Page images
PDF
EPUB

LATIN SELECTIONS.

EARLY LATIN.

1. SONG OF THE ARVAL BROTHERS.

Enos, Lases, iuvate.

Neve lue, rue, Marmar, sins (v. sers) incurrere in pleores. Satur fu, fere Mars. Limen sali. Sta. Berber.

Semunis alternei advocapit conctos.

Enos, Marmor, iuvato.

Triumpe.

Inscr.

As Interpreted by Mommsen.

Nos, Lares, iuvate.

Ne luem, ruem (=ruinam), Mamers, sinas incurrere in plures. Satur esto, fere Mars.

In limen insili. Sta, Verbera (limen ?).

Semones alterni advocate cunctos.

Nos, Mamers, iuvato.

Tripudia.

2. FRAGMENTS OF THE LAWS OF THE KINGS.

(Romuli.) Si nurus plorassit sacra divis paren

tum estod.

[ocr errors]
[ocr errors]

...

(Numae.) Vino rogum ne respargito.

Pellex aram Iunonis ne tangito; si tanget, Iunoni crinibus demissis agnum feminam caedito.

Si hominem fulmen Iovis occisit ne supra genua tollito. Homo si fulmine occisus est ei iusta nulla fieri oportet.

Cui suo auspicio classe procincta opima spolia capiuntur darier aeris CCC oporteat et bovem caedito Iovi Feretrio. Cuius auspicio classe procincta secunda spolia capta, in Martis aram in campo solitaurilia, utra voluerit, caedito; qui cepit aeris CC dato. Cuius auspicio classe procincta tertia spolia capta Ianui Quirino agnum marem caedito, C qui ceperit ex aere dato. Dis piaculum dato.

Si qui hominem liberum dolo sciens morti duit paricidas esto.

Si quisquam aliuta faxit ipsos Iovi sacer esto.

(Servi Tulli.) Si parentem puer verberit ast ole plorassit puer divis parentum sacer esto.

Ap. Fest., s. v. plorare; Plin., H. N., xiv, 14 (12); et al.

3. FRAGMENTS OF THE LAWS OF THE TWELVE TABLES.

I. Si in ius vocat, ito. Ni it, antestamino: igitur em capito. Si calvitur pedemve struit, manum endo iacito. Si morbus aevitasve vitium escit, [qui in ius vocabit] iumentum dato: si nolet, arceram ne sternito.

Adsiduo vindex adsiduus esto, proletario iam civi quis volet vindex esto.

Rem ubi pacunt orato. Ni pacunt, in comitio aut in foro ante meridiem caussam coiciunto. Com peroranto ambo praesentes. Post meridiem praesenti litem addicito.

Si ambo praesentes, sol occasus suprema tempestas esto.

II. Morbus sonticus . . . aut status dies cum hoste: - quid horum fuit vitium iudici arbitrove reove, eò dies diffensus esto. Cui testimonium defuerit, is tertiis diebus ob portum obvagulatum ito.

[ocr errors]

III. Aeris confessi rebusque iure iudicatis XXX dies iusti sunto. Post deinde manus iniectio esto. In ius ducito. Ni iudicatum facit, aut quis endo eo in iure vindicit, secum ducito. Vincito aut nervo aut compedibus. XV pondo ne minore, aut si volet maiore vincito.. Si volet suo vivito. Ni suo vivit, [qui eum vinctum habebit] libras farris endo dies dato: si volet, plus dato.

и

Tertiis nundinis partis secanto. Si plus minusve secuerunt se fraude esto.

Adversus hostem aeterna auctoritas esto.

́IV. Si pater filium ter venundavit, filius a patre liber esto. V. Uti legassit super pecunia tutelave suae réi, ita ius esto. Si intestato moritur, cui suus heres nec escit, adgnatus proximus familiam habeto. Si adgnatus nec escit, gentiles familiam habento.

(Si furiosus escit, adgnatum gentiliumque in eo pecuniaque eius potestas esto.

VI. Cum nexum faciet mancipiumque, uti lingua nuncupassit, ita ius esto.

Tignum iunctum aedibus vineaeve e concapi ne solvito . . . quandoque sarpta donec dempta erunt.

VII. Vias muniunto. Ni sam delapidassint, qua volet iumenta agito.

[ocr errors]

VIII. Si membrum rupsit, ni cum eo pacit, talio esto. Manu fustive si os fregit libero CCC, si servo, CL poenam subito. Si iniuriam [alteri] faxsit, viginti quinque poenae sunto.

Si nox furtum faxsit, si im occisit, iure caesus esto.

Si adorat furto quod nec manifestum erit, duplione damnum decidito.

Patronus si clienti fraudem fecerit, sacer esto.

Qui se sierit testarier libripensve fuerit, ni testimonium fatiatur, inprobus intestabilisque esto.

X. Hominem mortuum in urbe ne sepelito neve urito.

Hoc plus ne facito; rogum ascea ne polito. Mulieres genas ne radunto, neve lessum funeris ergo habento. Homini mortuo ne ossa legito, quo post funus faciat. Qui coronam parit ipse pecuniave eius honoris virtutisve ergo, si arduitur ei parentique eius, se fraude esto. Neve aurum addito: cui auro dentes iuncti escunt, ast im cum illo sepeliet uretve, se fraude esto.

XII. Si vindiciam falsam tulit, sive litis. . . praetor arbitros tris dato, eorum arbitrio fructus duplione damnum decidito.

[ocr errors]

Ap. Porphyr. ad Hor. Sat. I, ix, 76; Gell., XX, i; Fest., s. v. struere, portum, vindiciae, etc.; Cic., De Leg., II, iv, xxiii, xxiv; et al.

4. EPITAPH OF L. CORNELIUS SCIPIO Barbatus,

cos. 298 B. C.

Cornéliús Lucíus Scípió Barbátus,

Gnaivód patré prognátus fórtis vír sapiénsque,

Quoiús formá vírtuteí parísuma fúit,

Consól censór aidílis que fuít apúd vos,

Taurásiá Cisaúna Sámnió cépit,

Subigít omné Loucánam ópsidésque abdoúcit.

Inscr

5. COLUMNA ROSTRATA OF C. DUILIUS, COs. 260 B. C.

Secestanosque ... opsidioned exemet, lecionesque Cartaciniensis omnis maximosque macistratos luci palam post dies novem castreis exfociont, Macelamque opidom vi pucnandod cepet. Enque eodem macistratud bene rem navebos marid consol primos ceset, copiasque clasesque navales primos ornavet paravetque. Cumque eis navebous claseis Poenicas omnis, item maxumas copias Cartaciniensis, praesented Hanibaled dictatored olorom, in altod marid pucnandod vicet. Vique naveis cepet cum socieis septeresmom unam, quinqueresmosque triresmosque naveis XXX merset XIII. Aurom captom numei MMMDCC..it

decem

[ocr errors]

Inscr.

6. EPITAPH OF L. CORNELIUS SCIPIO, cos. 259 B. C.

Honc oíno ploírumé coséntiónt Romái

Duonóro óptumó fuíse viró viróro
Lucíom Scípióne. Fíliós Barbáti
Consól censór aidílis híc fuét apúd vos,
Hec cépit Córsica Áleriáque urbé pugnándod,
Dedét Témpestátebus aíde méretod vótam.

Inscr.

« PreviousContinue »