Page images
PDF
EPUB

TRABEA, FL. CIRC. 175 B. C.

62. A CONfident Lover.

Léna, deleníta argento, nútum observabít meum,

Quíd velim, quid stúdeam; adveniens dígito impellam iánuam;
Fóres patebunt. De ímproviso Crysis ubi me aspéxerit,
Álacris obviám mihi veniet, cómplexum exoptáns meum.
Míhi se dedet

Fórtunam ipsam anteíbo fortunís meis.

Fr. incert., ap. Cic., Tusc. Dis., IV, xxxi, 67.

AQUILIUS, FL. CIRC. 175 B. C.

63. A PARASITE'S CLOCK IS HIS Belly.

Ut illúm di perdant, prímus qui horas répperit,
Quique ádeo primus státuit hic solárium;
Qui mihi comminuit mísero articulatím diem.
Nam olím me puero vénter erat solárium
Multo ómnium istorum óptumum et veríssumum :
Ubi úbi monebat ésse, nisi quom níl erat.
Nunc étiam quom est, non éstur, nisi solí lubet.
Itaque ádeo iam oppletum óppidumst soláriis,
Maior pars populi ut áridi reptént fame.

Boeotia, fr., ap. Gell., III, iii, 3.

P. TERENTIUS AFER, 185-159 B. C.

64. A DEFENCE OF THE PRACTICE OF CONTAMINATION,' Or THE COMBINED IMITATION OF MORE THAN ONE ORIGINAL.

Poéta quom primum ánimum ad scribendum ádpulit,

Id síbi negoti crédidit solúm dari,

Populo út placerent, quás fecisset fábulas:

Verum áliter eveníre multo intéllegit.

Nam in prólogis scribúndis operam abútitur,

Non qui árgumentum nárret, sed qui málevoli
Veterís poetae máledictis respóndeat.

Nunc, quám rem vitio dént, quaeso animum advórtite.
Menánder fecit Andriam et Perínthiam.

Qui utrámvis recte nórit, ambas nóverit.

Non ita dissimili sunt árgumento, séd tamen
Dissímili oratióne sunt factae ác stilo.

Quae convenere, in Andriam ex Perínthia hic
Fatétur transtulisse, atque usum pró suis.

Id istí vituperant fáctum, atque in eo disputant,
Contaminari non decere fábulas.

Faciúntne intellegéndo, ut nil intéllegant?

Qui quom húne accusant, Naévium, Plautum, Ennium
Accúsant, quos hic nóster auctores habet:
Quorum aémulari exóptat neglegéntiam

Potiús, quam istorum obscúram diligéntiam.

Andr., Prol. 1-21.

65. SCENE AT THE FUNERAL OF CHRYSIS.

(Simo, Senex; Sosia, Libertus.)

Si. Chrysís vicina haec móritur. So. O factúm bene!
Beásti: hei, metui a Chryside. Si. Ibi tum fílius
Cum illís, qui amarant Chrysidem, una aderát frequens :
Curábat una fúnus: tristis ínterim ;

Nonnúmquam collacrumábat. Placuit tum íd mihi.

Sic cógitabam: Hic párvae consuetudinis
Causa húius mortem tám fert familiáriter:
Quid si ípse amasset? quíd hic mihi faciét patri?
Haec égo putabam esse ómnia humani íngeni
Mansuétique animi officia. Quid multis moror?
Egomét quoque eius causa in funus pródeo,

Nihil suspicans etiám mali. So. Hem, quid id ést? Si. Scies.
Effértur. Imus. Interea inter múlieres,

Quae ibi áderant, forte unam áspicio adulescéntulam,
Si. Et voltu, Sósia,

Formá. .

So. Bona fortasse.

Adeó modesto, adeó venusto, ut níl supra.
Quae quóm mihi lamentári praeter céteras
Visást, et quia erat fórma praeter céteras
Honésta et liberáli, accedo ad pédisequas:
Quae sít, rogo. Sorórem esse aiunt Chrýsidis.
Percússit illico ánimum. Atat, hoc íllud est,
Hinc illae lacrumae, haec íllast misericórdia.
So. Quam tímeo, quorsum evádas. Si. Funus ínterim
Procédit. Sequimur: ád sepulcrum vénimus:
In ígnem impositast: flétur. Interea haéc soror,
Quam díxi, ad flammam accéssit imprudéntius,
Satis cúm periclo. Ibi tum éxanimatus Pámphilus
Bene díssimulatum amórem et celatum índicat:

Adcúrrit mediam múlierem complectitur:

'Mea Glycerium,' inquit, 'quíd agis? quor te is pérditum?' Tum illa, út consuetum fácile amorem cérneres,

Reiécit se in eum fléns quam familiáriter."

Andr., I, i, 78-109.

66. A NEGOTIATION BETWEEN TWO OLD GENTLEMEN CONCERNING THE MARRIAGE OF THEIR CHILDREN.

(Simo, Senex; Chremes, Senex.)

Si. Per té deos oro, et nóstram amicitiám, Chremes,
Quae, incépta a parvis, cum aétate adcrevít simul,
Perque únicam gnatám tuam, et gnatúm meum,
Cuius tibi potestas súmma servandí datur,
Ut me ádiuves in hác re: atque ita uti núptiae

Fueránt futurae, fíant. Ch. Ah ne me obsecra:
Quasi hóc te orando a me ímpetrare opórteat.

Alium ésse censes nunc me, atque olim quom dabam?
Si in rémst utrique ut fiant, accersí iube.
Sed si éx ea re plús malist, quam cómmodi,
Utríque: id te oro, ín commune ut cónsulas,
Quasi ílla tua sit, Pámphilique ego sím pater.
Si. Immo íta volo, itaque póstulo ut fiát, Chremes:
Neque póstulem abs te, ni ípsa res moneát.
Si. Iraé sunt inter Glycerium et gnatum.

Ch. Quid est?

Ch. Aúdio.

Si. Ita mágnae, ut sperem pósse avelli. Ch. Fábulae.
Si. Profécto sic est. Ch. Sic hercle, ut dicám tibi:

Amántium irae amóris integrátiost.

Si. Hem, id te óro, ut ante cámus. Dum tempús datur,
Dumque eíus lubido occlúsast contumeliis,

Prius quam hárum scelera et lácrumae confictaé dolis
Redúcunt animum aegrótum ad misericórdiam,
Uxórem demus. Spéro consuetúdine et

Coniúgio liberáli devinctúm, Chremes,

Dein fácile ex illis sése emersurúm malis.

Ch. Tibi ita hóc videtur: át ego non posse árbitror
Neque illum hánc perpetuo habére, neque me pérpeti.
Si. Qui scís ergo istuc, nísi periclum féceris?
Ch. At istúc periclum in fília fierí, grave est.
Si. Nempe incommoditas dénique huc omnís redit:
Si evéniat, quod di próhibeant, discéssio:

At sí corrigitur, quót commoditatés, vide.

Princípio amico filium restítueris ;

Tibi génerum firmum, et fíliae inveniés virum.

Ch. Quid istíc? Si ita istuc ánimum induxti esse útile,
Noló tibi ullum cómmodum in me claúdier.

Si. Meritó te semper máxumi fecí, Chremes.

Andr., III, iii, 6-42

67. NOTHING IS WORSE THAN TO PROMISE WHAT WE DO NOT MEAN TO PERFORM.

Hóccinest crédibile, aút memorábile,
Tánta vecórdia innáta quoiquam út siet,
Út malis gaudeant átque ex incómmodis
Álteriús sua ut cómparent cómmoda? Ah
Ídnest verum? Immo id hominúmst genus péssumum,

Dénegandí modo queís pudor paúlum adest:
Póst ubi témpus promíssa iam pérfici,
Túm coactí necessário se áperiunt:
Ét timent: ét tamen rés premit dénegare:
ĺbi tum eorum ínpudentíssima orátiost:

'Quís tu es? quís mihi es? quor meam tíbi?

Heus, próxumus sum egomét mihi.'

Attámen, ubi fides,' sí roges,

Nil púdet: hic, ubi opust, nón verentur: íllic ubi nil opust, íbi

verentur.

Andr., IV, i, 1–14.

68. A FATHER RATES HIS SON.

(Pamphilus, Adulescens; Simo, Chremes, Senes.)

Pa. Quis mé volt? Perii, páter est. Si. Quid aïs, ómnium
Ch. Ah,

Rem pótius ipsam díc, ac mitte mále loqui.

Si. Quasi quicquam in hunc iam grávius dici póssiet.
Ain tándem, civis Glyceriumst? Pa. Ita praédicant.
Si. Ita praédicant? O ingéntem confidéntiam!
Num cógitat quid dícat? num factí piget?
Num éius color pudóris signum usquam índicat?
Adeo ímpotenti esse ánimo, ut praeter cívium

Morem átque legem, et suí voluntatém patris,

Tamen hanc habere stúdeat cum summó probro?

Pa. Me míserum! Si. Hem, modone id démum sensti, Pám

phile?

Olim ístuc, olim, quom íta animum induxtí tuum,

« PreviousContinue »