignis) Homer. gum, et suspectans in cornua, At ne at-
όσσε δε οι πυρί λαμπετόωντι είκτην. . Ettingeretur carebat. Cerda.
Hesiod, in scnto de leone : gavkiówv Ventosque lacessit] Ita de Darete
Ö' oooow decvòv, Theupds te kal tuous, gladiatore Æn. v. 'et verberat icti.
&c. Frequens apud Calab. duyata bus anras.' Latinis hoc ventilare est.
papuaípovo w Loov Tupi. Aristot. lib. Taubmann.
de Sens. refellit Platonem et Pytha 106 Ad pugnam proludit] Præmedi-
goricos, qui visum omnem ad ignem tatur. Cicero, “Sin mecum in hae
pertinere volebant, quod commoto prolusione nihil fueris, (id est, præ.
constrictoque oculo scintillæ aliquæ meditatione certaminis,) quem te in
splendescant et emicent: cujus pas- ipsa pugna cum acerrimo adversario
sionis causam eodem loco multis ver fore putemus ? Servius.
bis reddit. Deprehendit autem Pas Et sparsa ud pugnam proludit arena)
seratius sumptum hunc locum ex Lu- Antiqui omnes codices aut sparsa le-
cret. I. ul. ubi acribus pro acrius re gunt. Hinc fit ut non gravate alte-
ponendum censet ex hoc Virgilii lo rum aut superius admittam : nam in
co, Ait Lucretius I. m. . Est etiam Georgicis tota natura tauri describi.

tur. Huic vero comparationi vel hir, 109 Componi fædere bellum] Finiri.
vel ille gestus, satis superque est. Ut, Ante diem clauso componet ves-
Adverte vero, proludere Donato esse, per Olympo.' Aut componi Vellum,
imaginem quandam veritatis osten ad pactionem singularis certaminis
tare, ludendo. Pierius.

bellum deduci. Fædus autem, sic-
Sparsa ad pugnam proludit arena) ut supra dictum est, ab hostia quæ
De irato tauro Seneca de Ira, 1. 1. fæde interimi solet, appellatum est.
et arena pulsu pedum spargitur.' Oblato autem gaudens, intelligen-
Plutarchas de solertia Animal. Spa dum nuntium Æneæ venisse de bel.
προθέσεις και παρασκευάς ταύρων επι μά- Io. Servius.
xn koviouévwv: intuere apparatus tauro 110 Tum socios mæstique metum sola-
rum, cum pugnam destinant, pulvere se tur Iuli] Intelligimus, hos spe singu-
conspergentium. Ovid. Trist. iv. 9. laris certaminis pro ducis salute esse
hac nota inducit taurum comparan.

turbatos. Bene autem separavit As-
tem se ad iram. Versus sunt : ' Cir- canium á sociis : de illis enim socios
cus adhuc cessat, spargit tamen acer

dixit, non addidit metum ; quia pro-
arenam Taurus, et infesto jam pede prium erat et filii, et pueri, timere
pulsat humum.' Notanda sunt verba pro patre. Idem.
Plinii xlv. 8. qui hanc iræ notam uni 111 Fata docens] Monens quibus
tantum attribuit tauro : de hoc enim condenda urbs sit, quid futurum, ut
loquens ita ait: 'Tota comminatió vincat. Idem.
prioribus in pedibus stat, ira gliscente Responsa Latino Certa referre viros]
alternos replicans, spargensque in Kard to owróuevov etiam Latinum ad
altum arenam, et solns animalium eo Æneam legatos misisse intelligimus :
stimulo ardescens.' Oppian. Cyn. II. nam supra Turnus tantum dixerat,
de tauris Ioquens, αμώνται ποσί γαίαν, “ Nuntius hæc Idmon, Phrygio mea
ola Kovibuevo.. Tauri quoque ab Ca- dicta Tyranno. Certa autem, pro fir-
labro l. iv. in pugna inducuntur roool ma et vera; aut certe hos legatos Id-
KOVIÓLevot. Cerda.

moni adjunctos potest intelligi. Id.
Proludit] Ipoaywvítetai : unde apo-

112 Pacis dicere leges] Id est, quas
ayâves. Cic. præludium pugnæ: paulo post in ipso fædere est dictu-
Plinius jun. prælusio :' Noster Æn. rus Æneas. Idem.
IX. principium pugnæ.' Tuubmann. Et pacis dicere leges] In Oblongo

107 Maternis] Quæ mater ei a Vuls codice Vaticano discere legitur : scd
cano impetraverat. Idem.

Servius agnoscit dicere : quas leges
Sævus] Fortis : more suo ; vel mag- paulo post Æneas in fædere dicturus

Et ingentem moderationem est. Dicere Donatus etiam agnoscit:
dat Æneæ: quippe quem inducit labo- sed in eo diversus abit a Servio,
rantem, ut possit in iram moveri ; cum quod ait, Jubet ad regem Latinum tota
Turnum ita dicat furere, ut nec La- maturitate perferri, ut ipse, qui sum-
tini consiliis nec Amatæ precibus mam teneret potestatem, pacis leges di.
possit obedire. Servius.

ceret. Pierius.
108 Acuit Martem] Irritat se ad 113 Postera vix summos] Descriptio
futura certamina. Idem.

temporis quod Turnus præfinierat.
Se suscitat ira) Ira cos est fortitudi. Servius.
nis. Catullus de Leone, carm. 59. Spargebat lumine] Græci, Hom. Ca-
* Ferus ipse sese adhortans rapidum laber, in re simili, oxidvartai. Sic etiam
incitat animum,' &c. Et Lucanus : Æschyl. Pers. aply rkedaodhvat Deoû
“ Mox ubi se sævæ violavit verbere oktīvas. Boët. 1. 11. ' lucem spargere,'
caudæ.' Taubmann.

loquitur de Phæbo. De quo etiam

2

rat.

Lucan. I. 111. 'spargens radios.' Cer. aliud in quo ignis fovetur. Sicut in

Montes) Impingit quippe Sol pri- tertio dictum est, tamen et hic in
mum in cacumina. Ita Lucifer surgit publico sacrificio ostendit cum aris
Æneid. 11. jugis summæ Idæ.' Et etiam focos sacratos; nam ait, “In
Titan apud Sen. in Troad. "stringit medioque focos et Diis communibus
summa juga.' Cedren. pag. 470. Toù aras,' et post subtexuit, ‘Crateras-
ηλίου τάς άκρωρείας αυγάζοντος. Ιdem. que focosque ferunt;' crateras scili,

114 Cum primum alto, &c.] Quia cet, quibus libaverat; focos vero, ad
res perturbatæ secuturæ sunt, diem quos legitimum sacrificium perfece.
quoque cnm fervore oriri fecit. Serv.

Idem.
Se gurgite tollunt] Hæc poësis cui In medioque fucos] Cur hic focos,
non placita? Tibull. I. iv.'Splendidior cum deinde, 'fontemque ignemque
liquidis cum Sol caput extulit undis.' ferebant?' Primo, quia focus sit pro-
De Titane Sil. I. XII. ' dum gurgite prie non ignis, sed locus ubi ignis
lucem Spirantes proferret equos.' Ce. fovetur, ac proinde queat separari

115 Lucemque elatis naribus efflant] ab igne, dicente Ovid. Fast. vi.
Eunianus versus est ordine commu sintque sine igne foci.' et Isid. "ig
tato : ille enim ait, "funduntque nis ipsa fiamma est, focus vero fomes
elatis paribus lucem.' Et sciendum ac nutrimentum ignis :' et adducit
nunquam diem sic patenter descrip Varronem, qui ait: "focus dictus,
sisse Virgilium : sicut in quarto noc quod foveat ignem.' Secundo, dici
tem, ubi Dido pervigilaus deliberat. potest in hoc sacro duplicem fuisse
Sertius.

ignem : noum, in omni sacro necessa-
Lucemque elatis naribus efflant] Autrium jugulandis pecudibus, de quo
ab Pindaro, aut ab Ennio. Ille (d. postea, in flammam jugulant pecu-
Olymp. 7. δγενέθλιος ακτίνων πατήρ Πύρ des :' et Euripid. in Supp. dubpary
πνεόντων αρχος ίππων : radiorum geni cloes pabya, vidisti flammam hostiarum :
tor pater, Princeps equorum spirantium alterum buic sacro, in quo fædus
ignem. Ennius vero: 'funduntque ela feritur, necessarium, et huic usui
tis naribus lucem.' Ovid. Metam. 11. destinat ignem sequentem; nam in-

quadrupes animosos ignibus illis, fra, “Tango aras, mediosque ignes,'
Quos in pectore habent, quos ore et videlicet, cum Latinus jurat in hoc
naribus efflant.' Est hoc quod idem fædere, et per testationem ignis fieri
eodem lib. de iisdem equis, 'ignem. juramenta jam ex Arato Theonis in-
que vomentes.' Cerda.

terprete Turnebus astruxit. Focus
116 Campum ad certamen] Totus quoque pro ara sumitur, et ara pro
hic de fæderibus locus de Homero foco. Inde versum hunc possum ex-
translatus est, ubi Alexander Paris plicare per ev dià dvoiv. Cerda.
cum Menelao singulari certamine di Et diis communibus aras) Dii com-
micaturus est. Servius.

munes sunt, ut alii dicunt, Mars, Bel-
117 Dimensi Rutulique viri] Interlona, Victoria: quia hi in bello utri-
se per certa spatia dividentes, quæ que parti favere possunt. Ut autem
quisque loca purgaret: et hoc loco, altioris scientiæ hominibus placet,
* Fauni locum evertere Trojani.' Un- Dii communes sunt qui afwvoi dicun-
de paulo post : Sed stirpem Teucri tur, id est, qui cæli certas non ha-
nullo discrimine sacrum Sustulerant, bent partes, sed generaliter a cunetis
puro ut possent concurrere campo.' coluutur: ubique enim eos esse ma-
Idem.

nifestum est: ut Mater Deum, cujus
118 Focos) Quicquid ignem fovet, potestas in omnibus zonis est: nam
focus vocatur, sive ara sit, sive quid ideo et Mater Deum dicitur, quod